روزه سلامت دوباره برای بدن

جام جم سرا: بهتر است آن دسته از بیمارانی که مبتلا به یکی از بیماری‌های گوارشی هستند به مطالب ما پیرامون این که چگونه روزه بگیریم و چه کسانی از روزه گرفتن معاف هستند توجه کنند تا این ایام مبارک به خوبی و خوشی و با تندرستی کامل سپری شود. دکتر ایرج خسرونیا فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد و رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران در این باره برایمان توضیح می‌دهد.

***

آیا روزه‌داری سلامت دستگاه گوارش را به خطر می‌اندازد؟

روزه‌داری هیچ ضرری برای افراد سالم ندارد و حتی برای بدن مفید نیز هست. افرادی که اضافه وزن دارند یا به بیماری کبد چرب مبتلا هستند در طول مدت این یک ماه فرصت خوبی دارند تا وزن خود را کاهش و استراحتی به بدن دهند. ابتلا به کبد چرب در جامعه رو به ازدیاد است و بهترین درمان برای این گروه نیز کاهش وزن است. همچنین کاهش وزن، قند خون و کلسترول اضافی بدن را نیز متعادل می‌کند.

بر اثر روزه چه مشکلات گوارشی ممکن است پیش بیاید؟

ممکن است برخی افراد دچار سوءهاضمه شوند یا سوءهاضمه‌شان تشدید شود که آن هم به دلیل اشکالات تغذیه‌ای هنگام افطار و سحری است. علامت شاخص سوءهاضمه، احساس ناراحتی هنگام گرسنگی یا موقع خوردن غذاست. بنابراین توصیه می‌شود به نکات مهم تغذیه‌ای در این ماه بیشتر توجه داشته باشند، اما مشکل اساسی به بیمارانی مربوط می‌شود که در فاز فعال بیماری قرارگرفته‌اند و ممکن است با یک اشتباه کوچک و بی‌اطلاعی کارشان به بیمارستان بکشد.

فاز فعال بیماری یعنی چه؟

بیماران مبتلا به زخم‌های گوارشی فعال در مخاط دستگاه گوارش مانند معده، اثنی عشر یا روده که بتازگی دچار خونریزی شده است و به دلیل بیماری تحت درمان هستند، نباید روزه بگیرند. زیرا روزه‌داری ممکن است باعث خونریزی مجدد یا حتی پارگی ناحیه زخم و سوراخ شدن دیواره شود. همچنین این بیماران باید برای درمان، دارو مصرف کنند وخوردن دارو آن هم سر ساعت ضروری است. ولی کسانی که زخم یا التهاب‌های رو به بهبود دارند، می‌توانند براحتی روزه بگیرند. اگر هم بیش از حد احساس ناراحتی کردند روزه خود را باطل کنند.

غیر از موارد ذکر شده، آیا بیماری دیگر گوارشی نیز وجود دارد که روزه برای آنها ایراد نداشته باشد.

بیماری‌های شایع گوارشی وجود دارند که مبتلایان به آن نیز می‌توانند با رعایت نکاتی روزه خود را بگیرند. افرادی که مبتلا به سنگ کیسه‌صفرا هستند یا به هر دلیلی کیسه صفرایشان خارج شده است، منعی در روزه‌داری ندارند. مگر این که درد زیادی در کیسه صفرا داشته باشند. التهاب روده و بیماری روده تحریک‌پذیر نیز با روزه‌داری بهتر می‌شوند، البته در مواردی که سندرم روده تحریک‌پذیر با اسهال زیاد توام است روزه‌داری توصیه نمی‌شود.

مبتلایان به هپاتیت یا سیروز کبدی چطور؟ آنها روزه برایشان مشکل ایجاد نمی‌کند؟

این بیماری‌ها جدی است و با توصیه‌های مقاله‌ای نمی‌توانیم اطلاعات درستی به بیماران بدهیم. سیروز کبدی بیماری خطرناکی است و روزه‌داری برای کسانی که دچار خونریزی‌های واریسی معده هستند ممکن است خطری جدی داشته باشد. بیماران مبتلا به هپاتیت حاد هم نباید روزه بگیرند، ولی مبتلایان به هپاتیت مزمن که در مرحله فعال بیماری نیستند با نظر پزشک و تنظیم دوز دارو می‌توانند روزه بگیرند. همه بیمارانی که دارو مصرف می‌کنند دقت کنند قطع خودسرانه دارو خطرات جبران‌ناپذیری دارد. هرگونه تغییر دوز یا قطع دارو را باید به پزشک معالج محول کرد.

ماه مبارک رمضان امسال با روزهای طولانی همراه است، شاید بیش از هر چیز تشنگی مشکل‌ساز باشد چگونه می‌توان آب بدن را حفظ کرد؟

کمبود آب بدن، بخصوص برای افرادی که دچار یبوست هستند، مشکل‌ساز است. اگر این روزه‌داران نتوانند طی افطار تا سحر آب کافی به بدن خود برسانند، یبوستشان تشدید خواهد شد. بنابراین باید به میزان کافی آب و مایعات مصرف کنند.

آب کافی یعنی چقدر؟

مقدار مایعات مصرفی باید بیشتر شود مثلا توصیه می‌شود حدود هشت لیوان آب از افطار تا سحر مصرف کنند. اما باید توجه داشت خوردن بعضی از مایعات بیشتر باعث تشنگی و از دست دادن آب می‌شود. مایعاتی مانند چای و قهوه غلیظ، آبمیوه‌های صنعتی و دوغ مایعات خوبی نیستند. به جای آنها بهتر است آب معمولی و چای کمرنگ بنوشیم و میوه‌های آبدار مانند هلو، زردآلو و هندوانه بخوریم. همچنین از خوردن غذاهای شور و پر ادویه که آب بدن را بسرعت دفع می‌کنند باید پرهیز شود. تابش نور آفتاب نیز مساله مهمی است که روزه‌داران باید مد نظر داشته باشند؛ قرار گرفتن زیر نور شدید آفتاب باعث تعریق و از دست رفتن آب بدن می‌شود. بنابراین بهتر است کمتر از اماکن سرپوشیده و خنک خارج شوند.

برای این که روزه‌دار بتواند انرژی خود را تا افطار نگه دارد چه توصیه‌هایی دارید؟

افطار باید به آرامی و با نوشیدن یک لیوان آب ولرم آغاز شود و تا صرف شام مواد خوراکی پرکالری مانند خرما میل شود. تقریبا بعد از یک ساعت هم شام میل شود. خوردن شیرینی‌های مختلف مانند زولبیا و بامیه توصیه نمی‌شود. شام به هیچ‌وجه نباید غذای سنگین، پرچرب، سرخ کرده و پر ادویه باشد. این غذاها دیر هضم هستند و کالری کافی هم برای بدن تولید نمی‌کنند. (سودابه رضایی/ضمیمه سیب)