سرماخوردن کودکان در فصل گرما

دکتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی کودکان در پاسخ به این‌که چرا سرماخوردگی در برخی کودکان دیر بهبود پیدا می‌کند، می‌گوید: سرماخوردگی بیماری شایعی است و هر کودکی بنابر موقعیت‌های مختلف مثلا حضور در مهد کودک دست‌کم ماهانه یک بار مبتلا به آن می‌شود. ولی بسته به آمادگی زمینه‌ای بدن میزبان و شدت بیماری‌زایی عامل بیماری‌زا نوع درگیری و مدت آن تغییر می‌کند؛ بنابراین طولانی شدن،شدت ومدت بیماری بستگی به عوامل داخلی مانند وجود سوءتغذیه، آلرژی، رفتن به مهدکودک، شاغل بودن مادر، نبودن مراقب مناسب برای کودک و عوامل خارجی مانند نوع عامل بیماری‌زا شامل ویروس، باکتری و شدت بیماری‌ دارد. پس وجود هر یک از عوامل گفته شده می‌تواند به طولانی شدن سرماخوردگی منجر شود.

اگر سرماخوردگی ویروسی باشد

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در ارتباط با سرماخوردگی مطرح است، منشأ این بیماری است؛ یعنی این‌که سرماخوردگی ویروسی یا میکروبی باشد در روند و مدت درمان آن موثر است؛ اما آیا تشخیص این دو از هم با نشانه‌های اولیه ممکن است؟

دکتر شیروانی در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ می‌گوید: عفونت ویروسی در صورتی که فقط دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر کند، خفیف است. عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی اگر ویروسی باشد با علایم آبریزش بینی، سرفه و عطسه همراه است؛ ولی اگر دستگاه تنفسی تحتانی یعنی ریه‌ها گرفتار شود حتی عفونت‌های ویروسی نیز ممکن است، خطرناک شود و نیاز به درمان اختصاصی داشته باشد. حال اگر کودکی، سرماخوردگی را با علائمی چون تب شدید، لرز و سرفه بروز دهد، احتمال عفونت میکروبی و ذات الریه زیاد خواهد بود. همچنین در صورتی که کودک دچار تب و گلودرد و بزرگ شدن غدد لنفاوی تحت فکی شود، عفونت میکروبی گلو خواهیم داشت. نباید فراموش کنید که عفونت‌های میکروبی دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی از ابتدا نیاز به درمان دارد.

مرز خود درمانی تا کجاست؟

دکتر شیروانی با تاکید بر این‌که خوددرمانی می‌تواند مشکل ساز باشد، چون مادران از علایم خطر در کودکان مبتلا به سرماخوردگی خود آگاهی لازم را ندارند، می‌افزاید: اما می‌توان در شرایط خاصی مثل سفر با نظر پزشک و راهنمایی او به‌دنبال توضیح و آموزش لازم، ضد تب و داروهای گیاهی را در مراحل ابتدایی بیماری به مادران توصیه کرد. مصرف داروهای سرماخوردگی و ضد تب در کودکان کم سن، به‌علت ناآگاهی خانواده از میزان مورد نیاز دارو توصیه نمی‌شود و آنتی‌بیوتیک نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و به مادران پیشنهاد می‌شود حتی آنتی‌بیوتیکی که برای بیماری قبلی کودک‌شان تجویز شده است، نباید استفاده کنند.

آلرژی و سینوزیت، سرفه را تشدید می‌کند

متخصصان بیماری‌های عفونی تاکید می‌کنند وقتی عفونت دستگاه تنفسی شروع شود از دستگاه تنفسی فوقانی شروع شده و به دستگاه تنفسی تحتانی می‌رسد، بنابراین ممکن است به‌طور کلی عفونت در همان دستگاه تنفسی فوقانی محدود شود و سرفه با شدت کم رخ داده و بهبود یابد، ولی اگر بیماری شدت بیشتری پیدا کند و دستگاه تنفسی تحتانی گرفتار شود یا سینوزیت ایجاد شود، سرفه رخ خواهد داد که بهبود آن نیاز به زمان بیشتری دارد.

اما دکتر شیروانی به تشدید سرفه به‌علت وجود اختلالات آلرژی اشاره می‌کند و می‌گوید: در صورت وجود آلرژی یا سینوزیت، سرفه علامت مهمی خواهد بود که نیاز به درمان و پیگیری خواهد داشت. داشتن زمینه آلرژیک می‌تواند به طولانی شدن مدت درمان سرماخوردگی منجر شود؛ یعنی آلرژی باعث ایجاد یک التهاب زمینه‌ای در دستگاه تنفسی می‌شود و به این ترتیب هم ابتلا بیشتر رخ می‌دهد و هم مدت آن طولانی‌تر می‌شود.

از تاثیر هوای آلوده و فست فودها غافل نشوید

بررسی‌ها نشان داده است که وجود آلودگی مداوم در شهر تهران احتمال بیماری‌های تنفسی را بیشتر می‌کند و زندگی در کنار کارخانه‌ها یا حضور در کنار افرادی که سیگار می‌کشند نیز باعث ایجاد تورم در مخاط می‌شود. همچنین مصرف مواد صنعتی، مواد تحریک‌کننده و غذاهای فست‌فود هم می‌تواند مشکلات تنفسی را بیشتر کند.

وقتی لوزه سوم دردسر ساز می‌شود

به گفته دکتر شیروانی انحراف بینی یک مشکل ساختمانی در دستگاه تنفسی فوقانی است و باعث اختلال در جریان ترشحات بینی می‌شود و این امر باعث التهاب عفونی در دستگاه تنفسی فوقانی و دیگر قسمت‌های دستگاه تنفسی می‌شود.

این متخصص بیماری‌های عفونی به وجود سینوزیت نیز به عنوان عامل تشدیدکننده سرماخوردگی اشاره می‌کند و می‌گوید: سینوزیت می‌تواند زمینه آلرژی داشته باشد یا به‌طور اولیه رخ بدهد و در صورت درمان نشدن علایم تنفسی بیمار ادامه یافته و مزمن می‌شود، اما وجود لوزه سوم در کودکان باعث می‌شود که بیماری کودک بهبود نیابد. فراموش نکنید که سینوزیت در کودکان با سرفه هنگام بیدار شدن و خلط و تورم زیر چشم و گرفتگی مداوم بینی همراه است و انحراف بینی با انسداد یکطرفه بینی و سرفه طولانی همراه است. لوزه سوم در کودکان کم سن نیز به انسداد مداوم بینی و عفونت گوش مکرر و ایجاد مایع در فضای گوش میانی و کاهش شنوایی منجر می‌شود.

سرماخوردگی نباید در بدن کودک باقی بماند

برای ماندگار نشدن سرماخوردگی در فصول سرد یا گرم باید نکاتی را به شرح زیر رعایت کرد:

ـ غذای کودک با مقدار زیاد مایعات خورده شود و نوشیدنی‌های صنعتی کمتر به وی داده شود و تغدیه او شامل گوشت کافی و سبزیجات تازه و میوه‌ها باشد. غذا در وعده صبحانه باید کامل خورده شود و مصرف دست‌کم روزانه دو لیوان شیر فراموش نشود.

ـ به یاد داشته باشید که در فصل گرم مواجهه مستقیم در جریان هوای سرد وخوردن مایعات سرد و محرک فراوان احتمال سرماخوردگی را بیشتر می‌کند و در فصل سرد کم بودن پوشش مناسب در مواجهه با هوای سرد و در هنگام بارندگی باعث افزایش احتمال ابتلا می‌شود.

پونه شیرازی -‌ گروه سلامت