کشتی خلیج فارس در انتظار آب است

آخرین زمان به آب اندازی کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیمای خلیج فارس که کلید ورود ایران به آبهای آزاد است 11 آذرماه 93 اعلام شده بود که به علت سفر استانی هیات دولت به گلستان عملیاتی نشد.

قرار بود در مراسم به آب اندازی این کشتی دو وزیر علوم تحقیقات و فناوری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری حضور داشته باشند که در سفر استانی بودند.

از این رو باید هماهنگی های لازم بین محمد فرهادی، حسین دهقان و سورنا ستاری ایجاد شود تا در مراسم حضور داشته باشند که آخرین زمان تعیین شده برای آن ایام دهه فجر تعیین شده است.

وحید چگینی، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: تاکنون تغییری در زمان تعیین شده به آب اندازی کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما (ایام دهه فجر) ایجاد نشده است.

وی افزود: این کشتی آماده به آب اندازی است و امیدواریم هرچه زودتر عملیاتی شود تا شاهد ورود ایران به آب های آزاد باشیم.

چگینی اظهارداشت: ایران در چند سال اخیر از لحاظ دانش دریایی و اقیانوسی پیشرفت های بسیار خوبی داشته و فعالیت های زیادی در عرصه های بین المللی انجام داده است که با افتتاح کشتی تحقیقاتی قطعا این حضور پررنگ تر خواهد شد.

وی افزود: در حال حاضر ایران تنها کشور در منطقه است که توان ساخت کشتی تحقیقاتی را دارد، اخیرا عربستان و قطر به ترتیب از انگلستان و اسپانیا کشتی تحقیقاتی خریداری کرده اند اما هیچ کدام توان ساخت کشتی تحقیقاتی را ندارند.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: اکنون ترکیه 11، عربستان 2، قطر 2 ، کویت 2، پاکستان 1 و عمان هم یک کشتی تحقیقاتی دارند، موسسه اقیانوس شناسی هند به تنهایی 7 کشتی تحقیقاتی دارد که یکی از آنها دارای یخ شکن است و توان رفتن به قطب جنوب را دارد بنابراین ایران با داشتن دانش ساخت کشتی تحقیقاتی نباید از کشورهای منطقه عقب تر باشد.

وی تاکید کرد: ایران حدود 20 سال است وارد عرصه تحقیقات دریایی و اقیانوسی شده است در حالی که کشورهایی مانند امریکا، چین، انگلستان، فرانسه، هند ، استرالیا و افریقای جنوبی حدود 100 سال است در این زمینه فعالیت می کنند، بنابراین چنین پیشرفتی در کشور نشان از توان بالای آن در پهنه های آبی دارد.

چگینی افزود: ایران کشوری است که در شمال و جنوب دارای دو پهنه آبی دریای خزر و خلیج فارس است از این رو شکل گیری و توسعه فعالیت های دریایی و اقیانوسی در چنین کشوری الزامی است که خوشبختانه در مدت 10 سال گذشته در عرصه دریایی به موفقیت های بزرگی دست یافته است به گونه ای که آماده ورود به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی است.

ایده ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیمای خلیج فارس در سال 89 مطرح شد و بعد از توافق نهادهای ذیربط کارهای اجرایی آن آغاز و زمان ساخت آن 2 سال در نظر گرفته شد اما به دلایل مختلف از جمله تحریم ها و افزایش قیمت دلار این زمان به 5 سال افزایش یافت، اکنون این کشتی آماده به آب اندازی است که قرار بود 11 آذرماه همزمان با شانزدهمین همایش صنایع دریایی در بندرعباس به آب انداخته شود که به علت سفر هیات دولت به استان گلستان این کار انجام نشد و ایام دهه فجر برای این کار در نظر گرفته شده است.

کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما دارای 50 متر طول، 10 متر عرض ، 3.5 متر آبخور، دو آزمایشگاه تر و خشک، اتاق جلسات و رایانه است و می تواند 16 محقق و پژوهشگر و 11 نفر خدمه را به مدت 40 روز در خود جای دهد.همچنین می تواند تا 3 هزار مایل دریایی ( حدود 5 هزار کیلومتر) از ساحل دور شود.

امکانات و تجهیزات این کشتی تحقیقاتی توان اندازه گیری پارامترهای فیزیک دریا، شیمی دریا، زمین شناسی دریا، هواشناسی دریا، محیط زیست دریا، زیست شناسی دریا و بوم شناسی دریا را دارد.

بنا به اعلام بخش نیروهای مسلح دریایی، ایران دارای 2 هزار و 700 کیلومتر خط ساحلی است اما سازمان بنادر و دریانوردی طرحی را ارایه کرده است که در آن تمام خطوط کج ساحلی و اطراف جزایر نیز مد نظر قرار گرفت و بر اساس این طرح، خط ساحلی ایران 5 هزار و 700 کیلومتر اعلام شد.

بنابراین داشتن این میزان خط ساحلی و وجود پهنه های آبی ارزشمند در شمال و جنوب کشور و لزوم حضور ایران در عرصه های جهانی اقیانوس شناسی، موجب کلید خوردن طرح ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما در کشور شد.

چگینی درباره مطرح شدن ایده اولیه ساخت کشتی تحقیقاتی به ایرنا گفت: این پژوهشگاه در سال 89 که آن زمان در قالب مرکز ملی اقیانوس شناسی فعالیت می کرد برای اولین بار طرح «اقیانوس شناسی آب​های عمیق» را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارایه کرد.

