تائید دوباره پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای از سوی آژانس

همین موفقیت در اجرای توافق ژنو بود که باعث شد دو طرف به‌ منظور افزایش رایزنی‌ها برای رسیدن به توافق نهایی، توفق ژنو را برای چهار ماه دیگر تمدید کنند. در چهار ماهه دوم اجرای این توافق، قرار است ایران و 1+5 گام‌های اعتمادبخش دیگری برای غلبه بر اختلافات باقیمانده بردارند.

آژانس: ایران به تعهداتش عمل کرده است

از آنجا که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید مهر تائید بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران می‌زد، با پایان دوره شش ماهه توافق ژنو، این نهاد بار دیگر در گزارش ماهانه خود اعلام کرد: «ایران براساس موافقت‌نامه هسته‌ای موقت با قدرت‌های جهان که سال گذشته به دست آمد، اقدام کرده است». این گزارش نشان می‌دهد که تهران در ماه‌های گذشته انحرافی از تعهدات ژنو نداشته است.

به‌ گزارش ایسنا، در متن این گزارش آمده است: «آژانس تائید می‌کند که ایران از بیستم ژانویه 2014 اورانیوم 235 را در هیچ‌کدام از تاسیسات اعلامی خود بیش از 5 درصد غنی‌سازی نکرده، ایران آبشارهای زنجیره‌ای متصل به هم را در تاسیسات اعلام شده خود راه‌اندازی نکرده و روند رقیق‌سازی نیمی از مواد هسته‌ای خود به حالت uf6 را که در بیستم ژانویه به حد غنی‌سازی 20 درصد بود به حد 5 درصد تکمیل کرده است.»

این گزارش می‌افزاید: ایران صد کیلوگرم از اورانیوم غنی شده بیش از 20 درصد خود را در روند تبدیل به اکسید اورانیوم برای تولید صفحات سوخت قرار داده است. همچنین ایران هیچ خط بازگشتی برای تبدیل اکسید اورانیوم به uf6 ندارد. ایران هیچ پیشرفتی در کارخانه‌های غنی‌سازی سوخت از جمله فعالیت‌های خود در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو یا اراک و تولید و آزمایش سوخت برای این رآکتور نداشته است.

در بخش دیگری از این گزارش که در 14 بند تنظیم شده، تاکید شده است: «ایران 1505 کیلوگرم uf6 با غنای بیش از 5 درصد را در کارخانه پودر uo2 به اکسید اورانیوم تبدیل کرده است. ایران به تعهداتش درباره عمل به پادمان در پایلوت تاسیسات غنی‌سازی سوخت، بدون انباشت اورانیوم غنی شده ادامه داده و اطلاعات لازم و زمینه دسترسی به معادن اورانیوم گچین، معدن اورانیوم ساغند و کارخانه تولید اورانیوم اردکان را فراهم کرده است. ایران به فراهم آوردن دسترسی روزانه به تاسیسات غنی‌سازی نطنز و فوردو ادامه داده است. ایران زمینه دسترسی منظم به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید موتور چرخاننده سانتریفیوژ و تاسیسات ذخیره‌سازی و همچنین اطلاعات مربوط درباره آنها را فراهم کرده است». در این گزارش با تاکید بر همراهی کشورمان با نظارت بیشتر، به اقداماتی چون «فراهم کردن نقشه تاسیسات هسته‌ای و شرح هر ساختمان در هر سایت هسته‌ای» و «فراهم کردن اطلاعات معادن و کارخانه‌های اورانیوم و منابع» از جانب تهران اشاره شده است.

واریز قسط هشتم دارایی‌های ایران

اما این فقط ایران نبوده که در شش ماهه توافق ژنو به تعهدات خود عمل کرده؛ بلکه 1+5 نیز پابه‌پای اجرای این تعهدات، گام‌هایی را برای کاهش فشارهای تحمیلی بر کشورمان برداشته است. در همین راستا دیروز رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که آخرین قسط از هشت قسط مربوط به شش ماهه اول گام اول توافق‌نامه ژنو بعد از انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اجرای تعهدات ایران واریز می‌شود.

به گزارش ایرنا، براساس برنامه زمان‌بندی شده در برنامه اقدام مشترک (توافق ژنو) که بین ایران و شش کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به همراه آلمان در سوم آذر ماه 1392 (بیست و چهارم نوامبر) منعقد شد، توافق شد که در ازای اقدامات ایران مبلغ 2/4 میلیارد دلار از درآمدهای بلوکه شده حاصل از فروش نفت ایران طی هشت قسط و در شش ماه آزاد شود که آخرین قسط آن به تاریخ بیستم جولای و به مبلغ 550 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که تاکنون هفت قسط از کل هشت قسط توافق شده با مجموع سه میلیارد و 650 میلیون دلار به حساب بانک مرکزی کشورمان واریز شده و آن طور که اعلام شده قسط 550 میلیون دلاری پایانی هم بزودی واریز می‌شود.

