حکومت معرفتی امام باقر(ع)

پس از واقعه روشنگر عاشورا و حرکت معنوی امام‌سجاد(ع) این امام باقر(ع) بود که با حرکت علمی خود درخت آسمانی اسلام را آبیاری کرد و تبیین‌گر بسیاری از مسائلی شد که در پس پرده وقایع سیاسی و اجتماعی زمانه (به زور سیاستمداران) قرار گرفته بود بنابراین هر چه قدرت سیاسی با زور و ضرب شمشیر خود در پی تغییر یا قلب آن بود با علم امام به دایره اصلی خود بازمی‌گشت.

یکی از تبیین‌های اصلی امام باقر(ع) آن بود که با توجه به این که معاویه پس از شهادت حضرت علی(ع) بنای سلطنت اموی را نهاده بود، ایشان تبیین دینی مساله امامت را با توجه به منابع قرآن و حدیث به میان آوردند.

آنچه مساله را مهم می‌کند موقعیت سیاسی، اجتماعی و علمی است که امام باقر(ع) مساله را در آن احیا می‌کنند.

قدرت سیاسی ظالمانه بنی‌امیه با هر صدای انتقادی مخالفت می‌کند و امام با تبیین علمی خود در تلاش است مساله را به جایگاه اصلی خود بازگرداند.

امام‌باقر(ع) برای این تبیین علمی به تفسیر قرآن پرداخته و بر مبنای آن مفهوم امامت را چنان تبیین می‌کند که در قرون بعدی علمای بزرگ اسلامی بر آن تکیه کردند.

از سوی دیگر نظر به اهمیت سنت نبوی در دوران آن امام، ایشان با استفاده از همان سنت، با بیان اهمیت فوق‌العاده غدیر خم زوایای دیگری از بحث خود را روشن کرد.

امام باقر(ع) در فضای پیچیده سیاسی زمانه خود، مهم‌ترین مساله‌ای را که قدرت سیاسی در پی نابودی آن بود، با حاکمیت معرفتی خود در جامعه مسلمانان احیا کرد و این درسی است که می‌توان از زندگی آن امام گرفت.

سید امیرحسین اصغری‌ -‌ جام‌جم