مفهومی متفاوت از زمان در میان یوپنوها

روزگاری باور بر این بود که این درک عمیق شناختی از زمان، جهانی و بین همه ملل یکسان است، اما برخلاف انتظار، این مساله بسته به فرهنگ آن ناحیه، ممکن است به گونه‌ای دیگر باشد. در طول یک دهه گذشته، برخورد با قبایلی که در نواحی دورافتاده زندگی می‌کنند، از تنوع چشمگیر نحوه برخورد انسان‌ها با مساله زمان پرده برداشت. زمان برای یوپنوها به سمت بالای تپه می‌رود و به شکل خط راست نیست. گروهی از پژوهشگران برای مطالعه زندگی یوپنوها به روستای گوآ، در سلسله‌کوه‌های فینیستر در شمال شرقی پاپوآ گینه نو رفتند. در این ناحیه دورافتاده، هیچ جاده‌ای وجود ندارد. یوپنوها برق یا حتی حیوان اهلی برای کار کشاورزی ندارند. در کل، تماس بسیار کمی با دنیای خارج و زندگی مدرن دارند. این گروه پژوهشی متوجه شد افراد این قبیله هنگام صحبت درباره گذشته، حال و آینده، دست خود را به صورت ناخودآگاه به سمتی خاص می‌برند. آنها از این گفت‌وگوها فیلم گرفتند و فیلم‌های ضبط‌شده را بررسی کردند و دیدند گذشته برای افراد این قبیله، به سمت پایین کوه یعنی به سمت دهانه رودخانه است. آینده هم به سمت سرچشمه رود است یعنی بالای کوهی که روستا بر آن واقع شده است.

سرپرست این تیم پژوهشی می‌گوید شاید این مساله دلیلی تاریخی داشته باشد. نیاکان یوپنو از طریق دریا به آنجا رسیدند و از کوه 2500 متری بالا رفتند و نتیجه این شد که زمین‌های پایین کوه نشانه گذشته است و زمان هم به سمت بالا حرکت می‌کند. عجیب‌ترین نکته در خط زمان یوپنوها، شکل آن است. روستای گوآ، سر چشمه رود و دهانه آن، هر سه در امتداد یک خط مستقیم قرار ندارند. لذا زمان برای این قبیله به شکل خط راست نیست. در واقع، اولین باری است فرهنگی یافت شده که مفهوم زمان در آن، به موقعیت جغرافیایی محل زندگی مردمش وابسته است. جالب‌تر اینجاست که زمان هنگام شب در میان یوپنو‌ها شکل دیگری می‌یابد. یوپنوها هنگام صحبت در مورد گذشته، به در ورودی اشاره می‌کنند و مسیر خلاف آن هم نشانگر آینده است و این جهت‌ها ربطی به جهت خانه‌شان ندارد. این پژوهش از دو جنبه اهمیت دارد. اول این‌که نشان می‌دهد پردازش شناختی، جهانی است و دیگر این‌که نشان‌دهنده تفاوت‌های جذاب فرهنگی است. هر کدام از اکتشافات، نه تنها اطلاعاتی در مورد مردمان ساکن در نقاط مختلف دنیا به ما می‌دهد، بلکه دانش ما را نیز بالا می‌برد. بسیاری از مردم در دنیا فکر می‌کنند زمان را همچون خطی راست انگاشتن طبیعی است، اما این فکر نادرست است و لزومی ندارد همه این گونه فکر کنند.