طبق توافقات انجام شده قرار بر این بود که سه قسط آخر از طریق کشور هند در اختیار ایران قرار گیرد که در مورد قسط ششم و هفتم این اقدام انجام شده، اما هنوز مشخص نیست که قسط هشتم از چه منبعی پرداخت می‌شود؛ البته با پرداخت قسط هشتم تنها گام نخست برنامه اقدام مشترک که تا بیست و نهم تیرماه بوده، اجرایی می‌شود، اما این آخرین پرداختی به ایران نیست؛ زیرا ایران و گروه 1+5 در مذاکرات وین6 توافق کردند که گام اول توافق ژنو تا بیست و چهارم نوامبر 2014 به‌مدت چهار ماه تمدید شود.سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای اعلام کرده که براساس توافق اخیر در وین قرار شد در چهار ماه آینده، دو میلیارد و800 میلیون دلار در شش قسط به حساب ایران واریز شود.

ایران نیز قرار است اورانیوم غنی شده 20 درصد خود را که قبلا در شش ماه اول توافق ژنو به اکسید تبدیل کرده بود، به سوخت رآکتور تهران تبدیل کند.

آمادگی شرکت‌های بین‌المللی برای حضور در ایران

شش ماه پس از اجرای توافق ژنو، حالا می‌توان تصویری بهتر از دستاوردهای امضا و اجرای این توافق موقت ارائه داد. در همین راستا علی ماجدی، معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت گفته است: مهم‌ترین دستاورد توافق موقت شش ماهه ایران با 1+5 تغییر فضای بین‌المللی به نفع ایران بود؛ به طوری که برخی شرکت‌های بین‌المللی مذاکره با ایران را آغاز و تمایل بیشتری برای حضور در صنعت نفت ایران پیدا کردند.

وی در گفت‌وگو با ایرنا خاطرنشان کرد: تا پیش از توافق، میزان صادرات ایران به طور مرتب کاهش می‌یافت بنابراین خریداران تلاش می‌کردند که جایگزینی برای نفت ایران پیدا کنند، اما طی شش ماه گذشته با خیال راحت و بدون دغدغه اقدام به خرید کردند. معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت اظهار کرد: در مجموع با توافق موقت ژنو شرایط برای فروش نفت بهتر شد، اما به نسبت تسهیلاتی که در این توافق در نظر گرفته شده بود، برخی کشورها به طور مطلوب همکاری نکردند. در این مدت توافقاتی انجام شد تا از پول‌هایی که در بانک‌های کشورهای خریدار نفت ایران ذخیره شده، استفاده بهینه شود و بر این اساس قرار شد با آنها اوراق خریداری شود یا این‌که به آنها سود تعلق بگیرد.

سست شدن تحریم‌های 9 لایه علیه ایران

ماجدی این را هم گفت که به اعتراف طراحان این تحریم‌ها، محدودیت‌هایی که علیه ایران وضع شده، پیچیده‌ترین و کامل‌ترین تحریمی بوده که تاکنون علیه یک کشور اعمال شده است، حتی شدت تحریم‌ها علیه صنعت نفت ایران نسبت به دوران دفاع مقدس پیچیده‌تر است. به علت پیچیدگی تحریم‌ها، لغو برخی از آنها به زمان نیاز دارد. او تصریح کرد: تحریم‌ها علیه صنعت نفت ایران شامل 9 لایه است که کار را سخت می‌کند.

اتحادیه اروپا بخشی از تحریم ها را لغو می کند

در همین حال خبرگزاری فرانسه در خبری اعلام کرد: اتحادیه اروپا روز دوشنبه (دیروز) با صدور بیانیه‌ای تصمیم گرفته است تا بیست‌وچهارم نوامبر (سوم آذرماه) یک سری از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را به حالت تعلیق درآورد.

بر اساس این گزارش با این تصمیم ا تحادیه اروپا، ایران اجازه دارد به صادرات نفت خام خود ادامه دهد.

ایرانی‌ها به اهداف آمریکا شک دارند

با وجود امیدواری‌ها به توافق نهایی، روزنامه آمریکایی کریستین ساینس مانیتور ضمن اشاره به اختلاف‌های سنگین بین ایران و غرب در مسیر مذاکرات هسته‌ای نوشت: با این‌که دیپلمات‌های ایران و قدرت‌های جهانی از پیشرفت قابل قبول در مذاکرات سخن می‌گویند و زمان مذاکرات تا ماه نوامبر سال جاری تمدید شده، اما اختلاف‌های شدید رسیدن به توافق نهایی را تهدید می‌کند. براساس این گزارش، با توجه به این‌که هم واشنگتن و هم تهران باید گام‌های سختی را در حصول توافق بردارند، هنوز معین نیست که بتوان شکاف‌های موجود را پر کرد.

