هر لحظه که رهبری امر کنند مذاکرات را قطع می‌کنیم

محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه امروز چهارشنبه در گردهمایی سراسری دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و دبیران هم‌اندیشی استادان که در تالار علامه امینی دانشگاه تهران با اشاره به روز وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: برای بنده سعادتی است که در روز وحدت حوزه و دانشگاه در محضر اساتید محترم و مسئولان محترم نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و عزیزان مسئول هم‌اندیشی دانشگاه‌هاکه آینده روشنی را برای ارتباط علم و دین و تلفیق این دو در پیشبرد اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی و مکتب تابناک اهل‌بیت(ع) به عهده دارند، حضور داشته باشم.

وی ادامه داد: حتما فرصت را باید بیشتر برای آموزش بنده از نظرات، بیانات و دیدگاه‌های حضرات محترم، اساتید اختصاص دهم و تلاش می‌کنم همین کار را انجام بدهم.

ظریف با بیان اینکه تقاضایی را از محضر شما مطرح می‌کنم، به تشریح تقاضای خود پرداخت و افزود: نیاز ما به دیدگاه‌ها، بررسی‌ها، نقدها و نظرات کارشناسی است که از محیط‌های علمی حوزه و دانشگاه برخواسته باشد.

وی اضافه کرد: معتقدم باید رابطه‌ای نهادینه میان سیاست‌خارجی و محیط دانشگاهی فراهم شود تا از نظرات نخبگان و اساتید علمی کشور استفاده کنیم. حتما چنین کاری برای تبیین سیاست‌خارجی بسیار ضرورت دارد.

وزیر امورخارجه به مؤلفه‌ها و شرایط جدید بین‌المللی اشاره و تصریح کرد: اگر شما آنچه را که در 7 الی 8 سال گذشته توسط دستگاه‌های متعدد در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای قدرتمند تهیه و تولید شده را مطالعه فرمایید، مشاهده خواهید کرد که همه دنیا در مورد مؤلفه‌های شرایط جدید بین‌‌المللی صحبت می‌کنند.

ظریف ادامه داد: همه دنیا به این واقعیت پی بردند که دوران جنگ سرد تمام شده یا روابط بین‌المللی که چارچوب، مولفه‌، ابزارها، حدود رقابت‌ها، زمینه رقابت‌ها، ابعاد و نتیجه رقابت‌ها معلوم بود. اتفاقا این ابعاد بسیار تنگ بود چون دو ابرقدرت چارچوب روابط بین‌المللی را شکل داده بودند. در این چارچوب دیگران می‌توانستند حرکت کنند ضمن اینکه این توفیق و شکست بسیار محدود بود.

وی به فروپاشی نظام شوروی اشاره کرد و یادآور شد: پس از فروپاشی شوروی و فروپاشی بلوک شرق برای آمریکایی‌ها توهم ایجاد شد که دوران نظام دو قطبی با یک فاصله کوتاه انتقالی به نظام تک قطبی تبدیل شد.

وزیر امورخارجه خطاب به مسئولان دفتر نهاد مقام معظم رهبری، گفت: اگر یادتان باشد بوش پدر در سازمان ملل وعده نظم نوین جهانی را داد، یعنی فکر می‌کردند نظم گذشته تمام شده و نظم نوین آمریکا جایگزین نظم دو قطبی شده است، در صورتی که با فاصله کمی معلوم شد آن تصور توهمی بیش نبود.

وی در خصوص اینکه در دوران گذار به سر می‌بریم، اظهار داشت: یک دوران طولانی گذار به نظام دو قطبی که همه می‌شناسیم به نظام آتی که نمی‌دانیم چیست رسیدیم و هر کس تصوری از نظام آتی دارد، البته هر کس تصوری از نظم آتی بین‌الملل دارد، اما هیچ‌کس نمی‌داند چارچوب نظم آتی چیست. نمی‌داند بازیگرانش چه کسانی خواهند بود. آیا دولت‌ها بازیگر خواهند بود یا انسان بازیگر صحنه روابط بین‌الملل خواهد بود؟ آیا فقط قدرت نظامی حاکم است؟

ظریف با بیان اینکه آمریکا امروز علیرغم قدرت نظامی در اینکه بتواند قدرت نظامی را به نفوذ تبدیل کند دچار مشکل است، اظهار داشت: به عراق حمله می‌کند اما این حمله نتیجه عکس می‌دهد. به افغانستان حمله می‌کند و این حمله باز نتیجه عکس می‌دهد.

