حبس ابد؛ ​ جریمه مرد بیگناه

وقوع حادثه

ساعات اولیه بامداد بیست و چهارم آگوست 1985 سه زن جوان که مدتی طولانی را در باشگاهی شبانه در کانزاس آمریکا به تفریح پرداخته بودند، از آنجا خارج شدند. دو نفر از آنها سوار یک خودرو و نفر سوم سوار خودروی شخصی‌اش شد اما هنوز راه نیفتاده بودند و در حالی‌که شیشه خودروها پایین بود با هم صحبت می‌کردند. در همین هنگام مردی سیاهپوست سوار خودروی زن تنها شد. او کلتی کمری در اختیار داشت و سلاح را به سمت راننده گرفت و به وی دستور داد​ راه بیفتد.

زن که شوکه شده بود سعی کرد کمی با مرد ناشناس حرف بزند تا بلکه کمکی از راه برسد اما متهم تهدیدهایش را بیشتر کرد. او لحنی خشن داشت و طعمه‌اش به وحشت افتاده بود. زن جوان بناچار پایش را روی پدال گاز فشرد و به راه افتاد. دقایقی بعد آن دو به منطقه‌ای خلوت در خارج از شهر رسیدند و مهاجم، به طعمه‌اش فرمان توقف داد. او سپس به سمت زن جوان حمله و به وی تعرض کرد.

زن جوان بعد از فرار مرد مسلح، در حالی که هنوز از ترس می‌لرزید و از نظر روحی در شرایط بسیار بدی به سر می‌برد خودش را به ایستگاه پلیس رساند و واقعه‌ را گزارش داد. او نشانه‌هایی از مرد متجاوز ارائه کرد و گفت متهم شلوار راه‌راه مشکی و صورتی به تن داشته است.

آغاز تحقیقات

پلیس بلافاصله دست به کار شد. ماموران اطلاعات ارائه شده توسط شاکی را ثبت کردند و سپس به باشگاه شبانه رفتند تا تجسس‌ها را از آنجا آغاز کنند. چند نفر از افرادی که شب حادثه در این محل حضور داشتند، بازجویی شدند. دو نفر از آنها اطلاعات مهمی را در اختیار پلیس قرار دادند و گفتند مردی به نام جو جونز آن شب در باشگاه بود و آنها او را در حالی‌که قصد داشت سوار خودروی قربانی شود، دیده‌اند.

تحقیقات کارآگاهان ثابت کرد جو واقعا آن شب در باشگاه بوده است. از سوی دیگر پلیس که تصویری از مظنون به دست آورده بود، عکس را همراه تصاویر چند نفر دیگر از مجرمان سابقه‌دار پیش روی قربانی قرار داد. زن جوان ابتدا فردی دیگر را به‌عنوان متهم شناسایی اما چند روز بعد حرفش را عوض کرد و این بار انگشت روی عکس جو گذاشت و گفت حتم دارد عامل تجاوز همین مرد بوده است.

به این ترتیب جو بازداشت شد. وقتی ماموران به خانه این مرد رفتند و آنجا را بازرسی کردند، یک شلوار راه‌راه مشکی و صورتی یافتند و این درست همان مشخصاتی بود که شاکی در شب حادثه از متهم به زبان آورده بود. جو از همان ابتدا اتهامش را انکار کرد و گفت هرگز مرتکب چنین جرمی نشده است ولی انکارها فایده‌ای نداشت و سیاهپوست بیست و سه ساله پای میز محاکمه رفت.

