با پراید به لکسوس نزنید

به گزارش خبرنگار جام جم، ورود خودروهای خارجی به خیابان‌های کشور و افزایش آن، بخصوص در شهرهای بزرگ و تفاوت چشمگیر قیمت آن با خودروهای داخلی، یک مشکل جدید ایجاد کرده است؛ مشکلی به نام کافی نبودن سقف بیمه‌نامه‌های شخص ثالث برای پرداخت خسارت مالی.

یک مقایسه ساده، عمق مساله و خطری که از این جهت دارندگان خودروهای ایرانی و بعضا ارزان‌قیمت را تهدید می‌کند، بخوبی نشان می‌دهد.

قیمت حداقلی یک دستگاه خودروی خارجی حدود صد میلیون تومان است که این قیمت تقریبا معادل قیمت پنج پراید و سه پژو 405 است.

در همین حال قیمت بالای خودروهای خارجی باعث شده است که هزینه خرید قطعات یدکی و تعمیرات آن نیز بسیار بالا باشد.

به عنوان مثال قیمت یک دست سپر کامل عقب خودرو لکسوس حدود 12 میلیون تومان و ست کامل چراغ عقب خودروی بی. ام. و (فقط یک سمت)، هشت میلیون تومان است.

حال تصور کنید خودروی ارزان‌قیمتی چون پراید یا وانت نیسان از پشت به یکی از این خودروهای گران‌قیمت بکوبد؛ اتفاقی که این روزها به دلیل افزایش خودروهای خارجی در تهران و کلانشهرها اصلا بعید نیست.

شاید صاحب خودروی ارزان‌قیمت و مقصر، در نگاه اول نداند که قرار است چه بلایی به سرش بیاید و در ذهنش داشتن بیمه‌نامه دور می‌زند و او را آسوده می‌سازد. اما وقتی دو طرف به شرکت بیمه مراجعه می‌کنند، تازه مقصر درمی‌یابد که هر کوپن بیمه‌نامه شخص ثالث حداکثر سه میلیون و 800 هزار تومان و در صورت داشتن الحاقیه، پنج میلیون تومان سقف برای پرداخت خسارت دارد و بنابراین باقیمانده مبلغ که معمولا هنگفت و گاه به اندازه یا حتی بیشتر از قیمت کل خودروی مقصر است، باید از سوی وی تقبل شود.

اینجاست که مشکل آغاز می‌شود، مشکلی که تقریبا برای تمام رانندگان ایرانی به طور بالقوه وجود داشته و برای آنها که ممکن است خودرویشان محل درآمد یک یا چند خانوار باشد، حادتر است.به خاطر داریم چندی پیش در یکی از استان‌های غربی کشور، یک وانت با یک لکسوس بشدت تصادف کرد و راننده وانت وقتی با حجم خسارت مواجه شد، دست به خودکشی زد.

شرکت‌های بیمه: راهی نداریم

خبرنگار جام جم برای دریافت نظرات شرکت‌های بیمه در این باره و یافتن راه‌حل، به شعبات چند شرکت بیمه‌ای مراجعه کرد و از آنان پرسید برای جبران خسارت مالی ناشی از هزینه بالای تعمیرات خودروهای خارجی چه باید کرد.تمام این شرکت‌ها متفق‌القول تصریح کردند که راه‌حل در افزایش سقف بیمه شخص ثالث است و راه دیگری جز آن وجود ندارد.

به گفته آنان، شرکت‌های بیمه در مراجعه شهروندان برای تمدید یا خرید بیمه‌نامه، مشکل تردد خودروهای خارجی و ریسک مالی بالای تصادف با آنها را مطرح می‌کنند و از آنان می‌خواهند سقف پوشش بیمه‌شان را بالا ببرند، اما به گفته این دفاتر، بیشتر بیمه‌گذاران یا از توان بالایی برای این امر برخوردار نیستند یا به موضوع اهمیت لازم را نمی‌دهند یا طرح این پیشنهاد را به حساب کاسب‌کاری و سودجویی دفاتر بیمه‌ای گذاشته و به آن عمل نمی‌کنند.

هزینه زیادی ندارد

این گزارش می‌افزاید: دفاتر بیمه‌ای خاطرنشان کردند که افزایش سقف پوشش خسارت برای بیمه شخص ثالث آن‌قدر زیاد نیست و شهروندان در صورت تمایل، هزینه زیادی از این بابت پرداخت نخواهند کرد.

به عنوان مثال یک خودروی پراید برای بیمه کردن شخص ثالث خود (با فرض تعلق نگرفتن تخفیف به دلیل داشتن تصادف به عنوان مقصر) در حالت معمول یعنی پنج میلیون تومان خسارت مالی هر کوپن بعلاوه 200 میلیون تومان دیه، باید 912 هزار تومان حق بیمه بپردازد.

حال اگر مالک این خودرو بخواهد سقف خسارت مالی هر کوپنش را به دو برابر یعنی ده میلیون تومان افزایش دهد و در همین حال سقف پرداخت دیه نیز به 225 میلیون تومان افزایش ‌یابد، حق بیمه‌اش حدود 12 درصد یا فقط 121 هزار تومان افزایش می‌یابد و مجموع حق‌بیمه به یک میلیون و 33 هزار تومان می‌رسد.

برای برخورداری از سقف بالاتر پوشش‌های مالی و جانی شخص‌ثالث نیز به همین نسبت می‌توان محاسبه کرد.