وی با اشاره به نقش‌آفرینی محافظه‌کاران آمریکایی، گفت: گروهی در آمریکا که محافظه‌کاران نمایندگان اصلی آنها هستند، معتقدند باید با قدرت و نیروی نظامی، قدرت موقتی آمریکا را نهادینه کرد. بنابراین در دوران کلینتون علیرغم سیاست‌های وی سالانه یک عملیات جدی نظامی صورت می‌گرفت که در این راستا می‌توان به حمله به کوزوو، حمله متعدد به‌ عراق، سومالی و سودان اشاره کرد. همه این حملات به دلیل توهم آنها بود. به گزارش تسنیم، آنها می‌گفتند باید با استفاده از ابزار نظامی قدرت موقتی آمریکا در دوران انتقالی را نهادینه کرد.

وزیر امورخارجه خاطرنشان کرد: پس از روی کار آمدن بوش پسر و با فراهم شدن زمینه حادثه 11 سپتامبر، تلاش کردند باز عامل نظامی را نهادینه کنند و از این رو از افغانستان و عراق استفاده کردند، اما در همه این موارد شکست خوردند و معلوم شد که ما در دوران گذار زندگی می‌کنیم. دوران گذاری که ابزارهای گذشته کارآمدی قبلی را ندارند.

ظریف ادامه داد: تمام موسسات مطالعات دنیا تلاش می‌کنند واقعیت را فهم کنند تا ببیند ما در چه شرایطی هستیم. اگر گزارش‌‌هایی که بر محیط‌های دانشگاهی تولید می‌شود را مطالعه کنید متوجه خواهید شد که همه حول همین است که شرایط دوران گذار چیست؟

وی با بیان اینکه ما در جمهوری اسلامی ایران باید تولیدکننده باشیم، افزود: همه نظریه‌پردازان و همه دیدگاه‌ها فقط برای تحلیل تولید نشده‌اند. فقط برای فهم تولید نشدند، بلکه علاوه بر فهم برای توجیه و حتی شکل دادن به آینده درست شده‌اند.

وزیر امورخارجه به تفاوت گزارش‌های آمریکا با کشورهایی همچون چین و حتی اروپا اشاره کرد و گفت: اگر می‌بینید در مورد آینده نظام بین‌الملل این گزارش با گزارش‌های چین، روسیه و اروپا متفاوت است، به خاطر این است که در کنار فهم القاء، برنامه‌ریزی و آینده‌سازی هم مهم است. از این رو ما باید آینده را بفهمیم، تبیین کنیم و بسازیم.

ظریف در خصوص نقش دیدگاه دانشگاه در شناختن واقعیت‌ها، اظهار داشت: نقش محیط‌های دانشگاهی در شناختن واقعیت‌ها و نظریه‌پردازی در مورد این واقعیت‌ها بسیار برجسته و حیاتی است. ما نباید در حوزه علم، شناخت و فهم مصرف‌کننده باشیم، مخصوصا اینکه ادعا می‌کنیم در جامعه بین‌المللی حرفی برای گفتن داریم.

وی  با بیان اینکه مبنای قدرت جمهوری اسلامی ایران همین ادعا است، تاکید کرد: ما به خودباوری رسیده‌ایم که در مقابل آمریکا می‌گوییم حرفی برای گفتن داریم. ما هم دیدگاهی داریم و ما دنباله‌روی دیدگاه‌های شما نیستیم.

ظریف ادامه داد: ما اعتقاد داریم جمهوری اسلامی ایران قدرتمند است، نه به عنوان ابزار نظامی، گرچه ابزار نظامی هم مهم است. ما ملتی هستیم که به برکت اسلام، انقلاب، امام، رهبری و خون شهدا توانسته‌ایم استقلال خود را داشته باشیم تا حرف خودمان را بزنیم و از این رو این پایه قدرت است و ما باید پایه قدرت خود را باور کنیم.

وی با بیان اینکه اگر پایه قدرت خود را باور کنیم، نظریه‌پردازی دیگران را نشخوار نمی‌کنیم، گفت: خودمان ایجاد نظریه می‌کنیم. به همین جهت دانشگاه باید محیطی باشد که فهم بومی از شرایط داشته باشد. فهم مبتنی بر منافع ملی داشته باشد، نه کپی‌برداری از دیدگاه دیگران. کپی‌برداری از دیدگاه‌های دیگران صرفا تقویت مبانی قدرت آنها خواهد شد.

وزیر امورخارجه تصریح کرد: خیلی از قدرت‌های برتر بعضی از شعارها را دوست دارند، به دلیل اینکه نتیجه این شعارها منجر به نهادینه شدن قدرت آنها خواهد شد. ما باید مبنای قدرت خود را بفهمیم.

