آیین‌های عاشورایی همدان کانون توجه گردشگران

مراسم ماه محرم و واقعه عاشورا و شیوه عزاداری اقوام مختلف در این ایام در کنار جنبه‌های مذهبی دارای ارزش‌های آیینی و ملی است که می‌تواند عاملی برای جذب گردشگر خارجی به شمار آید.

پرواضح است که معرفی محرم به گردشگران خارجی منجر به آشنا ساختن آیین‌های اسلام به سایر کشورها می‌شود که این موضوع باید مورد توجه فعالان گردشگری قرار گیرد تا گردشگران متعدد با هدف شرکت در این مراسم وارد کشور و استان همدان شوند.

‌مراسم ماه محرم هر سال در تمام شهرهای ایران برگزار می‌شود که هر کدام از آن‌ها به دلیل شرایط قومی و ویژگی منطقه مورد نظر، در کنار جنبه مذهبی، بخشی از آیین‌ها و سنت‌ها را به نمایش می‌گذارند که می‌تواند بستری برای جذب گردشگر خارجی به حساب آید.

از سوی دیگر مشخص است که این مراسم با وجود قابلیت فراوان در جذب مخاطب خاص خود، هنوز به درستی مورد توجه قرار نگرفته است.

بررسی ها نشان می دهد پرداختن به این بخش از میراث‌ معنوی نه تنها در بهبود صنعت گردشگری موثر است، بلکه می‌تواند مبلغ شایسته‌ای برای دین مبین اسلام باشد.

در همین راستا مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان با بیان اینکه تاکنون گردشگران اندکی برای تحقیق یا برای دیدن مراسم‌ مذهبی و آیینی محرم به استان همدان وارد شده‌اند، گفت: این مسئله آن‌ گونه که باید در برنامه‌ریزی‌های مدیران تورها لحاظ نشده است.

وی با بیان اینکه واقعه کربلا به عنوان یک موضوع تاریخی و آیینی مطرح است، گفت: باید این مراسم در قالب بروشورهای تبلیغاتی در نمایشگاه‌ها معرفی و گردشگران خارجی را برای انجام تحقیقات و سفر به ایران و استان های مختلف آن علاقمند کرد.

وی تاکید کرد: با معرفی آیین‌های مذهبی استان همدان گردشگران خارجی مسلمانان، به دلیل تفاوت یا تشابه آیین مذهبی در مناطق مختلف در این مراسم‌ شرکت خواهند کرد.

بیات با تاکید بر اینکه آیین‌های عاشورایی فرصتی برای جذب گردشگران، ‌محققان و پژوهشگران اروپایی و آمریکایی است، گفت: در بیشتر اوقات این افراد به قصد تحقیق و بررسی وقایع تاریخی و اجتماعی به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان اضافه کرد: برای ایجاد جنبه دیداری مراسم‌ آیینی محرم میان گردشگران خارجی باید معرفی آیین‌های مذهبی همزمان با توسعه گردشگری در کشور برنامه‌ریزی شود.

وی آیین‌های عاشورایی در کنار سایر آیین‌های مذهبی را از جاذبه‌هایی عنوان کرد که در صورت معرفی آنها، وسیله تبلیغ دین مبین اسلام در دنیا خواهند بود.

یکی از مراسم عزاداری سالار شهیدان در همدان برگزاری مراسم سقاخوانی در ایام محرم است که بسیاری از ارادتمندان به امام حسین علیه السلام در حالی که با یک دست مشک آب و با دست دیگر کاسه ای در دست دارند به یاد تشنه لبان کربلا، عزاداران را سیراب می کنند.

در همین خصوص نیز مدیرکل میراث ‌فرهنگی، ‌صنایع ‌دستی و گردشگری همدان از ثبت مراسم سقایی این استان در فهرست میراث معنوی کشور خبر داد.

بیات اظهار داشت: با توجه به مواد دو و سه آیین‌نامه قانون الحاق ایران به کنوانسیون میراث‌فرهنگی ناملموس و بنا به تایید شورای سیاست‌گذاری ثبت میراث‌ فرهنگی کشور، مراسم سقایی همدان به شماره 253 در 28 آبان سال‌ جاری در فهرست میراث‌ ناملموس ثبت شد.

بیات با بیان اینکه سه هزار و 559 اثر ثبت شده در کشور وجود دارد، گفت: از این آثار 112 مورد به میراث معنوی تعلق دارد و در این میان 10 اثر طبیعی و 866 اثر ملموس استان همدان به ثبت رسیده است.

وی افزود:‌ از میان 253 اثر ناملموس کشور هفت اثر معنوی به استان همدان تعلق دارد.

هفت اثر معنوی همدان ثبت ملی شده است

بیات اظهار داشت: مراسم تعزیه بریانک، تعزیه درجزین،‌ هنر قالی‌بافی همدان،‌ هنر منبت چوب همدان، مهارت نازک‌کاری، هنر سفال‌گری لاله جین و سقایی پیرغلامان همدان از جمله آثار معنوی ثبت شده استان همدان هستند.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان ادامه داد: بر اساس مستندات معتبر تاریخی، قدیمی ترین هیات سقاهای همدان از سال 1248 در دهه اول محرم به برگزاری مراسم عزاداری می پرداختند.

اسداله بیات با اشاره به اینکه یاد و خاطره واقعه کربلا در دهه اول ماه محرم با برپایی مراسم مختلف همچون سقایی پیرغلامان در همدان زنده می شود، گفت: این امر در دهه اول محرم و به ویژه ایام تاسوعا و عاشورا نمود بیشتری دارد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه دسته سقاها با پوشیدن لباس مخصوص سقایان شامل پیراهن مشکی بر تن و بستن سربندی پارچه ای در عزاداری امام حسین(ع) شرکت می کنند، عنوان کرد: سقاها چرم مستطیل شکلی را در روز عاشورا پر از آب کرده و آن را به عنوان تبرک بین مردم توزیع می کنند.

سقایی پیرغلامان در محرم، 140 سال قدمت دارد

وی با بیان اینکه سقایی پیرغلامان در محرم، 140 سال قدمت دارد، اظهار داشت: پیشکسوتان سقاها و بزرگان و ریش سفیدان هیات سقاها را پیرغلامان اباعبدالله الحسین می نامند.

وی با اشاره به پیشینه تشکیل هیات سقایی در همدان عنوان کرد: پیشیه قدیمی ترین و بزرگترین هیات سقاهای همدان به روایت پیران این هیات به حدود سالهای 1290 ه.ق برابر با 1248 ه.ش می رسد.

بیات اضافه کرد: این هیات ابتدا در یکی از محلات قدیمی همدان به نام چرچره شکل گرفته و سپس به هیات عباسیه جولان منتقل می شود که از آن زمان تاکنون همچنان پابرجا است.

پرواضح است که توجه به آیین های عاشورایی به عنوان ظرفیتی در معرفی استان همدان خواهد بود و برجسته کردن این مراسم با هدف شناساندن همدان به جهانیان فرصتی است که نباید آنرا نادیده گرفت.(مهر)