همه چیز درباره موهایی که زود سفید می‌شود

مو در واقع قسمت یا ضمیمه‌ای از پوست محسوب می‌شود و شامل سلول‌های مشابهی اسـت کـه روی لایـه خـارجی پوست به نام روپـوسـت یا اپیدرم قرار دارند. غدد چربی پـوسـت سـر مـاده‌ای چرب و روغنی ترشح مـی‌کـنـنـد کـه مـنـبـع مـواد مـغـذی و تقویتی، براق‌کننده و عامل سیاهی مو است. تغذیه مو از طریق جریان خون صورت می‌گیرد و به طور خـارجـی امـکـان‌پـذیر نیست. اصولاً مو طی مراحلی رشد می‌کند و در برهه‌هایی از زمان، رشد آن متوقف شده و استراحت می‌کند. در پایین‌ترین لایه پوست سر، در محل پایه تار مو، سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارند که ترکیباتی به نام ملانین تولید و ترشح می‌کنند. مـلانـیـن بـاعث رنگی بودن موی سر است. مـلانـوسـیـت‌هـا در واقـع حـاوی سـلـول‌هـای رنگدانه‌ای هستند و برای ساخت ملانین به آنزیم‌های خاصی نیاز دارند. در حقیقت رنگ های متفاوت مو، سیاه، قهوه‌ای، بلوند و قرمز بستگی به نوع آنزیمی ‌دارد که در ساخت ملانین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چگونه گرد سپیدی بر موها می‌نشیند؟
رنـگــــدانـــه‌هـــای مـــوجـــود در ملانوسیت‌ها، عامل ایجاد رنگ موی سر هستند. زمانی که سـاخـت ایـن رنـگدانه‌ها مـتوقف شود، مو رنگ خود را از دست می‌دهد و بــه اصـطـلاح سـفـیـد می‌شود و این تار موهای سفید رنگ در ترکیب با تـارهـای سـیاه مو، حالتی خـاکـسـتـری بـه مو می‌دهند. سفید شدن مو به طور معمول فرآیندی است که با بالا رفتن سن رخ می‌دهد. طبق تحقیقات صورت گرفته، عامل اصلی سفید شدن مو، ماده‌ای به نام پروکسید هیدروژن است. با بالا رفتن سن، این ماده در فولیکول‌ها و سلول‌های مو به مقدار زیادی تـولـید می‌شود و در نتیجه ساخت رنگدانه ملانین را متوقف می‌کند. پروکسید هیدروژن به مـیـــزان کــمـــی ‌در ســـراســـر بـــدن هـمـچــون فولیکول‌های مو تولید می‌شود، ولی با افزایش سن مقدار تولید آن بالا می‌رود، زیرا دیگر بدن قادر به خنثی کردن تولید این ماده نیست. زمانی که ملانوسیت‌ها به طور غیرفعال حضور دارند یا تعداد ملانین هر تار مو به کم‌تر از حد معمول می‌رسد، مو به رنگ خاکستری دیده مـی‌شـود، ولـی چـنـانچه ملانوسیت‌ها کاملا رنگدانه‌های خود را از دست بدهند، مو سفید می‌شود.

آیا پیری زودرس هم داریم؟
با افزایش سن، مو متمایل به سفید شدن و از دست دادن رنگ خود می‌شود، ولی گاهی این فرآیند سفید یا خاکستری شدن در زمانی زودتر از حد معمول یعنی در جوانی آغاز می‌شود و باعث می‌شود یک فرد جوان کمی‌ پیر به نظر برسد. در حالت عادی، سفید شدن مو در مردان حدود ۳۰ سالگی و در زنان حدود ۳۵ سالگی اتفاق می‌افتد و در سیاه‌پوستان این فرآیند ۱۰ ‌سال دیر‌تر رخ می‌دهد. سفیدی موی سر از شقیقه شروع می‌شود، ولی پیش از موی سر، سبیل و ریش شروع به سفید شدن می‌کند. در صــورتــی کـه در سـفـیـد پـوسـتـان، زودتـر از ۲۰ ‌سالگی و در سیاه‌پوستان پیش از ۳۰ سالگی موها سفید شوند، به آن سفید شدن زودرس مو گفته می‌شود که خود علل مختلفی دارد.

آیا موها هم به آرامش و تغذیه سالم نیازمندند؟
از دلایل اصلی و اولیه سـفـیــدی زودرس مـوهـا مـی‌تـوان بـه نـوع رژیـم غــذایـی نـامناسب و نـیـز آشفتگی‌ها و نگرانی‌های ذهنی اشاره کرد. کمبود ویــتــامـیــن‌هــا از جـمـلــه ویتامین B۱۲، آهن، مس، منگنز، تیتانیوم و ید در رژیم روزانه عاملی است که به سفیدی زودهنگام مو کمک می‌کند. نگرانی‌های ذهنی هم تنش زیادی به پوست سر وارد می‌کند که با تولید مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت مـو تـداخـل مـی‌کـند.
از دیگر عوامل مساعدکننده سفیدی زودرس می‌توان به وراثت اشـاره کـرد. بـه طوری که در چنین افرادی سفیدی موها زودتر آغاز می‌شود. کثیفی پوست سر، شستشوی موها با آب داغ و خشک کردن آن با وسایل الکتریکی مانند سشوار، بیماری تیروئید ، کم‌خونی ، رژیم‌های لاغری بسیار سخت و طولانی‌مدت، افزایش گلبول‌های سفید خون و استفاده از دخانیات و سیگار (افراد سیگاری ۴ ‌برابر زود‌تر به سفیدی مو دچار می‌شوند) از دیگر عوامل سفیدی زودرس موها هستند.