به نوشته این روزنامه آمریکایی، در فضای سیاسی ایران هنوز هم حمایت گسترده‌ای از برنامه هسته‌ای مشاهده می‌شود و در عین حال ایران خواهان توافقی است که تحریم‌های اقتصادی را برطرف کند. کریستین ساینس مانیتور سپس می‌نویسد: بسیاری از ایرانیان نسبت به هدف گروه 1+5 بویژه آمریکا شک دارند و عنوان می‌کنند که هدف اصلی آنها محروم کردن ایران از حق هسته‌ای این کشور و مقابله با نفوذ منطقه‌ای و جهانی ایران است.

ظریف امروز به مجلس می‌رود

شاید به دلیل همین بدبینی‌ها به اهداف واقعی آمریکا و متحدان است که در داخل کشور مذاکرات هسته‌ای بدقت رصد می‌شود. در همین راستا، بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس از دعوت محمدجواد ظریف، رئیس دستگاه دیپلماسی و سرپرست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران برای حضور در جلسه امروز مجلس و ارائه گزارشی از روند مذاکرات اخیر هسته‌ای در وین خبر داد و گفت: به احتمال زیاد این جلسه غیرعلنی خواهد بود.

حسین سبحانی‌نیا، عضو هیات‌ رئیسه مجلس نیز اعلام کرده که فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس از ظریف برای حضور در جلسه فردای این فراکسیون دعوت کرده است. این دعوت به منظور ارائه گزارش از آخرین دور مذاکرات ایران با کشورهای 1+5 در وین انجام شده است.

گزارش نیویورک‌پست از شکاف در 1+5

روزنامه آمریکایی نیویورک‌پست در گزارشی با اشاره به این‌که اعضای گروه 1+5 دیگر با آمریکا متحد نیستند، نوشت: دیگر اعضا هر یک خواسته‌ها و منافع خود را در مذاکرات دنبال می‌کنند.

به‌گزارش فارس، این روزنامه طی تحلیلی در زمینه مذاکرات هسته‌ای ایران و نبود اتحاد بین اعضای این گروه با آمریکا می‌نویسد: گروه 1+5 ابتدا خواهان بسته شدن تاسیسات هسته‌ای ایران در «فردو» و «اراک» بود، اما تا آخر هفته گذشته این گروه در حال تقاضا از ایران برای خودداری از ساخت پنج تاسیسات هسته‌ای جدید غنی‌سازی بود. به نوشته نیویورک‌پست، گروه 1+5 متشکل از آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان هیچ ائتلافی حتی برای ارائه درخواست‌های خود ندارند. در این میان اوباما می‌تواند همچنان بگوید که همه گزینه‌ها روی میز است، اما تا زمانی که گفت‌و‌گوها ادامه دارند باید گفت که تنها گزینه باقی مانده گفت‌وگوی بیشتر است و این همانی است که روسیه می‌خواهد. چین نیز با شرکت در گروه 1+5 فقط در پی سنگین کردن وزن خود در عرصه جهانی است.

نیویورک‌پست چنین تحلیل کرده است که برای آلمان نیز شرایط مشابه چین است و فقط برای بالا بردن وزن خود در مذاکرات شرکت کرده و چین و روسیه در واقع گفت‌وهای هسته‌ای را نوعی اقدام سمبلیک فرض می‌کنند. هیات اعزامی انگلیس، متحد آمریکا نیز فقط برای دیدار با مقام‌های ایرانی و فرصتی برای بهبود روابط وارد وین شده بود. فرانسه نیز با ارسال هیأت بلند مرتبه دیپلماتیک به وین در پی احیای روابط تجاری با ایران است.

این نشریه آمریکایی ادامه داده است: در پایان مذاکرات وین اختلاف عمده همچنان پابرجا ماند و آن این که گروه 1+5 حق ایران در غنی‌سازی را البته در حجم کمتر به رسمیت بشناسد. در واقع با کاسته شدن از حجم تحریم‌ها طی شش ماه گذشته، فشار بر اقتصاد ایران کمتر شده و این کشور چندان ضرورتی فوری در هرگونه تعامل هسته‌ای در خود نمی‌بیند. قسمت شیرین این بخش علاوه بر تمدید زمان مذاکرات، موافقت آمریکا با انتقال 8/2 میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده این کشور بود و در این چهار ماه باقیمانده سران ایران هیچ فشاری را برای تغییر مسیر خود احساس نمی‌کنند.