سالهای اخیر برخی فیلم ها و سریال ها از سوی اصناف مختلف مورد انتقاد قرار گرفت. اعتراض هایی که بسیاری از برنامه سازان و اهالی هنر را برای ساخت آثار بعدی با محدودیت مواجه خواهد کرد. محدودیت هایی از جنس اعتراض تا جلوگیری از پخش و یا حتی نیمه کاره رها شدن یک فیلم و سریال! در ادامه به برخی از خطوط قرمز صنوف مختلف سرک می کشیم:
پرستاران
کلا از قدیم الایام فیلم ساختن در مورد پرستاران دردسر ساز بوده است. مثلا سال ۷۷ در فیلم شوکران( بهروز افخمی) بازی هدیه تهرانی در نقش پرستار کار را به جایی رساند که پرستاران در اقدامی بی سابقه، جلوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحصن کردند و چند شب را در میدان بهارستان به صبح رساندند. پوشش تلویزیونی و روزنامه ای این قضیه، آتش التهاب را تندتر کرد. هرچند که این آخرین اعتراض پرستاران نبود ولی در آن ماجرا نهایتا با ریش سفیدی و برگزاری یک جلسه مشترک در حوزه هنری، قضیه فیصله پیدا کرد. شوکران نشان داد که اعتراض و شکایت رسانه ای، فروش هر فیلمی را تکان می دهد.
اعتراض بعدی صنف پرستاران مربوط می شود به سریال بچه های نسبتا بد؛ سرپرستار بخش جراحی بیمارستان هاشمی نژاد با اعلام اعتراض پرستاران این بیمارستان از به تصویر کشیدن دریافت رشوه توسط یک پرستار در سریال "بچه های نسبتاً بد"، گفت: «بخشی از این سریال پرستاری را نشان می دهد که تحت عنوان نرس در حالی که دوربین فیلمبرداری در دست دارد، از اتاق زایمان خارج می شود و به رغم امتناع اولیه در برابر تقاضای آقایی برای دیدن فیلم نوزاد تازه متولد شده، پس از دریافت رشوه قبول می کند، تقاضای فرد را انجام دهد!»
اعتراض به رنگ لباس پرستاران یکی دیگر از این اعتراض ها بود. این صنف اشتباه رسانه ها در به تصویر کشیدن پرستاران با لباس سفید را بی احترامی تلقی کرده و می گویند لباس رسمی پرستاران سرمه ای رنگ است ولی رسانه ها توجهی نمی کنند!
در سریال باغ مظفر مهران مدیری نیز سکانسی وجود داشت که شخصیت نصرالله رادش یا همان «حیف نون» به عنوان پرستار خطاب شد. این شخصیت بلافاصله در دیالوگی گفت: «به من می گوید پرستار؟ من این ننگ را نمی پذیرم!» این جمله سبب اعتراض سریع و آتشین پرستارها به مهران مدیری شد. او که در این مجموعه علاوه بر نقش مظفر در نقش راوی نیز حضور داشت، یکی دو قسمت بعد در نقش راوی روی آنتن از مخاطبان پرستارش عذرخواهی کرد.
وکلا
هرچقدر یک شغل از موقعیت اجتماعی بهتری برخوردار باشد، اعتراض ها نیز شدت بیشتری می گیرد. در سریال او یک فرشته بود ساخته بهروز افخمی برخی وکلا نقش آقای سرابی را تحمل نکردند. سهرابی در این فیلم شیطان اصلی و نهایی فیلم بود و تاثیر زیادی هم روی مخاطبان سریال های رمضانی داشت.
پزشکان
تاریخ نشان داده است که فیلم سازی در مورد صنف پزشکان بیشترین دردسر را می تواند برای عوامل یک فیلم داشته باشد. مثلا تعدادی از پزشکان به عدم رعایت مسائل فنی پزشکی از سریال اغما سیروس مقدم شکایت کردند. حتی کار به جایی رسید که کمیسیون بهداشت مجلس هم نسبت به شخصیت پردازی پزشکان در این سریال اعتراض کرد! و سازمان نظام پرستاری کشور نیز با ارسال نامه‌ای به صدا و سیما در خصوص پخش سریال اغماء نوشت: «در این سریال کوچکترین توجهی به نقش و نوع کار پرستاران نشده است، اعتراض خود را به رویه مخدوش کردن جایگاه جامعه خدوم و زحمتکش پرستاری و جبران موارد مطرح شده در این سریال از سوی عوامل تولیدکننده آن اعلام می‌داریم.»