آیا کندن موهای سفید باعث زیادشدن آنها می‌شود؟
کـنــدن یــا قـیـچــی کــردن مــوهــای سـفـیـد به‌هیچ‌وجه باعث زیاد شدن آنها نمی‌شود. ولی به دلیل فشار وارد آمده بر پوست سر و مو، توصیه می‌کنیم این کار را انجام ندهید. با کندن موی سفید، مجدداً در همان مکان، موی سفید جدیدی رشد خواهد کرد و تعداد آن زیادتر نمی‌شود.

آیـا اسـتفاده از رنگ موها و مش‌ها در سفید‌شدن زودهنگام موها تأثیری دارد؟

خانم‌ها به زیبایی خود اهمیت می‌دهند و موها نیز جزئی از زیبایی آنها به شمار می‌رود. بـنـابـرایـن طـبیعی است که گهگاه اقدام به رنگ‌کردن آنها کنند. ولی این سؤال همیشه برای آنها مطرح است که مبادا با رنگ کردن، موها سفید شوند؟ باید بگوییم که رنگ کردن هیچ تأثیری روی زودتر سفید شدن موها ندارد، بلکه عوامل دیگری که در بالا اشاره کردیم در این امر دخیل هستند. ولی رنگ کردن پیاپی هم مشکلاتی را برای مو ایجاد می‌کند و ممکن است باعث خشکی و تحریک‌پذیری مو شود، ولی باعث سفید شدن مو نمی‌شود. در واقع رنگ کردن مو، یکی از راه‌های خلاص شدن از شر سفیدی موهاست.

از چـه رژیـم غـذایی برای جلوگیری از سفیدی زودرس مو استفاده کنیم؟
کمبود برخی مواد غذایی باعث سفید شدن زودرس موها می‌شود که با رعایت یک رژیم خوب شاید بتوان از آن جلوگیری کرد. مصرف غـذاهـای سـرشـار از ویـتامین B مانند برنج، تخم‌مرغ، سبوس گندم و سبزیجات بسیار مؤثر است و سفیدی مو را به تأخیر می‌اندازد. عنصر مس از آن دسته عناصری است که نقش زیادی در جلوگیری از سفید شدن موها دارد. غذاهایی چون قارچ، سیب‌زمینی، عدس، نخودفرنگی، لوبیا، موز، هلو، گلابی و سیب غنی از مس هستند. مصرف نان جو در رژیم غذایی، خوردن یک لیوان جوشانده سبوس گندم، جو و برنج در روز و خـوردن یـک قاشق مرباخوری پودر سـبـوس برنج مخلوط شده با شکر در روز می‌تواند در جلوگیری و نیز درمان سفیدی مو مؤثر باشد. در کنار این ها، استفاده از سیر، پیاز، موسیر و تره نیز که سرشار از منگنز هستند می‌تواند مفید باشد.

آیـا سفید شدن موها به رنگ موی فرد بستگی دارد؟
رنگ مو در افراد و نژادهای مختلف، متفاوت است. موی انسان به دلیل وجود نسبت‌های مختلف عناصر در رنگدانه‌ها متفاوت است. موی سیاه نسبت منگنز بیشتر، موی بور نسبت روی بیشتر و موی سرخ نسبت تیتانیوم بیشتری را داراست. سفیدی مو می‌تواند در نتیجه کمبود عناصر و املاح موجود در رنگدانه‌های مو باشد. در واقع سفید شدن موها، ارتباطی با نوع ملانین بدن که تیره یا روشن بودن موها را مشخص می‌کند، ندارد. پس دیر یا زود، در همه انواع مو سفیدی اتفاق می‌افتد.

آیا سفیدی مو باعث ریزش آن‌ هم می‌شود؟
خـیــر. مــوهــای سـفـیــد بـا از دسـت دادن رنگدانه‌های خود، ترد و شکننده و حساس می‌شوند. موی سفید نسبت به موهای سیاه، خشک‌تر و زبرتر است، ولی ریشه آن سست نیست و سفید شدن را نمی‌توان عاملی برای ریزش مو به حساب آورد.

آیا موها می‌توانند یک‌شبه سفید شوند؟
معمولاً مو از ریشه سفید می‌شود. در پوست سر انسان حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تار مو وجود دارد و هر کدام بین ۲ تا ۶ سال عمر می‌کنند. رشد مو هفته‌ها طول می‌کشد و نمی‌تواند در طول یک شب سفید شود. همان طور که گفتیم، یـکـــی از عــوامــل سـفـیــدی زودرس مــوهــا، نگرانی‌های ذهنی است.

گاهی مردم تصور می‌کنند فردی در اثر یک فشار عصبی شدید دچار سفیدی مو می‌شود. این باوری کاملاً غلط است. فشار عصبی یکی از دلایل ریزش مو است. بنابراین با ایجاد چنین فشاری، مقدار زیادی از موهای سیاه ریخته و موهای سفید روی سر جلوه‌نمایی می‌کنند و این طور به نظر می‌رسد که موهای فرد یک‌شبه سفید شده است که در واقع غلط است.
پس اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به موهای خود اهمیت می‌دهید و از سفید شدن آنها وحشت دارید، با رعایت نکاتی که گفته شد تا جایی که می‌توانید از ایجاد شـرایـط مـنـاسـب برای سفید شدن موهایتان جلوگیری کنید.
>> جام جم/ ندا اظهری

* شما چه نظری دارید؟ تجربه‌ها و نظراتتان را در این زمینه، با ما در میان بگذارید *