اما و اگر های خستگی

مطمئنا در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی کلافه‌مان می‌کند و اگر اهل چای یا قهوه باشیم، باید پشت سر هم بنوشیم تا خواب از سرمان بپرد. منظور از خستگی دائم، این شرایط خاص و خودخواسته نیست.

برای برخی افراد خستگی یک عادت است. به عبارت دیگر، خستگی به معضلی دائم و هر روزه تبدیل می‌شود. نمی‌دانند چرا اینقدر خسته و خواب آلوده‌اند. در چنین مواردی خستگی ریشه در عواملی پنهان دارد. عواملی که ظاهرا به بروز احساس خستگی ربطی ندارند، اما در واقع نقش اصلی را بازی می‌کنند. به نقل از مجله پریونشن، در ادامه عللی ذکر می‌شود که اگر با آنها مقابله کنید یا آنها را از سر راهتان بردارید، بسیار پرانرژی و سرزنده به زندگی‌تان ادامه خواهید داد.

1 ـ کم‌آبی : کاهش میزان آب طبیعی بدن براحتی می‌تواند به نوسانات روحی و کاهش سطح انرژی بدن بخصوص در زنان بینجامد. متخصصان می‌گویند همه افراد باید آب فراوان بنوشند. دستورالعمل مشهور هشت لیوان آب در روز می‌تواند مشکل را تا حد زیادی حل کند. بدن انسان روزانه به این میزان آب نیاز دارد و این مقدار آب هیچ ربطی به شرایط آب و هوایی یا میزان و شدت فعالیت شما نخواهد داشت. به عبارت دیگر، حتی اگر هوا سرد است یا شما ورزش یا کار سخت نمی‌کنید، باز هم باید هر سه ساعت دست‌کم یک لیوان آب بنوشید. به یاد داشته باشید اگر احساس تشنگی نمی‌کنید به این معنی نیست که بدنتان به آب نیاز ندارد. یکی از معیارهای مناسب برای اطمینان از بی‌نیازی بدن به آب رنگ ادرار است. اگر ادرارتان شفاف و به رنگ زرد بسیار کمرنگ یا کلا بی‌رنگ است، می‌توانید خاطرجمع باشید که میزان آب بدنتان کافی است.

2 ـ کمبود ویتامین B12: بدن انسان به B12 نیاز دارد تا بتواند گلبول‌های قرمز بسازد و عملکرد اعصاب را در شرایط مطلوبی حفظ کند. کمبود این ویتامین سبب می‌شود، خون نتواند میزان اکسیژن لازم را به اعضای گوناگون بدن برساند و در نتیجه احساس خستگی و خواب آلودگی عارض خواهد شد. متاسفانه، هنگامی که افراد پا به سن می‌گذارند، بدن آنها نوعی پروتئین خاص موسوم به فاکتور داخلی معده را که نقش مهمی در جذب ویتامین B12 دارد، کمتر از گذشته تولید می‌کند و به همین دلیل، میزان این ویتامین در دوران سالمندی کاهش خواهد یافت.

توجه داشته باشید در طبیعت فقط غذاهای جانوری حاوی ویتامین B12 هستند و هیچ غذای گیاهی نمی‌تواند این ویتامین ضروری را برای بدن تامین کند.

پس اگر دچار خستگی دائم هستید و در عین حال از فراموشی، پاهای بی‌قرار یا بی‌حسی و گزگز کردن دست و پا رنج می‌برید، به احتمال بسیار زیاد ویتامین B12 بدنتان کافی نیست. در این صورت حتما با پزشک مشورت کنید تا با یک آزمایش ساده از میزان ویتامین B12 خونتان مطمئن شود و در صورت نیاز مکمل خوراکی برایتان بنویسد.

3 ـ باتلاق استرس : به طور طبیعی میزان هورمون استرس شما ـ که به کورتیزول معروف است ـ صبح‌ها در بالاترین سطح خود قرار دارد و شب‌ها به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. همین فراز و فرود سبب می‌شود آهنگ شبانه روز شما کاملا طبیعی باشد، اما در افراد مبتلا به استرس مزمن، میزان کورتیزول در بیشتر اوقات شبانه روز بالاست و برخلاف روند معمول به هنگام شب پایین نخواهد آمد و طبعا خواب فرد را آشفته خواهد کرد.

اگر از استرس مزمن رنج می‌برید یا اضطراب دائم آرام و قرار برایتان باقی نگذاشته، حتما و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در ضمن به یاد داشته باشید استرس مزمن مادر بسیاری از امراض جدی و مهلک است.

