سفر رئیس‌جمهور به سیستان و بلوچستان

بهره نگرفتن از ظرفیت‌های مرزی استان در زمینه تجارت مرزی و فعال نبودن بازارچه مرزی، بیکاری فراگیر، خشکسالی و مشکل تالاب هامون و گرفتن حقابه آن از افغانستان، مشکلات بادهای موسمی و ریزگردها، ضعف استان در زمینه راه‌های مواصلاتی، بهره‌مند نبودن از امتیازات مرز نشینی و کمبود آب شرب در مناطق روستایی و شهری و نبود گاز لوله‌کشی در استان از مهم‌ترین مشکلاتی است که نمایندگان مردم سیستان و بلوچستان به آن اشاره می‌کنند و خواستار نگاه ویژه دولت در این زمینه هستند.

نماینده سراوان، سیب، سوران و زابلی، مهم‌ترین مشکل استان را بیکاری عنوان می‌کند و معتقد است: اگر جذب نیروهای بومی در اولویت سازمان‌های مختلف و دولت قرار گیرد، بخشی از بار این مشکل کاسته خواهد شد.

هدایت‌الله میرمرادزهی با بیان این‌که سیستان و بلوچستان از نظر شاخص‌های بهداشتی، آموزشی، کشاورزی و اقتصادی هم نسبت به دیگر استان‌های کشور در سطح پایین‌تری قرار دارد، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: خواست نمایندگان و مردم استان این است که با توجه به شاخص محرومیت استان، اعتبار ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شود تا حداقل شاخص سطوح مختلف به میانگین کشوری برسد.

وی با بیان این‌که این استان از نعمت گاز طبیعی محروم و فقط بخشی از ایرانشهر از نعمت گاز لوله‌کشی برخوردار شده است، خاطرنشان می‌کند: کمبود آب شرب و بهداشتی نیز در بیشتر مناطق استان بویژه روستاها، مردم را به ستوه آورده است. حتی بخش‌هایی از شهر زاهدان نیز آب شرب سالم ندارد.

میرمردادزهی، سیستان و بلوچستان را یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خرمای کشور عنوان می‌کند و می‌گوید: اگر دولت در زمینه احداث کارخانه‌های فرآوری در این زمینه اقدام کند، هم اشتغالزایی خواهد شد و هم به رشد و توسعه اقتصادی استان کمک خواهد کرد.

حلیمه عالی، نماینده مردم سیستان نیز با اشاره به این‌که بیش از ۸۰ درصد مردم منطقه سیستان به دلیل خشکسالی تالاب هامون با فقر و تنگدستی دست و پنجه نرم می‌کنند، پیگیری و تامین حقابه تالاب هامون و احیای آن را تنها راه نجات مردم سیستان از شرایط کنونی عنوان می‌کند.

وی آبرسانی از طریق لوله‌کشی به مزارع سیستان، اجرای طرح آبیاری نوین و احیای زمین‌های کشاورزی به منظور کمک به معیشت مردم را یکی دیگر از خواسته‌های مردم از مسئولان و دولت اعلام می‌کند و می‌افزاید: ایجاد منطقه آزاد اقتصادی و تجاری، فراهم کردن شرایط و زیرساخت‌های استفاده از انرژی‌های نو و استفاده قانونمند و بهینه از مرز، از دیگر خواسته‌های مهم‌ مردم منطقه سیستان از رئیس‌جمهور است.

عالی به ایجاد اشتغال به عنوان یکی دیگر از خواسته‌های مهم مردم استان از رئیس‌جمهور اشاره می‌کند و می‌گوید: گازرسانی به شهرستان‌های مختلف استان به صورت یکسان و همزمان و اجرای پروژه خط‌آهن چابهار ـ مشهد از دیگر خواسته‌های اساسی مردم استان از دولت است. این در حالی است که بسیاری از طرح‌های عمرانی بخصوص در بخش کشاورزی به دلیل کمبود اعتبار با مشکل روبه‌روست که دولت در این زمینه هم باید تدبیر ویژه ای اتخاذ کند.

به گفته وی، اجرای طرح‌های کمربند سبز به منظور توسعه فضای سبز و مبارزه با پدیده ریز‌گردها نیز از دیگر ضروریات استان و خواسته‌های مردم است.

آبرسانی به روستاها با تانکر

یکی از مهم‌ترین مشکلات سیستان و بلوچستان، تامین آب شرب روستاهای آن است که به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان، خشکسالی، کمبود و فقر منابع آب زیرزمینی و وسعت زیاد استان، تنگناهای زیادی در این زمینه ایجاد کرده است.

نصرالله چاری با بیان این‌که سیستان و بلوچستان تنها استان کشور است که جمعیت روستایی آن بیش از جمعیت شهری است و هر سال نیز حدود 200 روستا به استان اضافه می‌شود، خاطرنشان می‌کند: مجموع این عوامل موجب شده که شاخص برخورداری روستاهای استان از آب شرب حدود 60 درصد باشد، در حالی که میزان این شاخص در سطح کشور، حدود 77 درصد است.

وی با بیان این‌که اکنون 4800 روستای استان با جمعیت حدود 350 هزار نفر، از نعمت آب شرب لوله‌کشی محروم است، یادآور می‌شود: 1036 روستا از این تعداد، با تانکر آبرسانی می‌شود و بقیه از آب چشمه‌ها یا دیگر منابع آبی محدود در روستا استفاده می‌کنند.

مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان می‌افزاید: با این حال برای رفع مشکل بی‌آبی روستاها، 18 مجتمع بزرگ آبرسانی را در مناطق مختلف تعریف کرده‌ایم که تقریبا تمام آنها به دلیل نبود اعتبار نیمه‌کاره رها شده و برای تکمیل آنها به هزار میلیارد تومان نیاز داریم.

