داروهای فاسد، داروخانه ها را فتح کردند

رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو را خیلی از فعالان حوزه رسانه به صراحت لهجه اش می‌شناسند. او امروز یک بار دیگر روراستی اش را ثابت کرد و وقتی از وضعیت بازار دارو در کشور گزارش می داد، رازهای پشت پرده‌ای را آشکار کرد که شاید اگر مسئولی دیگر جای او بود ترجیح می‌ داد رسانه ای شان نکند.

این مسئول در پاسخ به پرسشی درباره توزیع برخی داروهای تاریخ مصرف گذشته هشدار داد که گزارش هایی درباره وجود نمونه هایی از داروهای نزدیک به پایان تاریخ مصرف در بازار دارو دریافت کرده است و این وضعیت نشان می دهد که  برخی شرکت های سودجو از شرایط بحرانی کشور و دستپاچگی مسئولان وقت، سوء استفاده کرده‌اند و برای داروهایی که یک یا دو ماه از تاریخ انقضایشان مانده بوده، مجوز واردات گرفته‌اند و آنها را وارد کشور کرده‌اند در حالی که این داروها دیگر امکان فروش ندارد.

وی در گفتگویش با پایگاه اطلاع رسانی دولت تاکید کرد:سعی می کنیم به شرایطی نرسیم که مجبور شویم چشمان مان را بر روی چنین اشتباهاتی ببندیم.

به جای دارو کاکائو به مردم می دادند!

مساله نگران کننده دیگر در حوزه دارو، گزارش های برخی شهروندان درباره تغییر تاریخ مصرف داروهاست؛ به این معنی که برخی شرکت های پخش دارو تاریخ مصرف داروهایی را که زمان انقضای شان نزدیک است، تمدید می‌ کنند.

 دیناروند در پاسخ به این پرسش که آیا چنین موضوعی حقیقت دارد یا نه ، گفت: ما اجازه نمی‌دهیم تاریخ مصرف هیچ داروی تاریخ گذشته ای اصلاح شود و شرکت های دارویی چنین حقی را ندارند اما این موضوع در مورد مواد اولیه دارویی که کیفیت شان ثابت می‌ماند، ممکن است درست باشد.

با این حال معنای گفته دیناروند این نیست که وجود چنین تخلفی را تکذیب کرده و بررسی های میدانی ما هم گویای آن است که هر دو اتفاق ناخوش، یعنی توزیع داروهای نزدیک به تاریخ انقضا و دستکاری تاریخ انقضای برخی داروهای کهنه درست است.

 علاوه بر آن، برخی داروهای پخش شده در بازار نیز تقلبی است مثل شماری از کپسول های فارماتن که نوعی مولتی ویتامین برای سالخوردگان است و اخیراً نوع تقلبی اش به بازار آمده است.

ویزیتور دارویی که مایل نیست نامش فاش شود در این باره می‌گوید « قیمت این دارو تا چند ماه پیش 50-60 هزار تومان بود اما حالا به مرز 180 هزار تومان رسیده است و به تازگی با شکایت برخی مردم متوجه شدیم در کپسول های نوع چینی آن، به جای پودر مولتی ویتامین، پودر کاکائو ریخته شده است!»  

ر. الف هم داروخانه داریست که مایل نیست نامش در گزارش ذکر شود اما می‌گوید به تازگی کپسول های مولتی ویتامین سنتری را دیده که داخل شان کپک زده بوده و قرص های کوکیوتن مخصوص  قلب هم ، به یکدیگر چسبیده بوده که نشان دهنده فاسد شدن شان است.

این داروخانه دار احتمال می دهد که یا چنین  داروهایی در شرایط نامناسب نگهداری شده یا تاریخ انقضای شان دستکاری شده است.

احتکارها کار دست سودجویان داد

الف.  امکان این را که دارویی برای مدتی طولانی در داروخانه یا شرکت دارویی احتکار شده باشد، رد نمی‌کند و می‌گوید: در گذشته به علت بی ثباتی بازار دارو و تعیین نشدن قیمت واقعی داروها برخی داروخانه‌ها و شرکت های دارویی متخلف داروها را احتکار کردند تا آنها را پس از افزایش قیمت بفروشند و امکان دارد شماری از این داروها در شرایط نامساعد فاسده شده باشد.

سیامک افاضلی که مدیر یکی از بزرگترین شرکت های داروسازی در خاورمیانه است هم با تایید این مسأله، توضیح می دهد: از سال گذشته که شماری از داروها به شدت کمیاب شد برخی سودجویان احتکار دارو را آغاز کردند تا آن را پس از مدتی به قیمت چند برابر به مردم بفروشند و در سه ماه اول امسال، بی ثباتی قیمت دارو به اوج خود رسید و احتکارها بیشتر شد.