ظریف به تبیین مبانی قدرت ایران پرداخت و خاطرنشان کرد: مبانی قدرت ما خودباوری ما هستند. مردم به برکت پیام امام(ره) باور کردند خودشان می‌توانند و دیگران نمی‌توانند به این مردم چیزی را تحمیل کنند.

وی به حماسه سیاسی سال 92 اشاره کرد و افزود: مردم در این انتخابات نشان دادند علیرغم همه تحریم‌ها به جمهوری اسلامی ایران اعتماد دارند. از این رو پای صندوق‌های رای آمدند، ضمن ا ینکه فرمایشات مقام معظم رهبری در پای صندوق‌های رای بسیار مهم بود. ایشان رای مردم را حق‌الناس معرفی کردند. بنده به عنوان دانشجوی حقوق‌بشر عرض می‌کنم، شما اگر حق‌الناس را به حقوق‌بشر اضافه کنید از حقوق بشر چیزی کم نکردید، بلکه مفهوم آن را اضافه کردید. از این رو این حق‌الناس را مسئولان رعایت کردند و رای مردم را پاس داشتند و اطمینان مردم را ثابت کردند.

وزیر امورخارجه اظهار داشت: در منطقه چنین اتفاقی نیفتاده است. در 20 تا 30 سال گذشته هر رئیس‌جمهوری در انتخاباتی که او اراده کرده، رئیس‌جمهوری که دیدگاهش مخالف او بوده روی کار آمده است. آقای هاشمی انتخابات آقای خاتمی، آقای خاتمی انتخابات آقای احمدی‌نژاد و در دوران احمدی‌نژاد انتخابات آقای روحانی و این نشان می‌دهد از طریق صندوق‌های رای توانسته‌ایم بدون استفاده از هیچ قدرت و اعمال فشار، مردم دیدگاه‌‌شان را به کرسی نشاندند. این یک برجستگی بی‌نظیر در منطقه است.

ظریف با اشاره به تحولات در منطقه، اظهار داشت: دیدگاه‌های افراطی سکولاریسم به بن‌بست رسیده و نمی‌تواند مشکلات را حل کند. از طرفی دیگر افراطی‌ مدعی بر اسلام هم نتوانست به نتیجه برسد. آنچه در منطقه توانسته 35 سال از آزمایش زمان موفق باشد این مدل است و ما باید همین مدل را الگوی خود قرار دهیم.

وی ادامه داد: اگر این مدل را مبنای قدرت خود قرار دهیم، می‌فهمیم چالش‌ها و توانمندی‌های ما چیست. بنده احساس می‌کنم بدخواهان ما هم این توانمندی‌ها را فهمیده‌اند.

وزیر امورخارجه با طرح این پرسش که چرا رژیم‌صهیونیستی نگران برنامه هسته‌ای ماست؟ افزود: اگر این رژیم نگران موضوع هسته‌ای ماست، چرا باید ناراحت می‌شد؟ ما برنامه‌ای را شروع کردیم که قرار است معلوم شود ما سلاح نداریم. باورمان این است که سلاح هسته‌ای براساس مبنایی که مقام معظم رهبری اعلام فرمودند، خلاف شرع است.

ظریف با بیان اینکه سلاح هسته‌ای مخل امنیت ایران است، اظهار داشت: از نظر استراتژیک هم در منطقه پیرامونی نمی‌تواند برای ایران امنیت ایجاد کند، البته ما معتقدیم سلاح هسته‌ای برای هیچ کس امنیت ایجاد نمی‌کند.

وی محاسبات هسته‌ای را ویژه عنوان کرد و اظهار داشت: محاسبات هسته‌ای براساس ضربه اول و دوم است و اگر این ضربات را در نظر بگیریم متوجه خواهیم شد که سلاح هسته‌ای برای ایران امنیت ایجاد نمی‌کند.

وزیر امورخارجه کشورمان با طرح این پرسش که مذاکرات چه کاری می‌خواهد انجام دهد؟ افزود: می‌خواهد به دنیا اطمینان دهد از طریق شفافیت و بدون از دست دادن حقوق کشور، برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و ما می‌خواهیم ادعای خود را در عمل نشان دهیم. بنابراین چرا باید رژیم‌صهیونیستی ناراحت باشد؟ باید خوشحال باشد.

ظریف با بیان اینکه چرا آنها تمام تلاششان را می‌کنند تا موفق نشویم، تاکید کرد: به خاطر اینکه فهمیده‌اند در جهان کنونی راه پیشگیری از توفیق ایران ایجاد فضای بین‌المللی توهم و وحشت از توان تخریبی ایران است و با این فضا آنها می‌توانند توجیه کنند.