4 ـ بیماری‌های قلبی پنهان: پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد نیمی از زنانی که دچار حمله قلبی شده‌اند، در هفته‌های پیش از این اتفاق از اختلالات خواب و احساس خستگی غیرطبیعی رنج می‌برده‌اند. اگر هنگام انجام تمرینات ورزشی یا بالا رفتن از پله‌ها یا انجام هر فعالیت جسمی دیگری احساس خستگی غیرطبیعی می‌کنید و به نفس نفس می‌افتید، از کنار ماجرا به همین سادگی عبور نکنید. شریان‌های مسدود یا ضعف ماهیچه‌های قلب می‌تواند سبب ضعف جریان خون شده و از این طریق مانع رسیدن خون مورد نیاز به ماهیچه‌ها و بافت‌های گوناگون بدن شود و خستگی را در پی آورد. اگر در حین فعالیت‌های معمول روزمره ناگهان انرژی خود را از دست می‌دهید یا علائم دیگری مانند درد سینه یا تشویش و اضطراب دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

5 ـ کمبود یا زیادی آهن : بیشتر خانم‌ها می‌دانند که کمبود آهن سبب بروز خستگی خواهد شد. به همین دلیل بسیاری تصور می‌کنند خستگی دائم با مصرف مکمل‌های آهن بسادگی برطرف می‌شود. درست است که کمبود آهن سبب تغییر شکل گلبول‌های قرمز می‌شود و بدن شما را از دریافت اکسیژن کافی محروم می‌سازد، اما دریافت آهن بیش از حد نیز می‌تواند دردسرهایی برای بدن پدید آورد. کمبود آهن اغلب در افرادی بروز می‌کند که خوراکی‌های جانوری در برنامه غذایی‌شان چندان جدی گرفته نمی‌شود.

بعلاوه افرادی که به مشکلات گوارشی یا اختلالات تیروئید مبتلا هستند و نیز زنانی که از شیوه‌های هورمونی جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند و البته زنانی که میزان خونریزی‌شان در دوره قاعدگی بسیار زیاد است، همگی ممکن است در معرض کمبود آهن قرار داشته باشند. از سوی دیگر، میزان بالای آهن ممکن است امری ارثی یا ناشی از مصرف نادرست مکمل‌های آهن باشد. این مشکل می‌تواند سبب بروز علائمی مانند احساس سرما، نازک شدن موها و ناخن‌ها و نیز هنگام ایستادن موجب سرگیجه شود. پس هرگز دست به خود درمانی نزنید و بدون مشورت و نظر پزشک مکمل آهن مصرف نکنید.

-6 کم‌تحرکی: کم‌تحرکی اگر با استرس مزمن همراه شود، مثلا اگر فرد پشت میزنشین به استرس مزمن مبتلا باشد، در معرض کم‌خوابی و خستگی دائمی قرار خواهد داشت. یک روز کاری پراسترس کورتیزول و قند خون شما را بشدت افزایش خواهد داد. به همین دلیل در چنین روزی بدن شما بسیار نیازمند تحرک و فعالیت جسمانی خواهد بود. حال اگر پس از اتمام کار به جای دویدن وقت خود را صرف نشستن پای کامپیوتر کنید یا جلوی تلویزیون لم بدهید، طبعا انرژی و تنش فراوانی را که در بدنتان انباشته شده، تخلیه نکرده‌اید. در این صورت باید منتظر عواقبش باشید؛ بی‌خوابی شبانه و خستگی مفرط فردا!

اگر پشت میزنشین هستید، تحرک و ورزش منظم را در برنامه روزانه خود بگنجانید. طبق مطالعات انجام شده، زنانی که هر هفته به طور منظم 150 دقیقه ورزش ملایم یا 75 دقیقه ورزش سنگین انجام می‌دهند، کمتر از خستگی رنج می‌برند و از دیگران سرزنده‌ترند.

7 ـ تحرک بیش از حد: اندازه نگه‌دار که اندازه نکوست! ورزش بیش از اندازه نیز می‌تواند مانند کم‌تحرکی سبب اختلال در خواب و بروز خستگی دائمی شود. مثلا دویدن یا دوچرخه‌سواری طولانی‌مدت می‌تواند میزان کورتیزول خون را افزایش دهد و همان بلایی را بر سر چرخه خواب و بیداری بیاورد که کم‌تحرکی خواهد آورد.

اگر مدتی است منظم ورزش می‌کنید، اما ناگهان در میان ورزش معمول خود خسته می‌شوید، به احتمال زیاد بیش از اندازه به خود فشار آورده‌اید. در این باره حتما با پزشک مشورت کنید.

8 ـ عفونت مجاری ادرار: حدود نیمی از زنانی که به عفونت مجاری ادرار مبتلا هستند، گرفتار خستگی و احساس ناخوشی عمومی خواهند بود. البته با افزایش سن تعداد افراد خسته و ناخوش افزایش خواهد یافت. مطابق تخمین‌ محققان این عوارض در میان زنان 40 سال به بالا تعداد بیشتری را در بر خواهد گرفت./ ضمیمه سیب