حالا اما مشکل نقدینگی در داروخانه‌ها و شرکت‌های دارویی باعث شده است، احتکار کننده ها، فروش داروهای کمیاب را آغاز کنند؛ داروهایی که آنقدر در داروخانه‌ها مانده زمان انقضای شان فرا رسیده یا به علت نگهداری در شرایط بد، بی خاصیت شده است.

سودجوها این سوی مرز، سودجوها آن سوی مرز

سودجوهایی که جان مردم برایشان بی ارزش است اما، فقط به احتکار کردن داروها برای پارو کردن پول از آشفته بازار دارو در کشور بسنده نکرده‌اند، آنها می‌دانند که همه داروی تولیدی شرکت های داروسازی بزرگ در دنیا فروش نمی رود و وقتی تاریخ انقضای داروهای فروش نرفته نزدیک می‌شود آنها به داروهای شان چوب حراج می زنند.

همین وقت است که به گفته افاضلی متقلب های داخلی از راه می رسند و داروهای کمیاب نزدیک به پایان تاریخ مصرف را با قیمت کم می‌خرند و آن را با قیمتی گزاف در داخل کشور می‌ فروشند.

دلالی را متقلب های خارجی هم خوب یاد گرفته‌اند و حالا برخی کشورهای عربی که می‌دانند شرایط تحریم باعث شده است ایران در نقل و انتقال پول مشکل داشته باشد، به عنوان واسطه وارد معرکه شده‌اند و از ایران پول می گیرند و به نام خودشان از بازارهای جهانی دارو می‌خرند اما با آن که هزینه داروی تازه را از کشورمان می‌گیرند، داروهایی نزدیک به پایان تاریخ مصرف ارزان می خرند و آنها را به ایران تحویل می‌ دهند.

افاضلی می‌گوید: ایران برای خرید دارو تحریم نیست و نباید سوء مدیریت ها را پشت پرده تحریم پنهان کرد. مشکل در نقل و انتقال پول هم با مدیریتی کارآمد قابل حل است اما وضعی که پیش آمده حاصل سوء مدیریت هاست، نه تحریم!

پای اداره مالیات هم گیر است؟

مساله دیگری که امکان فروش داروهای تاریخ مصرف گذشته را در برخی داروخانه های متخلف زیاد می کند، مشکلات مالیاتی است. رهبر مژدهی آذر، رئیس انجمن داروسازان ایران شرح می دهد که  در روال طبیعی، وقتی برخی داروها در داروخانه ها فروش نمی رود، داروخانه دارها از وزارت بهداشت و اداره مالیات می خواهند داروهای فروش نرفته را ثبت کنند تا در ازای این اقلام فروش نرفته، ازتخفیف مالیاتی برخوردار شوند اما هم اکنون این فرایند به درستی پیش نمی رود و به همین علت داروخانه دارها، داروهای تاریخ مصرف گذشته را بدون آنکه از تخفیف مالیاتی بهره مند شوند، امحاء می‌ کنند.

مژدهی آذر اما نسبت به صنفی که در آن کار می کند تعصب دارد و نمی پذیرد که داروخانه دار یا داروسازی حاضر شود داروی تاریخ مصرف گذشته را برای متضرر نشدن ، به جای امحاء به مشتری بفروشد.

 او می گوید « اگر داروخانه ها می خواستند از چنین روش هایی استفاده کنند، در آستانه ورشکستگی قرار نمی‌گرفتند.» با این حال باید پذیرفت که در هر صنفی شاید متخلفانی وجود داشته باشند  و بنابر این بعید نیست یک سر رشته توزیع داروهای تاریخ مصرف گذشته به داروخانه‌هایی برسد که نمی‌ خواهند داروهای قدیمی شان را امحاء کنند.  

در ماجرای ورود داروهای تاریخ مصرف گذشته و بی کیفیت به بازار ، تنها یک نکته مثبت وجود دارد و آن، هشدار صادقانه رئیس سازمان غذا و دارو در این باره است که باعث می شود  مردم در خرید داروها از داروخانه به تاریخ انقضای شان دقت کنند اما به هر حال اگر تاریخ انقضای داروها بوسیله شرکت های متخلف دستکاری شده باشد مردم آنقدر متخصص نیستند که بتوانند آن را تشخیص دهند و به همین علت، اطلاع رسانی در این حوزه کافی نیست و هر چه زودتر باید سازمان غذا و دارو نظارت جدی بر فعالیت شرکت های پخش دارو و داروخانه ها را آغاز کند.

مریم یوشی زاده- خبرنگار جام جم آنلاین