سودآور کردن بانکداری

دکتر طیب‌نیا دیروز یکی از دلایل روی آوردن بانک‌ها به سمت بنگاه‌داری را عدم سودآوری فعالیت بانکداری در کشور عنوان کرده بود.

موضوع بنگاه‌داری و ورود به فعالیت‌های اقتصادی از سوی تشکیلاتی که خود باید منابع مالی بنگاه‌های اقتصادی را تامین کنند، موضوعی است که همواره مورد بحث و بررسی کارشناسی واقع شده و موافقان و مخالفانی داشته است.

بانک‌ها در توجیه علت گسترش فعالیت‌های اقتصادی خود عنوان می‌کنند مابه‌التفاوت نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی به گونه‌ای نیست که بتوانند از این محل کسب سود کنند لذا برای تامین هزینه‌های جاری بانک و نیز پاسخگویی به سپرده‌گذاران و سهامداران چاره‌ای ندارند جز این که با انجام فعالیت‌های اقتصادی، زیان یا عدم النفع خود را در بخش بانکداری جبران نمایند.

شاید به همین دلیل است که هر روز یک هلدینگ اقتصادی از درون یکی از بانک‌های کشور سر بر می‌آورد و تبدیل به رقیب جدی فعالان حاضر در آن صنعت می‌شود.

از طرفی مجموعه‌های اقتصادی بانکی مشکلات دیگر بنگاه‌های اقتصادی در دسترسی به منابع پولی را نداشته به قول معروف به کر و صل هستند که همین امر زمینه رقابت نابرابری را برای آنها در مقابل سایر بنگاه‌های اقتصادی مستقل فراهم می‌آورد.

انتقادات به این عملکرد نظام بانکی و دور شدن نسبی آن از عملیات بانکی که البته در واکنش طبیعی به شرایط بازار پول به‌‌وجود آمده است، بانک مرکزی را بر آن داشت تا با ساماندهی نرخ‌های سود سپرده‌ها و تسهیلات مانع تداوم روند گذشته شده و فعالیت بانکی را برای بانک‌های کشور جذاب کند.

به نظر می‌رسد اظهارات روز گذشته وزیر اقتصاد در خصوص سودآور کردن فعالیت بانک‌ها نیز ناظر بر همین قضیه است. امروز اگر سری به بانک‌ها بزنید متوجه خواهید شد که اوضاع با چند ماه قبل تفاوت کرده است.

در حالی که تا چند ماه گذشته رقابت بانک‌ها بر سر جذب تسهیلات باعث افزایش قابل توجه نرخ سود سپرده‌ها شده بود و در برخی موارد سود سپرده از سود تسهیلات متناظر با آن نیز فرا رفته بود، اکنون دیگر از آن مسابقه‌ها خبری نیست.

سپرده‌های بلندمدت از شبکه بانکی حذف شده و نرخ سود تسهیلات بین 2 تا 5 درصد بیشتر از نرخ سود سپرده هاست.

بر این اساس در صورتی که اتفاق غیرمنتظره‌ای نیفتد، شرایط برای سودآور شدن عملیات بانکی مهیاست و به تبع آن باید شاهد کاهش تصدیگری بانک‌ها و خروج تدریجی آنها از حیطه فعالیت‌های اقتصادی باشیم.

حمید اسدی - جام‌جم