ورزشگاه آزادی ؛ پاتوق هواداران سرخابی

هرچند به زعم خیلی‌ها، ورزشگاه آزادی تهران با ورزشگاه‌های بزرگ و مدرنی همچون ومبلی لندن، آلیانس آره‌نای مونیخ، اولدترافورد منچستر، نیوکمپ بارسلونا، آزتک مکزیکوسیتی، ساکرسیتی آفریقای جنوبی، سانتیاگوبرنابئوی مادرید، آنفیلد لیورپول و سن‌سیروی میلان قابل مقایسه نیست، اما سایت what culture با بی‌نظیر خواندن ورزشگاه 80 هزار نفری آزادی در توضیح آن نوشت: ورزشگاه آزادی که سال ۱۹۷۱ افتتاح شد، ورزشگاهی است که بازی‌های خانگی تیم ملی ایران و بازی‌های استقلال و پرسپولیس در آن برگزار می‌شود. این ورزشگاه با گنجایش بیش از ۸۰ هزار نفر علاوه بر زمین چمن، چند مجموعه ورزشی دیگر را نیز در کنار خود دارد. در کنار این ورزشگاه یک دریاچه، سالن شنا و زمین‌های تمرین فوتبال قرار دارد. مجموعه ورزشی آزادی واقعا بی‌نظیر است که در قلب آن زمین فوتبال قرار دارد و بخوبی قدرت مالی ایران و شور و اشتیاق در عرصه بین‌المللی را نشان می‌دهد.

ورزشگاه آزادی تهران به عنوان ورزشگاه ملی ایران برای میزبانی از بازی‌های آسیایی سال ۱۹۷۴ ساخته و بعد از آن به مکانی برای بازی‌های خانگی تیم ملی فوتبال و دو تیم پرطرفدار پرسپولیس و استقلال تبدیل شد. ساخت این ورزشگاه بزرگ با طراحی فرمانفرماییان در تاریخ بیست و ششم مهر ۱۳۵۰ آغاز و در دهم شهریور 53، پس از صرف هزینه‌ای بالغ بر 5/2 میلیارد تومان، همزمان با بازی‌های آسیایی سال 1974 تهران افتتاح شد‌. این ورزشگاه پیش از انقلاب آریامهر خوانده می‌شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به پاس رهایی مردم از رژیم پهلوی، آزادی نام گرفت‌. مجموعه ورزشی آزادی تهران هم‌اکنون با داشتن بودن سالن‌های چند منظوره، سالن 12 هزار نفری و دریاچه مصنوعی یکی از بی‌نظیرترین مجموعه‌های ورزشی آسیاست‌.

به واقع نکته‌ای که مجموعه ورزشی آزادی را از بسیاری از ورزشگاه‌های بزرگ فوتبال متمایز کرده، همین مجموعه بودن آن است. علاوه بر ورزشگاه یکصدهزار نفری آزادی، ورزشگاه دوچرخه‌سواری، پیست‌های اتومبیلرانی، موتورسواری و کارتینگ، زمین‌های تمرینی فوتبال شماره دو برای مردان و شماره سه برای زنان، زمین شماره چهار برای بیسبال و کریکت، محل اردوی تیم‌های ملی فوتبال و فوتسال، زمین‌های تنیس، استخرهای قهرمانی و آموزشی، زمین‌های تمرین تیر و کمان، تالار 12 هزار نفری برای برگزاری رقابت‌های بین‌المللی والیبال، کشتی و فوتسال، خانه کشتی، تالار بسکتبال، تالار والیبال، تالار وزنه‌برداری، تالار ورزشی بانوان، تالار بدنسازی، دریاچه قایقرانی و اسکی روی آب، میدان سوارکاری و استخر آب درمانی و سونا ازجمله مجموعه‌هایی هستند که در زمینی به مساحت 460 هکتار قرار دارند.

در این میان از ورزشگاه یکصد هزار نفری فوتبال که مساحتی بالغ بر 141 هزار مترمربع دارد به عنوان نگین این مجموعه ورزشی یاد می‌شود. طرح استادیوم براساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده است به طوری که حداکثر دید تماشاچی از مرکز زمین در شمال و جنوب 136 متر و در شرق و غرب 126 متر است. زمین بازی استادیوم از چمن طبیعی است و اطراف چمن یک پیست دوومیدانی در هشت ردیف از جنس تارتان قرار دارد و در قسمت غربی استادیوم و ضلع جنوب جایگاه ویژه، جایگاه گزارشگران صدا و سیما و در جنوب راست این محل جایگاه خبرنگاران با ظرفیت 84 نفر احداث شده است. قسمت شمال ورزشگاه تابلوی اسکوربورد رنگی با بیش از 104 مترمربع که یکی از بزرگ‌ترین صفحه‌های نمایش جهان است، قرار دارد. مطابق نرم‌های بین‌المللی زمان تخلیه استادیوم‌ها نسبت به کوچکی و بزرگی آنها بین 8 تا 15 دقیقه تعیین می‌شود. با وجود بزرگی ورزشگاه یکصد هزار نفری پس از بررسی عواملی که در زمان تخلیه تاثیر دارند، زمان تخلیه 11 دقیقه محاسبه شده است. تونل‌ها و راهروهای استادیوم طوری پیش‌بینی شده که وسایل نقلیه از قبیل آتش‌نشانی، نظافت و همچنین کانتینرهای مخصوص تلویزیون می‌توانند در مواقع لزوم تا نزدیک جایگاه بیایند. در چهار گوشه ورزشگاه چهار برج بزرگ نور قرار گرفته که نوری حدود 1650 لوکس را تامین می‌کند. سیستم پخش صوت ورزشگاه هم به طور غیرمرکزی است؛ یعنی برای جایگاه‌های مختلف تماشاچیان بلندگوهای متعددی در سطوح مختلف قرار گرفته است.

در بازسازی استادیوم یکصد هزار نفری که از خرداد سال 81 تا خرداد سال 82 طول کشید، سکوهای طبقه اول به طور کامل ایزولاسیون و رختکن‌های موجود بازسازی شد.

در تاریخ بیست و چهارم مهر ۱۳۸۶ هم کلنگ ساخت استادیوم 40 هزار نفری فوتبال سرپوشیده ویژه بانوان در ضلع شمال غربی دریاچه از سوی علی‌آبادی، رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی به زمین زده شد که البته فعلا از افتتاح آن خبری نیست‌. علاوه بر بازی‌های آسیایی 1974 و جام ملت‌های آسیا در سال 1976، ورزشگاه آزادی در این سال‌ها میزبان دو فینال لیگ قهرمانان آسیا در سال‌های 1999 و 2002 میلادی نیز بوده است. البته برای هواداران پرشمار استقلال و پرسپولیس، این ورزشگاه بیش از هر چیز یادآور خاطرات تلخ و شیرین آنها از بزرگ‌ترین شهرآورد فوتبال ایران و بیست‌ودومین شهرآورد بزرگ در جهان به نقل از مجله ساکرنت است؛ از پیروزی 6 بر صفر پرسپولیس در سال 1352 گرفته تا پیروزی 3 بر صفر استقلالی‌ها در سال 1390.

رضا پورعالی / گروه ورزش