وی افزود: این طرح مورد بررسی قرار گرفت و قرار شد به طرح «ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما» تغییر نام دهد تا با در نظر گرفتن بحث فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز وارد عرصه شود و طرح را مورد حمایت قرار دهد.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: کشتی تحقیقاتی که توان رفتن به آب​های عمیق را داشته باشد در کشور وجود نداشت و برای این منظور از کشتی های صیادی و یا لجستیکی که از امکانات کافی برای انجام کارهای تحقیقاتی برخوردار نبودند استفاده می شد.

وی افزود: ازاین رو بیشتر بر روی ساخت کشتی تحقیقاتی با هدف ورود به آبهای عمیق تاکید شد و بر این اساس تفاهم نامه ای بین وزارت علوم تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما به امضا رسید و کارهای نظارت و اجرای آن به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی واگذار شد.

چگینی گفت: در آن سال (89) زمان شروع اجرای طرح، مبلغ 10 میلیارد تومان اعتبار برای ساخت کشتی تحقیقاتی اختصاص یافت و زمان ساخت آن نیز 2 سال در نظر گرفته شد اما به دلیل وجود تحریم ها و افزایش قیمت ارز مشکلات اقتصادی پیش آمد که دو سال به 5 سال افزایش یافت.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی افزود: بعد از آن مناقصه ساخت کشتی تحقیقاتی برگزار شد و در نهایت ساخت آن به صنایع دریایی کشور واگذار و مقرر شد کار طراحی را یک شرکت ایتالیایی انجام دهد که به علت وجود تحریم و برخی مشکلات پیش آمده شرکت ایتالیایی از همکاری دراین پروژه سرباز زد، از این رو کار طراحی و ساخت کشتی تحقیقاتی کاملا بومی و توسط محققان داخلی انجام شد.

چگینی گفت: بعد از انجام مناقصه قرار شد 8 میلیارد و 800 میلیون تومان برای ساخت کشتی تحقیقاتی به صنایع دریایی داده شود تا کار را انجام دهند، بعد از آن شورای راهبردی برای نظارت بر ساخت کشتی تشکیل شد که نظارت عالی ساخت بر عهده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بود.

وی تاکید کرد: یکی از مشکلات بر سرراه ساخت کشتی تحقیقاتی تهیه یک سری قطعات خاص بود که باید از خارج تامین می شد که به دلیل تحریم و افزایش سه برابری قیمت ارز در آن زمان، دیگر اعتبار 10 میلیارد تومان کفاف نمی کرد بنابراین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی پیشنهاد افزایش اعتبار را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داد که مورد موافقت قرار گرفت.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی افزود: بعد از آن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعتبار را به 11 میلیارد تومان افزایش داد و معاونت راهبردی ریاست جمهوری نیز با تامین 9 میلیارد تومان دیگر موافقت کرد بنابراین در مجموع 20 میلیارد تومان برای ساخت کشتی تحقیقاتی اعتبار در نظر گرفته شد که در سه مرحله به صنایی دریایی که سازنده کشتی است داده شد.

وی با بیان اینکه تمام اعتبار را معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تامین کرده است گفت: اکنون این کشتی آماده به آب اندازی است و امیدواریم در دهه فجر این کار عملیاتی شود.

چگینی گفت: امکانات و تجهیزات این کشتی تحقیقاتی توان اندازه گیری پارامترهای فیزیک دریا، شیمی دریا، زمین شناسی دریا، هواشناسی دریا، محیط زیست دریا، زیست شناسی دریا و بوم شناسی دریا را دارد.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی افزود: اکنون این پژوهشگاه به نمایندگی از ایران، وارد فعالیت های بین المللی و منطقه ای اقیانوسی و دریایی شده است که شرکت در طرح پایش جهانی اقیانوس هند یکی از این فعالیت ها است که قرار است در کنار کشورهای پیشرفته دنیا انجام دهد.

وی با بیان اینکه شرکت در چنین فعالیت های جهانی و منطقه ای بدون وجود کشتی تحقیقاتی امکان پذیر نبود، افزود: همچنین ایجاد مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا در ایران که تا چند ماه آینده به طور رسمی راه اندازی می شود نیز ضرورت وجود این کشتی تحقیقاتی را توجیه می کند.

چگینی اظهارداشت: شعار ورود ایران به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی 8 سال گذشته در کشور آغاز شد و اکنون به واقعیت تبدیل شده است بنابراین پایان سال 93 و آغاز 94، سال ورود ایران به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی خواهد بود.

وی تاکید کرد: برای رسیدن به چنین جایگاهی اقدامات اساسی در زمینه علوم دریایی و اقیانوسی در کشور صورت گرفته است که ارتقای کمی و کیفی دانشگاه ها و پژوهشگاه های دریایی، افزایش اساتید علوم دریایی، گسترش ظرفیت های تحقیقاتی دریایی و اقیانوسی، عضویت در کمیته علمی تحقیقاتی جنوبگان و ساخت کشتی تحقیقاتی برخی از این فعالیت ها است.

چگینی گفت: در منطقه کشورهایی هستند که برخی از مولفه ها را دارند اما نمی توانند ادعا کنند که وارد باشگاه اقیانوس شناسی جهانی شده اند زیرا تمام مولفه ها را در کنار هم ندارند فقط ترکیه است که دارای این توان است و بعد از آن ایران به این موفقیت دست یافته است.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوی شناسی و علوم جوی افزود: امیدواریم ایران در افق 1404 به اولین کشور منطقه در بحث علوم دریایی تبدیل شود زیرا اکنون توان ساخت کشتی تحقیقاتی، زیردریایی ، گلایدر و بویه های موج نگار را دارد.(ایرنا)