چاری با اشاره به این‌که در مجموع برای آبرسانی روستاهای بالای 20 خانوار که شامل 1224 روستا می‌شود، به 1550 میلیارد تومان و برای آبرسانی به تمام روستاها، به بیش از 2000 میلیارد تومان اعتبار نیازمندیم، می‌گوید: این در حالی است که در زمینه تامین این اعتبارات و رفع مشکل کمی و کیفی آب، با مشکل مواجه هستیم، ضمن این‌که ناوگان و شبکه آبرسانی ما نیز فرسوده و نیازمند تعویض و جایگزینی است.

وی با بیان این‌که در این زمینه وضع شهرستان چابهار که دارای 420 روستاست، از دیگر نقاط استان نگران‌کننده‌تر است، یادآور می‌شود: این منطقه با شاخص برخورداری 30 درصدی از آب شرب، پایین‌ترین شاخص برخورداری در کشور را دارد.

نیازمند انتقال آب از دریای عمان هستیم

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به کمبود 32 میلیون مترمکعبی آب شرب در مناطق شهری استان در طول سال، به جام‌جم می‌گوید: درصددیم برای جبران این کمبود و تامین آب مورد نیاز صنعت استان تا افق بیست ساله، طرح انتقال آب از دریای عمان را توسط بخش خصوصی اجرایی کنیم که مجوز آن دریافت و مطالعات اولیه آن نیز انجام شده است و امیدواریم دولت در این زمینه به ما کمک کند.

ابوالفضل صدرایی با بیان این‌که اکنون 30 درصد از مردم زاهدان شبکه آب لوله‌کشی ندارند و آب شرب بیشتر شهرهای استان نیز با جیره‌بندی همراه است، تاکید می‌کند: توجه ویژه به طرح‌های آبیاری نوین، اصلاح شبکه‌های آب شرب، توجه ویژه به طرح‌های فاضلاب برای بهره‌گیری از پساب فاضلاب‌ها با توجه به کمبودهای موجود و در نهایت کمک به اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان از مهم‌ترین خواسته‌های ما از دولت است که امیدواریم با نگاه ویژه و ثمربخش دولت همراه شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز در این زمینه معتقد است: کمبود واقعی آب فقط در سیستان (شمال استان) وجود دارد که منابع آبی آن به رودخانه هیرمند که سرچشمه آن در افغانستان است، وابسته بوده ، اما در جنوب استان به دلیل وجود روان‌آب‌ها، مشکل آب نداریم و در واقع مشکل اصلی ما مهار نکردن این آب‌هاست.

احمد عاقبت‌بخیر با بیان این‌که اکنون بخش زیادی از این روان‌آب‌ها به دریای عمان و کشور پاکستان سرازیر می‌شود، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: در زمینه مهار این آب‌ها، بعد از انقلاب تاکنون 33 سد احداث شده و پنج طرح شامل سدهای کهیر در جنوب استان، شهری کوه در شرق، گهرکوه در شمال‌غربی خاش و شبکه‌های آبیاری زهکشی سد زیران و کهیر نیز اکنون در دست اجراست و تکمیل آنها نیازمند اعتبار است.

وی با بیان این‌که این طرح‌ها قرار است تامین‌کننده آب کشاورزی مناطق مختلف استان باشد، یادآور می‌شود: برای تامین آب شرب و صنعت استان نیز طرح انتقال آب از دریای عمان در دست اجراست که قرار است با انجام آن، سالانه 228 میلیون مترمکعب آب شیرین‌سازی و منتقل شود.

فقط برخی از ایرانشهری‌ها گاز طبیعی دارند

در حالی بسیاری از مردم ایران از نعمت گاز طبیعی برخوردارند که فقط بخشی از شهر ایرانشهر در سیستان و بلوچستان تاکنون از این نعمت بهره مند شده است.

مدیرعامل شرکت گاز سیستان و بلوچستان با بیان این‌که لوله‌گذاری شبکه انتقال گاز ۹۰ درصد مناطق شهرستان ایرانشهر تاکنون انجام شده است، به ایسنا می‌گوید: تاکنون 140 کیلومتر عملیات لوله‌گذاری شبکه انتقال گاز زاهدان نیز اجرا شده و لوله‌کشی گاز شهری، زابل نیز در دست اجراست.تهرانی یادآور می‌شود: این شرکت متولی تجهیز و لوله‌گذاری شبکه در داخل شهرهاست و انتقال گاز به این شهرها از حیطه وظایف این شرکت خارج است.

شاخص امور بهداشت و درمان نیز در سیستان و بلوچستان از متوسط کشور پایین‌تر است، به طوری که منصور شکیبا، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در این زمینه یادآور می‌شود: سیستان و بلوچستان جزو چهار استان اول کشور است که در زمینه تغذیه دچار مشکل است و همین موضوع باعث بالارفتن مرگ و میر کودکان در استان شده است.

به گفته وی، 80 درصد باروری زنان استان در سنی صورت می‌گیرد که از نظر جامعه پزشکی خطرناک است و موجب بروز مشکلات ناخوشایندی خواهد شد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان تاکید می‌کند: سیستان و بلوچستان با توجه به وسعت و پراکندگی جمعیت با مشکلات جدی در زمینه بهداشت و درمان روبه‌روست.

فرماندار نیکشهر نیز با بیان این‌‌که مشکل اصلی دانش‌آموزان مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان، ضعف در علوم پایه است، به ایسنا می‌گوید: کمبود معلم و نیروی انسانی متخصص در آموزش و پرورش جنوب استان، موجب کاهش بازده علمی دانش‌آموزان رشته‌های تجربی و ریاضی این منطقه شده است.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران