عدم همکاری اسلام‌آباد مانع بازگشت ۵ سرباز ایرانی

روز هجدهم بهمن ماه خبری مبنی بر اینکه پنج سرباز دیده بان کشور در مرز جکیگور استان سیستان و بلوچستان مفقود شدند بر روی سایت‌های خبری آمد. هنوز ساعتی از اعلام خبر نگذشته بود که اعلام شد گروهک تروریستی "جیش العدل" این سربازان را ربوده و به پاکستان منتقل کرده‌ است. در همین حال تلاش‌ها برای تایید این خبر از سوی مسئولان نیروی انتظامی و فرماندهی مرزبانی بی‌نتیجه ماند. مشابه همین خبر خرداد سال 87 منتشر شد که افراد "عبدالمالک ریگی" معدوم، 16 نفر از کارکنان ناجا، شامل پنج نفر کادر و 11 سرباز وظیفه را ربودند و به پاکستان بردند.

مسئولان با وزارت خارجه پاکستان رایزنی کردند و هیاتی برای رایزنی فرستاده شد؛ شاید سربازان گروگان گرفته شده زنده بازگردند. شایعاتی حکایت از این می‌کردند که محل اختفا گروگان‌ گیرها تا حدی شناسایی شده‌ و در اختیار دولت پاکستان قرار داده شده است، اما پس از گذشت 6 ماه به صورت رسمی اعلام شد تمام گروگان‌ها به شهادت رسیده‌اند.

این بار نه جندالشیطانی وجود دارد و نه عبدالمالک ریگی، 48 ساعت پس از ربودن سربازان وطن، گروهک "جیش العدل" که ریاست آن را "صلاح الدین فاروقی" بر عهده دارد با انتشار عکس‌های این سربازان از ربودن آن‌ها خبر داد. این گروهک پس از انهدام "جندالشیطان" توسط سربازان گمنام امام زمان(عج)، درشرق کشور فعال شد و در بلوچستان پاکستان مستقر شده است. این گروهک تروریستی چندی قبل هم در سراوان 14 مرزبان غیور و بی‌گناه را به شهادت رساند.

پس از آنکه فعالیت‌های تروریستی و تخریبی گروهک "جندالشیطان" در نواحی مرزی ایران و پاکستان با دستگیری و اعدام "عبدالمالک ریگی" – سرکرده این گروهک – به شدت کمرنگ شد، تمهیدات گسترده‌ای از سوی نیروهای نظامی و امنیتی کشورمان اعمال شد تا این منطقه بطور کامل از اشرار و تروریست‌ها پاکسازی شود.

برنامه‌های وزارت کشور، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی و سایر نهادهای درگیر با این موضوع تا آن حد قابل توجه بود که تا مدت‌ها خبری از تحرکات و بقایای این گروهک و سایر اشرار نبود و جز درگیری‌هایی جسته و گریخته و نه چندان بزرگ در این منطقه، مورد دیگری به چشم نمی‌آمد.

اتفاقی که چند روز قبل در این ناحیه رخ داد، یکی از معدود حوادث قابل توجهی است که بار دیگر زمزمه‌های تهدید را در این ناحیه زنده کرد و لزوم تداوم گفتگوها میان دستگاه‌های نظامی دو طرف و ممانعت از تکرار حادثه را یادآور شد.

ارتباط و همکاری گذشته

همکاری پاکستان در مبارزه با تروریسم در مرزهای مشترک با ایران، تابعی از روند تعاملات مشترک با تهران است. آغاز روابط عصر جدید ایران و پاکستان گویای این امر است که گذشته و پیشینه روابط پشتوانه‌ای مستحکم دارد؛ پس از اعلام استقلال پاکستان و تجزیه آن از شبه‌قاره هند در سال‌1947، ایران نخستین کشوری بود که این کشور تازه تأسیس اسلامی را به رسمیت شناخت.

پاکستان نخستین کشوری بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. سفر "رهبر معظم انقلاب" در مقام ریاست‌جمهوری ایران، به پاکستان و استقبال گرم "ژنرال ضیاءالحق" از ایشان نقطه عطفی در توسعه مناسبات ایران و پاکستان پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

بی‌طرفی نسبی پاکستان در جنگ 8 ساله ایران و عراق، مناسبات سیاسی 2 کشور را در سطح قابل‌قبولی قرارداد. تحولات پس از آن نیز نشان داد که روابط ایران و پاکستان به‌رغم فراز و نشیب، از یک روند رو‌ به جلو برخوردار بوده است.

البته پیوندهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی در این پیوست مناسبات بی‌تأثیر نبوده است. با این همه، در حوزه امنیتی وجود حدود 987 کیلومتر مرز‌ مشترک از نقطه صفر "ملک سیاه کوه" تا "خلیج گواتر" همواره مسئله‌ساز بوده است. قرار گرفتن قومیت بلوچ در 2 کشور ایران و پاکستان با زبان، فرهنگ و تاریخ مشترک، از همان آغاز قابل توجه بود.

حوادث مشابه و توجه به مقوله امنیت

چندی‌پیش 14تن از مرزبانان کشورمان در حمله اشرار مسلح در منطقه گزبستان بخش بم پشت سراوان استان سیستان و بلوچستان به شهادت رسیدند. در این حمله شبانه و درگیری مرزی، جمعی از نیروهای زیر پوشش گردان مرزی سیرکان هنگام عزیمت و گشت برای استقرار در دهانه مرزی در حوالی پاسگاه میل 167 با اشرار مسلح درگیر شدند و 8 نفر از مرزبانان به‌علت شدت جراحات وارده در صحنه درگیری و 6 مرزبان دیگر هنگام انتقال به مراکز درمانی به‌ علت شدت جراحات وارده به شهادت رسیدند. در این درگیری که در نقطه صفر مرزی به وقوع پیوست، افراد مسلح با استفاده از تاریکی شب به داخل خاک پاکستان گریختند.

منطقه صفر مرزی که محل درگیری مرزبانان بود از مناطق بسیار نا امن است که این افراد از طریق این مرز وارد کشور شده بودند و پس از اقدام به ترور مرزبانان با استفاده از شرایط منطقه به داخل کشور پاکستان فرار کردند. وقوع حادثه تروریستی سراوان باردیگر جدای از چالش امنیتی شرق کشور، مسئله مرزهای نا امن شرقی و کم‌کاری‌های امنیتی پاکستان در مقابله با تروریسم را مطرح ساخته است.

امروزه مقوله امنیت بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار می‌گیرد و ابعاد گوناگون آن بررسی و تحلیل می‌شود پیشرفت‌های گسترده علمی و صنعتی گر چه دریچه‌های جدیدی را به روی بشر گسترانیده است اما درصد ناامنی بشر را نیز افزایش داده است.

وجود تهدیدهای گوناگون لزوم ایجاد حداکثری امنیت وابستگی‌های متقابل منافع مشترک و ده‌ها عنصر دیگر سبب می‌شود بسیاری از کشورهای جهان در پی تامین امنیت خود رویکرد جمعی را انتخاب کنند که براین اساس سازمان‌های متعددی شکل گرفته است با توجه به این مقوله کشورها سعی می‌کنند در مواجهه با خطرها و تهدیدهای مشترک اقدامات مشترکی اتخاذ کنند.

پاکستان از زمان استقلال تاکنون با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم کرده است در بین تمامی این موانع مسئله امنیت بیشتر از همه خود نمایی می‌کند سیاست داخلی این کشور و به تبع آن سیاست خارجی‌اش بسیار پیچیده هستند.

در سیاست داخلی به دلیل تنوع قومی و وجود گروه‌های مختلف سیاسی و از طرف دیگر به دلیل تقسیم قدرت بین سه مقام ریاست جمهوری، نخست وزیری و رئیس ستاد ارتش همواره با مشکلاتی روبه رو بوده است که در این بین مشکلات اقتصادی نیز به این بحران دامن زده است.

در سیاست خارجی نیز مهمترین دغدغه این کشور از زمان استقلال مسئله امنیت بوده است؛ سیاست خارجی پاکستان از یک سو به دلیل عدم ثبات داخلی ناشی از واگرایی قومی و جدال‌های فرقه‌ای و تهدید خارجی از جانب هندوستان و آمریکا ماهیت سیاسی امنیتی پیدا کرده است از سوی دیگر بحران‌های داخلی باعث شده است که نحوه برخورد این کشور با سایر کشورها همواره با افت و خیز مواجه باشد و این کشور نتواند سیاست روشن و صریحی را در قبال مسائل منطقه‌ای و جهانی در پیش گیرد.

امنیت ؛ دغدغه مشترک
در همین رابطه دغدغه‌های امنیتی مشترک بین ایران و پاکستان را می‌توان در چند مورد خلاصه کرد: مشکلات مرزی، وجود گروه‌های تروریستی در پاکستان و تاثیر عملکرد این گروهک‌ها بر امنیت انسانی دو کشور، قاچاق مواد مخدر، تهدیدهای ناشی از حضور آمریکا در منطقه.