در نمونه بعدی اعتراض ها؛ جامعه پزشکی به سریال «حلقه سبز» حاتمی کیا واکنش نشان داد . در این فیلم یک عقب مانده ذهنی که دچار مرگ مغزی شده بود ولی روح سرگردانش دنبال کسی می گشت که قلبش را به او اهدا کند.
قصه حاتمی کیا از دو وجه مورد اعتراض قرار گرفت؛ یکی اشتباهات پزشکی موجود در فیلم صدای پزشکان را درآورد و از طرف دیگر «انجمن پیوند اعضا» که مدعی بود آمار اهدای عضو پس از نمایش این سریال پایین آمده است! حاتمی کیا نهایتا مجبور شد برای پزشکان یک نامه مفصل بنویسد!
روانشاسان هم بعد از سریال ساختمان پزشکان در اعتراض به این سریال پیشتاز بودند. سریالی که در آن معتقد بودند صنف روانشناسی به سخره گرفته شده است!
اما آخرین نمونه از این اعتراضات مربوط به سریال اتاق عمل مهران مدیری است. این اعتراضات آنقدر شدید و موثر بود که قبل از اینکه سریال پخش شود، به دلیل توهین به جامعه پزشکی توقیف شد!
کارمندان اداره ثبت احوال
شوخی مهران مدیری با کارمند اداره ثبت احوال شیراز کار دستش داد. در سریال مرد هزار چهره مسعود شصتچی که کلا آدم اشتباهی بود و در موقعیت های اشتباهی هم قرار می گرفت، کارمند بایگانی اداره ثبت احوال بود. کارمندان اداره مذکور هم اعتراض کرده و شکایتشان را رسانه ای کردندو حتی پای دادگاه را وسط کشیده و تقاضای دو میلیارد تومان خسارت معنوی کردند! وقتی مرد دو هزار چهره سال بعد روی آنتن رفت، دیگر صحبتی از اداره ثبت احوال نشد.
قاضی و بازپرس
در سریال به کجا چنین شتابان بازپرس ویژه قتل تهران با انتقاد از اهانت به قضات گفت که حتما شکایتی تنظیم می کند. چرا؟ «چون در صحنه بازرسی از شرکت، فردی که متهم به کلاهبرداری بود با این دیالوگ که «قاضی فس فس کرد» قضاوت را در رسیدگی سریع به پرونده ها مورد انتقاد قرار داد و ادامه گفتگوی این مامور انتظامی با رئیس تیم عملیاتی، موارد دیگری را نیز درخصوص قضات مطرح کردکه قابل پیگیری است.»
کارمند شیرخوارگاه
فیلم ساختن در مورد شیرخوارگاه هم می تواند حاشیه ساز شود. دزدیدن ساده و سردستی بچه از شیرخوارگاه و نمایش شرایط فرزند خواندگی، در فیلم خداحافظ بچه باعث واکنش و صدور بیانیه رسمی سازمان بهزیستی شد. البته آنها در بخش دوم، بیشتر نسبت به اطلاعات غلط مطرح شده در سریال معترض بودند. شاید از نظر اعتراض افخمی رکورد دار باشد.
پلیس ها
تجربه های متعددی در سینما و تلویزیون در مورد اعتراض نیروی انتظامی وجود دارد. یکی از این اعتراضات مربوط به فیلم آژانس شیشه ای ساخته حاتمی کیا بود. تا جایی که از این فیلم شکایت شد اما یک ماه بعد این شکایت پس گرفته شد و حتی فرمانده وقت نیروی انتظامی از فیلم تقدیر کرد. بعد از این ماجراها نیروی انتظامی با تشکیل موسسه هنری جداگانه ای هم خودش وارد عرصه فیلمسازی شد و به این ترتیب، در برهه های مختلف، جلوی برخی شکایت ها و اعتراض ها را از سرمنشأ آن گرفت. نیروی انتظامی در این فیلم مدعی بود : «مامور دست و پا چلفتی نیروی انتظامی در همان آغاز فیلم، هم تفنگش را به راحتی از دست می داد و هم به شکل بدی روی زمین می خورد.»