رسیدگی به پرونده

وکیل مدافع جو در دادگاه تلاش زیادی برای اثبات بی‌گناهی موکلش به خرج داد. او از پیش تحقیقات وسیعی در این خصوص انجام داده و با کمک موکلش در جستجو مدارکی برآمده بود که ثابت می‌کرد وی بیگناه است. یکی از این مدارک در اختیار مردی مغازه‌دار بود. وکیل جو این مرد را به جایگاه شهود فراخواند و شاهد بعد از ادای سوگند، خطاب به هیات منصفه گفت: جو در ساعتی که گفته می‌شود جرم انجام شده در مغازه من بود. این را با اطمینان می‌گویم. حتی خوب به خاطر دارم او شلوار راه‌راه به پا نداشت. به نظرم این مرد را با شخص دیگری اشتباه گرفته‌اند.

از سوی دیگر دادستان نیز تمام سعی خودش را برای محکوم کردن جو به کار گرفت و سرانجام وقتی هیات منصفه وارد شور شد اعلام کرد، متهم از نظر آنها گناهکار است. این‌گونه بود که سیزدهم فوریه 1987 حکم محکومیت جو صادر شد و دادگاه وی را به اتهام تجاوز و آدم‌ربایی برای ابد به زندان فرستاد.

جو در زندان روزهای سختی را می‌گذراند بویژه این‌که می‌دانست بیگناه به حبس افتاده است. او در همان روزهای اول محکومیتش خبرهای مهمی به دست آورد و شنید مردی به اتهام تجاوز به عنف دستگیر شده که شگردش دقیقا همان شیوه‌ای است که گزارش شده بود. هیچ بعید نبود آن فرد این جرم را انجام داده باشد. زندانی بیگناه با کمک وکیل مدافعش این موضوع را به مقامات قضایی اطلاع داد و درخواست فرجام‌خواهی کرد.

وقتی حرف‌های جو مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد مردی که به عنوان متهم معرفی شده همان شخصی است که شاکی اولین بار عکس او را شناسایی کرده بود. بنابراین احتمال اثبات بیگناهی جو افزایش یافت اما وقتی مجرم دوم تحت بازجویی‌های ویژه قرار گرفت اتهام تعرض مقابل باشگاه شبانه را رد کرد و گفت این یک جرم را انجام نداده است و مسئولیتش را نمی‌پذیرد. به این ترتیب دادگاه با محاکمه دوباره جو مخالفت کرد و گفت مدارک برای به جریان انداختن دوباره پرونده کافی نیست و مرد سیاهپوست همچنان باید در زندان بماند.

وکیل مدافع جو از نجات موکلش کاملا ناامید شده بود اما خودش همچنان به دست و پازدن‌های بی‌حاصلش ادامه می‌داد تا این‌که سال 1991 اعلام شد محکومان کانزاسی می‌توانند از مدرک دی. ان. ای برای اثبات بیگناهی‌شان استفاده کنند.

وکیل جو بسرعت دست به کار شد تا مقدمات اثبات بیگناهی موکلش را فراهم کند. دادگاه بعد از کشمکش‌های بسیار اعلام کرد با انجام آزمایش مخالفتی ندارد. این تست بیست و پنجم اکتبر 1991 نتیجه آن اعلام شد. طبق نتایج به دست آمده از آزمایش دی. ان. ای، جو بیگناه بود اما دادگاه باز هم مدرک ارائه شده را قبول نکرد و خواستار آن شد که تست، تکرار و یک بار دیگر انجام شود. قاضی قصد داشت مدارک را تاحد امکان محکم و غیرقابل تردید کند. به همین دلیل جو بار دیگر به آزمایشگاه منتقل شد و این بار نیز نتیجه به نفع وی بود. این‌گونه بود که هفدهم ژوئن 1992 حکم محکومیت جو لغو شد البته این به معنای اثبات بیگناهی این مرد نبود و وی باید یک بار دیگر پای میز محاکمه می‌رفت. این بار و در روزهایی که مقدمات دادگاه در حال فراهم شدن بود وکلای شاکی اعلام کردند از پیگیری پرونده منصرف شده‌اند و دیگر حاضر نیستند در دادگاه حضور یابند. بعد از آن دادگاه دستور آزادی مرد بیگناه را صادر کرد.

مترجم: مهدی رفعتی