انتخابات در کشورهایی مثل ایران، مهمتر و حساستر از نُرم دنیاست. بخشی از این اهمیت و حساسیت از طراحیها و تلاشهای دشمن نشأت میگیرد، بخشی از دشواری پیشبینی نتیجه انتخابات و سهمی از این اهمیت و حساسیت نیز ناشی از منحصر نبودن رقابتهای انتخاباتی بین دو حزب کاملا در چارچوب کلان نظام است و به عبارت دیگر امکان گردش قدرت با تلورانس زیاد؛ لذا اگر هر بار در مقطع برگزاری انتخاباتی در کشورمان با چنین مضمونی روبهرو میشویم که «این انتخابات از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است» نباید آن را عبارتی کلیشهای و غیرواقعی تلقی کرد.
البته انتخاباتها همه از یک میزان اهمیت و حساسیت برخوردار نیستند و به فراخور اینکه موضوع انتخابات چه باشد و شرایط داخلی و بینالمللی چگونه باشد این اهمیت در نوسان است.
با توجه به آنچه گفته شد، به نظر میرسد انتخابات خرداد سال ۹۲ یکی از پیچیدهترین و حساسترین انتخاباتهای کشور از ابتدا تاکنون باشد. دلایل این پیچیدگی عبارتست از:
1) آرایش سیاسی متفاوت و جدید داخلی: در انتخابات آینده، شاهد آرایش سیاسی متفاوتی با انتخابات ریاست جمهوری دورههای قبل خواهیم بود. در آرایش جدید، اصولگرایان احتمالا با دو شاخه که شاخص آنها حضرات آیات مهدوی کنی و مصباحیزدی هستند به میدان خواهند آمد. آن بخش از جریان اصلاحات نیز که بتواند موضع خودش را نسبت به فتنه 88 روشن کند، ضلع دیگر این انتخابات را تشکیل خواهد داد. خط سوم یا همان جریان مورد حمایت دکتر احمدینژاد ضلع دیگر این انتخابات خواهد بود؛ جریانی که با ویژگیهایی متفاوت و احیاناً رفتارهای غیرمتداول پا به میدان رقابت خواهد گذاشت. ضلع دیگر را هم نامزدهای مستقل و منفرد به خود اختصاص خواهند داد.
به این ترتیب میتوان پیشبینی کرد پنج تا ۹ نفر در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری دور یازدهم شرکت کنند.
2) همزمانی دو انتخابات: ویژگی دیگر انتخابات سال آینده که میتواند پیچیدگی آن را فزونی بخشد، همزمانی دو انتخابات ریاست جمهوری و شهر و روستاست که برای اولین بار تجربه میشود؛ انتخاباتی در بالاترین سطح و ملی با انتخاباتی در پایینترین سطوح و محلی.
3) طراحی و برنامهریزی دشمن: شواهد و قرائن موجود از این حکایت میکند که دشمن (آمریکا، رژیم صهیونیستی و انگلیس با کمک متحدانشان) برای انتخابات سال ۹۲ ایران، برنامهریزیهای ویژهای دارد؛ برنامهای که احتمالاً به انتخابات ختم نمیشود و پس از آن را نیز در اهداف خود مدنظر دارد! آغاز تحریمهای سنگین و تشدید آنها به نسبت نزدیک شدن به زمان انتخابات، راهانداختن جریان مذاکره مستقیم همزمان با تشدید تحریمها، بهره برداری از مذاکرات 1+5، خارج کردن منافقین از فهرست گروههای تروریستی و سازماندهی و انسجام بخشیدن به اپوزیسیون خارج کشور و ترفند شعار انتخابات آزاد، تنها بخشی از این سناریوی پیچیده دشمن است؛ سناریویی که همه تجربیات گذشته و بخصوص تجربه فتنه ۸۸ را پشتوانه خود قرار داده است.
4) شرایط پیچیده منطقه: شمال آفریقا و منطقه خاورمیانه که همواره منطقهای حساس و در معادلات بینالمللی تأثیرگذار بوده است، سه سال است شاهد تحولات مهم و جریانی بهنام «بیداری اسلامی» است. جبهه ضد اسلامی به سرکردگی آمریکا و رژیم صهیونیستی با کمک تعدادی از کشورهای منطقه تلاش کردند برای جبران بخشی از کاهش نفوذ که به آنها تحمیل شد، جبهه مقاومت شامل حماس، حزبالله و سوریه را نیز تحت تأثیر این تحولات تضعیف کنند یا از هم بپاشند و خیال خود را آسوده کنند. به این منظور، پروژه انقلاب سازی در سوریه را که همواره نقش پشتیبانی از جبهه مقاومت را بخوبی ایفا کرده است هدف قرار دادند و با سوء استفاده از جریان بیداری اسلامی، این کشور را عرصه تاخت و تاز کردند. صرفنظر از اشکالات و نقدهای خرد و کلانی که به دولت سوریه وارد است، جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از جبهه مقاومت که عمق استراتژیک ایران اسلامی محسوب میشود، حمایت از دولت سوریه را در دستورکار قرار داد که البته در این مسیر علاوه بر حزبالله، کشورهایی مانند روسیه، چین و عراق نیز در کنار جمهوری اسلامی ایران و البته با اهداف خاص خود دولت بشار را تنها نگذاشتند.
هماکنون سوریه عرصه رویارویی قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای است و نتیجه این رویارویی بسیار مهم ارزیابی میشود. ناگفته نماند، عراق نیز هدف قرار گرفته و «سوریه زاسیون» در این کشور در حال پیگیری است.
جبهه آمریکایی ـ صهیونیستی که گمان میکرد در عرض مدت کوتاهی ماجرای سوریه را یکسره خواهد کرد، اکنون22ماه است درگیر این ماجراست و احتمالا تلاش خواهد کرد در مقطع انتخابات ایران در این جبهه نیز تحولی رخ دهد تا بهصورت غیرمستقیم بر انتخابات ایران تأثیر بگذارد.
با وجود آنچه موجب پیچیدگی انتخابات سال آینده میشود، باید به این نکته نیز توجه داشت که برخی از این موارد خود به نشاط و شور انتخابات کمک خواهد کرد. ضمنا انگیزه و مشارکت گسترده و آگاهانه مردم در انتخابات، هوشیاری و تجربه دستگاههای مختلف خصوصا با توجه به فتنه 88، هوشیاری جریانها و چهرههای سیاسی و رهبریهای ولی امر مسلمین و بالاتر از همه عنایتهای آشکار و پنهان حضرت ولی عصر (عج) برونرفت از این پیچیدگیها را میسور خواهد کرد و انشاءالله با برگزاری انتخاباتی با مشارکت گسترده مردم و در کمال امنیت، آرامش و سلامت، برگ زرین دیگری بر افتخارات مردمسالاری دینی افزوده خواهد شد. و مَکرُوا و مَکرَالله والله خیرالماکرین.
مهدی فضائلی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد