جلوه‌هایی از نوگرایی‌در نیات واقفان و مصارف موقوفات

دکتر محمود افشار یزدی از رجال بنام کشور موسسه‌ای فرهنگی را به نام بنیاد موقوفات محمود افشار با هدف حفظ زبان فارسی ایجاد کرد که تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین موقوفات فرهنگی کشور شد.

بخشی از این موقوفات مرحوم افشار از بهمن 1352 به دانشگاه تهران سپرده شد. ساختمان لغت‌نامه دهخدا، موسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران‌، ساختمان مرکز گسترش زبان فارسی و ساختمان دانشنامه بزرگ فارسی امروز در عرصه این موقوفات قرار دارند.

بنا به وقف‌نامه مرحوم افشار، تألیف‌، ترجمه، چاپ کتاب و رساله مربوط به ادبیات فارسی و تاریخ و جغرافیای ایران از مصارف موقوفه اوست.

کمک به مبتلایان بیماری‌های خاص: شاید متولی اصلی حوزه بهداشت و درمان و بویژه پیشگیری و درمان بیماری‌های خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد، اما با گسترش برخی از این بیماری‌ها ازجمله سرطان، برخی افراد را در سال‌های دهه 80 تشویق کرد تا بخشی از اموال خود را برای کمک به هزینه‌های این بیماران یا راه‌اندازی و تجهیز چنین کلینیکی در بیمارستان‌ها وقف کنند.

البته علاوه بر اهتمام به امور بیماران خاص، توجه به بیماران جسمی ـ حرکتی هم برای برخی افراد و واقفان در سال‌های اخیر در کانون توجه بوده است.

جنگ‌زدگان و خانواده شهدا: جنگ تحمیلی سبب شد تا مردم علاوه بر حضور در جبهه‌ها در حد توان، کمک‌های نقدی و غیر نقدی خود را به جبهه ارسال کنند. در این بین کسانی بودند که بخشی از اموال خود را برای آوارگان جنگی و بازسازی مناطق جنگی وقف کردند. علاوه بر حل مشکلات مناطق جنگی، لزوم رسیدگی به بازماندگان و خانواده‌های شهدا هم واقعیتی اجتناب‌ناپذیر بود که مسئولیت آن به بنیاد شهید واگذار شد، اما واقفانی بودند که درصدد یاری‌رسانی به خانواده‌های شهدا برآمدند و اموال خود را در این راه و با این نیت وقف کردند.

تقویت نمازجمعه: امام خمینی(ره) حدودا شش ماه بعد از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی (پنجم مرداد 1358) دستور اقامه نماز جمعه را صادر فرمودند. امام(ره) به عنوان ولی فقیه در ادامه با صدور احکام جداگانه‌ای افراد با تقوی و موثقی را به عنوان نماینده خود جهت اقامه نماز جمعه معرفی و منصوب فرمودند.

در میان واقفان افرادی هستند که درآمد موقوفه خود را برای تقویت این مهم اختصاص داده‌اند و خواستار مصرف درآمد حاصل از آن برای اقامه هرچه باشکوه‌تر نماز جمعه شده‌اند.

کمک به نمایشنامه‌نویسی، فیلم و تئاتر دینی : در دو دهه اخیر افرادی درآمد حاصل از موقوفه خود را برای کمک به ادبیات مذهبی، فیلم و نمایش اختصاص داده‌اند. منظور از ادبیات مذهبی استفاده از هنر کلامی در خدمت مذهب است. پس از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی گرایش به ادبیات مذهبی بشدت مورد توجه قرار گرفته است. برخی واقفان زمان ما هم به این موضوع توجه داشته‌اند. به عنوان نمونه غلامحسین خاکسار فسایی شش دانگ مغازه خود را برای روضه‌خوانی، سخنرانی مفید توسط شخصیت‌های علمی و کمک به مراکز پژوهشی مذهب جعفری و نمایشنامه‌نویسی و فیلم و تئاتر با برداشت‌های مذهبی و قرآنی اختصاص داده است.

توسعه هتل‌های روستایی و جذب توریست : در دهه‌های اخیر توسعه توریسم به یکی از موضوعات مهم مورد بحث در دنیا تبدیل شده است. جالب است بدانید در میان جمعیت اقلیت دینی آشوری ساکن آذربایجان غربی، افرادی به منظور رفع بیکاری و پیشگیری از مهاجرت بیش از پیش اقوام ساکن در منطقه جغرافیایی آذربایجان غربی سعی کرده‌اند، قطعه‌ای از ملک یا اموال خود را وقف کنند تا درآمد حاصل از آن صرف جذب توریسم روستایی و آبادانی و رونق این روستاها و مردمان ساکن در آن شود.