وی ادامه داد: چرا کسی راجع به شهرک‌سازی صهیونیست‌ها کمتر صحبت می‌کند؟ چرا کسی در مورد سیاست‌های ضد حقوق‌بشری رژیم‌صهیونیستی کمتر صحبت می‌کند؟ این بازی رژیم‌صهیونیستی است، چرا که خطر دروغین را در دنیا مطرح کرده و با استفاده از این خطر دروغین تمام جنایت‌های خود را سرپوش گذاشته است.

وزیر امورخارجه تاکید کرد: آنچه موجب تهدید امنیت منطقه و جهان است، خود مدعی امنیت شده است. از این رو وقتی این فضا بشکند زلزله در روابط بین‌الملل ایجاد می‌شود.

ظریف اضافه کرد: اگر مطالبی که اکنون می‌نویسند را ملاحظه کنید، می‌بییند می‌گویند که در  این 100 روز زلزله‌ای در روابط بین‌الملل ایجاد شده است. به خاطر اینکه تمامی اقدامات و برنامه‌ریزی که داشتند فرو ریخت و با یک بهت و حیرت مواجه هستند.

وی در خصوص گزارش کنفرانس منامه، گفت: همه همسایگان ما نگران شدند که می‌خواهد چه اتفاقی بیفتد. اتفاقی که افتاده این است که فضاسازی فرو ریخته شده و دیگر نمی‌توان با ایران به عنوان خطر برخورد کرد. ایران هیچ وقت خطر نبوده است.

وزیر امورخارجه با بیان اینکه ما برای گفتن حرف داریم، اظهار داشت: سلطه بیش از هر چیزی بر فکر سلطه متکی است، نه بر ابزار سلطه. از این رو ما با حرف و دیدگاه و خودباوری‌مان اصل تفکر سلطه را زیر سوال می‌بریم و طبیعی است که آنها نگران باشند. به همین جهت آنها نگرانی خود را با این زبان بیان می‌کنند که ایران تهدید هسته‌ای است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، ظریف با اشاره به اینکه نمی‌توانند با فکر ما برخورد کنند، اظهار داشت: برای آنها سخت است بگویند ما با فکر ایران مخالفیم و به همین جهت از ابزاری استفاده می‌کنند که پذیرش داشته باشد و باید این ابزار شکسته شود.

وی افزود: سیاست دولت دکتر روحانی این است که ما این ابزار را از دست آنها خارج کنیم. از این رو با حفظ عزت و اصول باید برخورد کنیم. باید بگویم اصول ما چیست؟ اصول ما این است که کسی نمی‌تواند به ما دیکته کند.

"در مذاکرات فردی گفت که رئیس ما نظرش این است که گفتیم، خوب باشد. آنها به گفتمان عادت نکردند ما نمی‌پذیریم به ما امر و نهی شود، نمی‌پذیریم برای ما نسخه بپیچند، نمی‌پذیریم آینده ما را آنها تعیین کنند، نمی‌پذیریم فضاسازی آنها باعث شود ما در زمین آنان بازی کنیم، ما بازی را تعیین می‌کنیم."

وزیر امورخارجه با بیان اینکه ما آینده را رقم می‌زنیم، خاطرنشان کرد: من در اینجا در خدمت شما سخنرانی می‌کنم و هر چه دلم بخواهد می‌گویم. آنها هم آن طرف صحبت می‌کنند و هر چه دلشان می‌خواهند می‌گویند و این خاصیت صحبت کردن است، اما قرار شد ما معامله و مذاکره کنیم.

ظریف ادامه داد: وقتی کسی خواستگاری می‌رود همه نظرات خانواده عروس و یا همه نظرات خانواده داماد محقق می‌شود؟ بالاخره طرفین به شکلی به تفاهم می‌رسند که البته موضوعی که من به آن اشاره می‌کنم موضوع عروسی نیست.

وی ادامه داد: ما نگرانی مردم ایران را در مذاکرات مطرح کردیم و بنابراین باید با چشم باز حرکت کنیم و می‌گوییم اگر شما 4 صفحه تفاهم می‌کنید در آن دیدگاه‌های ما و شما آمده و اگر می‌خواستید دیدگاه‌های شما صددرصد بیاید آنگاه تفاهم نمی‌شد، سخنرانی شما می‌شد.

