هر آنچه که درباره پوکی استخوان باید بدانید

دکتر احمدرضا جمشیدی با اشاره به اینکه پوکی استخوان، بیماری است که در دو دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، گفت: استئوپروز را بیماری خاموش می‌نامند و به رغم اینکه این بیماری هیچ گونه علامتی ندارد ولی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

این فوق تخصص روماتولوژی افزود: هنگامی بیماری علامت‌دار می‌شود که فرد دچار عوارض این بیماری شده باشد. مهم‌ترین عارضه این بیماری، شکستگی استخوان است. اغلب شکستگی استخوان در ستون فقرات و گردن فمور (استخوان ران) ایجاد می‌شود.

رییس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در آمریکا، سالیانه قریب به 21 میلیارد دلار برای عوارض ناشی از شکستگی پوکی استخوان هزینه می‌شود، افزود: در سراسر جهان، سالیانه دویست میلیون نفر به پوکی استخوان دچار می‌شوند. کشور ما نیز سالیانه هزینه‌های هنگفتی جهت درمان شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان متحمل می‌شود بنابراین حتی صحبت‌های تکراری در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است.

وی با تاکید بر اینکه در ایجاد بیماری پوکی استخوان عوامل متعددی دخیل هستند، افزود: بیش از 60 تا 70 درصد از مبتلایان به دلیل عوامل ژنتیکی به این عارضه دچار می‌شوند. در این زمینه ژن‌های خاصی مانند ژن رسپتور ویتامین D شناسایی شده است. همچنین ژن کلاژن type-I در ایجاد این بیماری نقش دارد.

استخوان سازی بیشتر با انجام ورزش‌های مناسب

این فوق تخصص روماتولوژی نقش وزن را در پیشگیری از پوکی استخوان تاثیرگذار دانست و گفت: ورزش‌هایی که با پریدن و دویدن همراه هستند، به دلیل ارسال امواج خاص، باعث تحریک سلول‌های استئوبلاست (استخوان‌ساز) و در نتیجه استخوان‌سازی می‌شوند.

جمشیدی با بیان اینکه با افزایش سن، درصد پوکی ‌استخوان افزایش می‌یابد، افزود: تراکم استخوان از ابتدای عمر تا حدود سن 35 سالگی افزایش می‌یابد. پس از آغاز برداشت از استخوان، روند پوکی استخوان آغاز می‌شود.

افزایش تراکم استخوان در سن بلوغ با ورزش و تغذیه مناسب

رییس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در سن بلوغ، به دلیل تغییرات هورمونی، بیشترین تراکم استخوانی ایجاد می‌شود بنابراین در این سنین تغذیه صحیح و ورزش مناسب باعث افزایش تراکم استخوان می‌شود.

وی در خصوص نقش عوامل تغذیه‌ای تاثیرگذار در روند پوکی استخوان گفت: میزان ویتامین D و مصرف کلسیم در پیشگیری از این بیماری نقش بسزایی دارند. نیاز روزانه افراد در سنین مختلف 1000 تا 1200 میلی‌گرم کلسیم است. البته در بهترین رژیم‌های غذایی، تنها 600 تا 700 میلی‌گرم کلسیم دریافت می‌شود.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: در افراد مبتلا به پوکی استخوان باید مکمل کلسیم تجویز شود. در کشور ما و با رژیم‌های غذایی که به طور معمول وجود دارد، افراد بیش از 400 میلی‌گرم کلسیم دریافت نمی‌کنند بنابراین باید به این مسأله به طور جدی توجه شود.

پوکی استخوان در مردان و زنان، به علت تغییران هورمونی

رییس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در زنان، حوالی سنین یائسگی، به دلیل نقش مهاری هورمون‌های جنسی، برداشت از تراکم استخوانی افزایش می‌یابد و حدود 10 سال پس از یائسگی، تراکم استخوان به شدت کاهش می‌یابد.

وی افزود: در مردان در سنین حدود 65 سالگی، به دلیل افت هورمون‌های جنسی حالتی مشابه یائسگی زنان، به نام آندروپوز به وجود می‌آید که با کاهش شدید تراکم استخوانی همراه است.

جمشیدی گفت: استروژن باعث مهار سلول‌های استخوان‌خوار (استئوکلاست) می‌شود. پس از یائسگی، به دلیل افت شدید هورمون استروژن، سلول‌های استئوکلاست به شدت فعال می شوند و روند پوکی استخوان با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد.

این فوق تخصص روماتولوژی افزود: زنان بیشتر از مردان به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند که به دلیل ماهیت هورمون‌های جنسی و حجم عضلانی است که در مردان بیشتر است.

مصرف سیگار ارتباط مستقیمی با پوکی استخوان دارد

وی با تاکید بر اهمیت نقش حرکت در پیشگیری از تسریع روند پوکی استخوان گفت: افرادی که به مدت طولانی، بی‌حرکت یا کم تحرک هستند، بیشتر دچار پوکی استخوان می‌شوند.

این فوق تخصص روماتولوژی گفت: مصرف سیگار ارتباط مستقیمی با پوکی استخوان دارد و باعث کاهش تراکم استخوان می‌شود.

جمشیدی افزود: مصرف بیش از دو فنجان قهوه غلیظ در روز نیز باعث افزایش پوکی استخوان می‌شود.(ایسنا)