حال سوال اینجاست که آیا مثلا پرداخت این مبلغ اندک برای بیمه شدن در برابر خسارتی که شاید به قیمت از دست رفتن پس‌انداز یک عمر خانواده تمام شود، به صرفه نیست؟

با این حال این موضوع از زاویه دیگری هم قابل بررسی است. این زاویه، مشکلات اقتصادی مردم و اقشار ضعیف است.

به هر حال رشد تورم و افزایش هزینه‌های زندگی، سبد خانوار را کوچک کرده و افراد را مجبور می‌کند، بین هزینه‌های خود اهم و فی‌الاهم کنند و در این فرآیند گاه بناچار هزینه‌هایی چون بیمه یا حذف شده یا سقف آن به حداقل‌ها محدود می‌شود.

اینجاست که برخی شهروندان به نقش بیمه مرکزی به عنوان حامی توأم حقوق مردم و شرکت‌های بیمه اشاره کرده و از این نهاد حاکمیتی می‌خواهند راه حلی برای این موضوع بیابد.

با این حال واکنش محمدابراهیم امین، رئیس‌کل بیمه مرکزی ایران به این زاویه دید در نوع خود جالب است.

وی به جام‌جم گفت: پوشش‌هایی که دارندگان خودرو برای بیمه شخص ثالث تهیه می‌کنند براساس آیین‌نامه ماده 8 قانون شخص ثالث تعیین و در آن ذکر شده که پوشش مالی 2.5 درصد مبلغ دیه است. یعنی برای تعیین 200 میلیون تومان دیه مالی سقف پرداخت هر کوپن بیمه پنج میلیون تومان است.

امین افزود: بر این اساس بابت این موضوع، حق بیمه تعیین شده و همه ملزم به خریداری آن هستند. اما همان‌طور که افراد می‌توانند به جای 200 میلیون تومان 300 میلیون تومان سقف پرداخت دیه را افزایش دهند، برای پوشش مالی هم می‌توانند به جای پنج میلیون تومان از 10 میلیون تومان استفاده کنند و حق بیمه آن را نیز بپردازند. اما این یک مساله اختیاری است و تحمیلی به افراد نیست که بخواهند این مازاد را حتما تهیه کنند.

وی قدرت خرید مردم را در بحث بیمه کمرنگ دانست و تصریح کرد: اکنون بحث قدرت مالی مطرح نیست، بحث این است که مردم حاضرند هزینه‌هایی مانند سیگار را تقبل کنند اما حاضر نیستند خودروی خود را بیمه کنند. فضای فرهنگی که ما درست کردیم این گونه است که خودرو تهیه شود اما بیمه‌ای برای آن در نظر گرفته نشود.

رئیس‌کل بیمه مرکزی اظهار کرد: ما به شرکت‌های بیمه فشار زیادی می‌آوریم و همین کار باعث می‌شود تا آنها ورشکسته شوند تا افرادی را که ریسکشان بالاست و سالانه پنج بار تصادف می‌کنند پوشش مالی دهند.

امین اضافه کرد: هر کسی که خودرو خریداری می‌کند باید بیمه کافی و متناسب را هم در نظر داشته باشد. هر کسی هزینه آن چیزی را که استفاده می‌کند باید بپردازد.

بیمه هم یکی از هزینه‌های خودرو است که از سوی صاحب آن باید پرداخت شود. اگر ما با این استدلال که مردم قدرت خرید ندارند بخواهیم جلو برویم باید گفت کسی که قدرت خرید ندارد نباید خودرو تهیه کند که با موضوع بیمه مشکلی نداشته باشد. به هرحال هر هزینه‌ای را که ایجاد می‌شود یک کسی باید بپردازد. یا بیمه‌گذار یا بیمه‌گر یا دولت که این هزینه اکنون توسط بیمه‌گر پرداخت می‌شود.

این مقام مسئول ادامه داد: در همه جای دنیا بیمه‌ها واسطه می‌شوند که این هزینه‌ها سرشکن شود. اکنون اگر یک فرد با پرداخت حق بیمه یک میلیون تومانی دو نفر را با خودرو به صورت غیر عمد به قتل می‌رساند، بیمه مجبور است 400 میلیون تومان پرداخت کند. اکنون حداقل قیمت یک خودرو 20 میلیون تومان است و نباید بیمه یک میلیون تومانی مشکلی برایشان داشته باشد.

وی در خصوص تعداد خودروها و هزینه‌های پرداختی توسط شرکت‌های بیمه گفت: در سال حدود 17 میلیون خودرو بیمه می‌شود اما از این میزان یک میلیون و 700 هزار خودرو متخلف است و تصادف را در کارنامه خود ثبت می‌کند. هزینه مالی و جانی که در یک سال برای این افراد متخلف پرداخت می‌شود حدود 7000 میلیارد تومان است. در نهایت این‌که رانندگان باید توجه بیشتری به قوانین و مقررات داشته باشند تا مشکلاتی چون تصادف با خودروهای خارجی برایشان پیش نیاید.

امین با ارائه پیشنهادی برای کاهش تخلفات رانندگی افزود: اگر از افراد متخلف پنج برابر هزینه بیمه عادی هم دریافت شود باز کم است. اما از سوی دیگر افرادی که تصادف نداشتند باید هزینه بیمه را نصف یا یک‌سوم پرداخت کنند که این مهم نیازمند تصمیمات قانونگذاران است. در این باره پیشنهادهایی به دولت ارائه شده اما تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

محمدحسین علی‌اکبری - گروه اقتصاد جام جم