وزیر امورخارجه با بیان اینکه باید اهداف ما مشخص باشد، تاکید کرد: ما می‌خواهیم چه کنیم؟ مردم ما در طول 30 سال گذشته نشان دادند تحریم و فشار کارساز نیست. این به این معنا نیست که تحریم فشار نمی‌آورد و این بدین معنا نیست که به عنوان دولت وظیفه نداریم تحریم‌ها را از دوش مردم برداریم. در صورتی که ما وظیفه داریم این فشارها را از دوش مردم برداریم. ما مستخدم مردم هستیم و وظیفه‌ای نداریم که برای مردم هزینه درست کنیم، در حالی که باید هزینه‌ها را برداریم.

ظریف به تعریف دیپلماسی پرداخت و گفت: دیپلماسی یعنی اینکه اهداف را با کمترین هزینه پیش ببریم. اگر قرار باشد اهداف را با هزینه پیش ببریم، هنر نکرده‌ایم.

وی با بیان اینکه مردم ما نشان دادند علیرغم فشارها روی اصول معامله نمی‌کنند، افزود: این سرمایه است و ما از این سرمایه بهره می‌بریم تا بتوانیم مشکل را از دوش مردم برداریم.

وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه ما به خودمان مطمئن هستیم، تاکید کرد: آمریکا و رژیم‌صهیونیستی ابرقدرت نیستند. من بعضی وقت‌ها حرف‌هایی را می‌شنوم و احساس می‌کنم کسی که این حرف را می‌زند واقعا در ذهن، آمریکا را غیرقابل شکست می‌داند. تنها ابرقدرت حضرت باری تعالی است. بپذیریم و باور کنیم.

ظریف با اشاره به موضع باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در قبال برنامه‌های هسته‌ای ایران افزود: اوباما در مرکز رژیم‌صهیونیستی سخنرانی کرد و در پاسخ به سوال ساوان گفت که "من اگر می‌توانستم نمی‌خواستم حتی یک پیچ و مهره در برنامه هسته‌ای ایران باشد".

وی با بیان اینکه خود اوباما می‌گوید من نمی‌توانم کاری انجام دهم، گفت: باور کنیم و بپذیریم که نتوانسته است. فکر نکنیم که اگر آمریکا اگر بخواهد می‌تواند. با توکل و اعتماد مردم می‌پذیریم که اوباما نمی‌تواند کاری کند. به گزارش تسنیم، آنها دیگر نمی‌توانند غنی‌سازی را از بین ببرند، از این رو غنی‌سازی ما را می‌پذیرند. اگر این را پذیرفتیم و این باور و ذهن را در درون خود درست کردیم، می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم.

وزیر امورخارجه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با توانی که از خود سراغ دارد باید فکر کند که چطور می‌تواند در این شرایط نقش‌آفرینی کند تا بتواند برای آینده دنیا تاثیرگذار باشد.

ظریف با بیان اینکه محیط‌های دانشگاهی ما باید محیط‌های نوآوری باشد، گفت: در همین حوزه بنده(روابط بین‌الملل) می‌شود طور دیگر فکر کرد. من پیشنهاد می‌کنم این روش را راه بیندازید. ما در وزارت امورخارجه به عنوان مشتری از شما درخواست خود را مطرح می‌کنیم و آماده هستیم با شما تبادل‌نظر کنیم و امیدواریم در این تعامل ما نقش کوچکی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه شرایط سیال خطرناک است، یادآور شد: بیشتر دولت‌ها در همین شرایط سیال ساقط شدند که در این راستا می‌توان به عراق و دوران قذافی اشاره کرد. عراق اشتباه محاسباتی کرد و خیال کرد با ابزارهای دوران جنگ سرد می‌تواند قدرت راه بیندازد اما نابود شد. از این رو باید شرایط را به خوبی بشناسیم.

وزیر امورخارجه خاطرنشان کرد: ما با یاری و توسل به خدا و توجه رهبری می‌توانیم موثر واقع شویم.

ظریف تصریح کرد: ما حتما از نظرات و انتقادات استفاده خواهیم کرد، البته باید بدانیم که بیش از هر زمان دیگری نیاز به همدلی داریم تا بتوانیم این بار سنگین را به پیش ببریم. بدانید حتما اشتباه خواهیم کرد و حتما نیازمند نقد هستیم اما همان‌طور که گفتم نیاز به همدلی بیشتر داریم.

وی با تاکید بر اینکه باید بدانیم همه در یک کشتی نشسته‌ایم، افزود: کشتی سیاست‌خارجی جناحی نیست، بلکه کشتی ملی است و هر جای این کشتی سوراخ شود همه ما با هم می‌افتیم.(تسنیم)