فوتبالیست ها
این جماعت هم خیلی از مواقع خودشان و یا درآمدشان سوژه فیلم و سریال شده است. ولی سریال پژمان ساخته سروش صحت در این زمینه پیشتاز بود. وقتی یک فوتبالیست را با همه خنگی ها، بی سوادی ها، توهم ها و اشتباهات سوژه کنید حتما به شما اعتراض خواهند کرد. حتی اگر بازیگر اصلی سریال خودش یک فوتبالیست باشد. در نهایت نیما نکیسا، خداداد عزیزی و مسئولانی چون رئیس کمیته حقوقی فدراسیون فوتبال (هوشنگ نصیرزاده) نسبت به برخی اتفاقات مطرح شده در پژمان اعتراض کردند.
بارفروشان
دبیر اتحادیه بارفروشان طی نامه‌ای به ریاست سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به استفاده از لفظ "چاله میدان" در فیلم‌های صدا و سیما اعتراض کرد. در این نامه که بیشتر به دلیل سریال ستایش و سریال زمانه منتشر شده بود، آمده است: غرض از نوشتن این نامه اعلام احقاق حق و حقوق صنفی که به ناحق مورد اتهام و تهمت قرار گرفته و اصطلاح غلط رایجی که در گذشته در دو سریال "ستایش" و "زمانه"با عنوان (چاله میدان) در دیالوگ‌ها به کار رفته توهین به یک صنف زحمتکش و از خود گذشته می‌باشد که در ۲۴ ساعت شبانه‌روز برای رسیدن میوه و سبزیجات بدست مصرف‌کننده کار می‌کنند و از خواب خود می‌زنند تا به موقع سبزیجات و میوه، مورد استفاده مردم قرار گیرد.
سردفتر داران
سریال ستایش اعتراض این صنف را هم به همراه داشت. کانون سردفتران و دفتریاران نسبت به بی اعتنایی و بی حرمتی صورت گرفته به حیثیت و شأن دفتریاران در مجموعه تلویزیونی «ستایش» اعتراض کرد. در مجموعه تلویزیونی «ستایش» دفتریار یک دفتر اسنادرسمی با شخص ثالثی تبانی کرده و سندی برخلاف خواست موکل تنظیم می کند، این درحالی است که تابلو میز دفتریار و آرم سازمان ثبت اسناد و املاک کشور جلوی دوربین نزدیک تر شده و مورد توجه قرار می گیرد.
پزشکی قانونی
سریال ساختمان ۸۵ فخیم زاده نیز موجب اعتراض یک صنف دیگر در کشور شد. میزان اعتراض به سریال ساختمان ۸۵ مهدی فخیم زاده به اندازه ای در میان کارکنان پزشکی قانونی شدت گرفت که در نهایت رئیس این سازمان در نامه ای به ضرغامی از فخیم زاده و سریالش گلایه کرد!
بازیگران نباید لهجه داشته باشند؛ نباید غیرتهرانی باشند!
فیلم ساختن در شهرهایی غیر از تهران همیشه دردسر ساز بوده است. سریال در مسیر زاینده رود ساخته حسن فتحی؛ اعتراض ها به لهجه اصفهانی بازیگران، سریال را سر زبان ها انداخت. تا جایی که توسط تیم سازنده مجبور شدند بیانیه داده و عذرخواهی کنند!
این ماجرا برای سریال های پایتخت سیروس مقدم هم تکرار شد. لهجه مازنی بازیگران و شخصیت های پردردسر شمالی سوژه اعتراض بودند. هر چند به دلیل داستان شیرین و دوست داشتنی، حفظ شأن و نمایش محبت و سادگی شمالی ها در جای جای قصه، تعطیلات نوروزی و تعطیلی رسانه ها، اعتراضات چندان گسترده نشد ولی بد نیست بدانید که سایت های خبری شمالی، برخی نمایندگان استان مازندران، جمعی از حقوقدانان مازندرانی و حتی معاون سیاسی و امنیتی وقت استانداری مازندران خواستار توقف پخش فیلم و عذرخواهی از مردم شریف مازندران شدند.
حتی این اعتراضات بُعد بین المللی نیز پیدا کرد تا جایی که کاراکتر نظیر شنبه با بازی جواد رضویان در سریال طنز چارخونه واکنش سفارت افغانستان را در پی داشت. آنها ابتدا در گفتگویی تند به رفتارهای این شخصیت و حتی نوع حرف زدنش اعتراض کردند و حتی اضافه کردند که دولت افغانستان نیز به این اتفاق واکنش نشان خواهد داد! (مجله مهر)