تامین امنیت مرزها مقوله‌ بسیار پیچیده است که نیازمند همکاری و تعامل دولت‌های هم مرز است در واقع امنیت نیاز توسعه متوازن است و بازدارندگی از تهدیدات برای تقویت امنیت از طریق گفتگو و همکاری با کشور همجوار امکان پذیر است.

مسئله تهدید امنیت انسانی بین دو کشور مقوله بسیار حیاتی است که بر مقوله همگرایی دو کشور تاثیر می‌گذارد در این رابطه مسئله تهدید امنیتی مرزی میان دو کشور که از سوی گروه‌های مستقر در پاکستان صورت می‌گیرد حائز اهمیت است.

بخش قابل توجه مشکلات حراست از مرزهای مشترک مربوط به حضور و اقدامات گروهک‌های تروریستی در نقاط مرزی ایران و پاکستان است. هجوم متداول گروه‌های تروریستی معروف به ریگی که هر از چند گاهی با شکستن حریم مرزهای ایران وارد کشور شده و فجایع انسانی به بار می‌آورد و اعتراض هر باره ایران که خواستار پیگیری مسئله از سوی پاکستان است متاسفانه با اعلام ناتوانی از سوی دولت پاکستان مواجه می‌شود.

این مسئله جدای از آن که روابط دو کشور را در مسیر جدیدی از شک و تردید قرار می‌دهد باعث ایجاد فضای بسیار ناامن در قسمت‌های همجوار یکدیگر می‌شود فی الواقع جنگ تنها عاملی نیست که امنیت بشر را به خطر می‌اندازد پیشرفت‌های گسترده بشری در تمام زمینه‌ها می‌تواند باعث گردد هر روز گروه‌های جدیدی با عناوین مختلف پا گرفته و با استفاده از دستاوردهای پیشرفته دست به تحرکات تروریستی بزنند و ایجاد ناامنی کنند.

با توجه به این که بین ایران و پاکستان مرزی نسبتا طولانی وجود دارد و از آن جایی که پاکستان در داخل مرزهای خود با ناامنی مواجه است (کراچی سومین شهر خطرناک جهان محسوب می‌شود) و از طرفی در مرزهای خود با هند و افغانستان نیز درگیر می‌باشد لذا یکی از راهکارهای موجود بازگذاشتن دست ایران در تامین امنیت مرزهای مشترک است که نیاز به حسن نیت طرف پاکستانی در این زمینه دارد که باید این واقعیت را بپذیرد که ایران توان بیشتری برای برپا کردن امنیت مرزی بین دو کشور دارد.

آخرین وضعیت سربازان وطن

با آغاز فعالیت گروهک تروریستی "ریگی" در اواسط دهه 80 نام پاکستان به عنوان کشور پذیرای تروریست‌ها سر زبان‌ها افتاد. کشوری که هیچ کنترلی روی مرزهایش نداشت و همین امر باعث شد گروه‌های تروریستی به راحتی وارد ایران شده و دهها انسان بی‌گناه را قتل عامل کنند.

هنوز درخواستی مطرح نشده است

یک منبع آگاه در مورد آخرین وضعیت سربازان ربوده شده گفت: پیگر آزادی این سربازان هستیم. مذاکرات با دولت پاکستان نیز ادامه دارد و ملاقاتهای مرزی هر روز انجام می شود. گروهک تروریستی جیش العدل نیز درخواستی را برای آزادی مطرح نکرده است گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که محل نگهداری سربازان کشورمان در عمق 10-20 کیلومتری مرز مشترک ایران و پاکستان واقع در بلوچستان پاکستان است. در همین رابطه ویدئویی در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می‌دهد سربازان ربوده شده در سلامت به سر می‌برند.

با گذشت 6 روز خانواده و تمامی مردم ایران همچنان چشم انتظار آزادی پنج جوان وطن هستند. مردمی که همچنان برای آزادی آنها دعا می کنند و امیدوارند تلاشهای مسئولان منجر به آزادی مرزبانان شده تا دیگر خاطرات تلخ 87 تکرار نشود.امیدواریم پیگیری‌های مسئولین امر اینبار به تعاملی بین دو کشور منتج گردد که در وهله اول آزادی سربازان کشورمان را در پی داشته باشد و در مرحله بعدی به نابودی کامل این گروهک شیطانی بیانجامد.(باشگاه خبرنگاران)