کشف شواهدی از نخستین اقوام پارسی‌زبان

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، هرچند حضور هخامنشیان در استان فارس جای هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای ندارد اما آنچه برای باستان‌شناسان نامعلوم است، چگونگی ورود این اقوام پارسی زبان به استان فارس بوده که هنوز بدون پاسخ مانده است. کاوش‌های باستان‌شناسی هم تا کنون به دلیل عدم کشف سفال‌های مربوط به سال‌های 800 تا 550 قبل از میلاد که هخامنشیان به قدرت می‌رسند، نتوانسته به این خلأ موجود پاسخ روشنی بدهد.

طی دو ماه گذشته هیاتی به سرپرستی محمد تقی عطایی کاوش‌هایی را در تپه‌ای به نام قصردشت انجام داد که به عقیده سرپرست این هیات شواهدی منسوب به نخستین پارسی‌زبان‌‌هایی که به فارس وارد شدند به دست آمده است.

عطایی درباره این کاوش گفت: کاوش ما در دشت کمین و یک کیلومتری جنوب سد سیوند، انجام شد. این کاوش بر اساس این که چگونه پارسی‌زبان‌ها وارد استان فارس شدند، انجام شد.

وی درباره مطالعات اولیه خود توضیح داد: پیش از این بر اساس برخی سفال‌های به‌دست‌آمده از تخت‌جمشید، بخصوص یک تکه سفال یافت شده از آبراهه‌های زیر زمینی تخت‌جمشید که شبیه سفا‌ل سیلک شش است، این فرضیه مطرح شده بود که مهاجران پارسی‌زبان نباید همگی کوچ‌نشین و رمه‌دار بوده باشند. به نظر می‌رسد برای تشکیل شاهنشاهی هخامنشی می‌بایست بخش بزرگی از جمعیت این تازه واردان به فارس یکجانشین بوده باشند. با توجه به آگاهی‌های تاریخی به نظر می‌رسد که اینها می‌بایست احتمالا فرهنگی مشابه فرهنگ عصرآهن سه غرب و شمال غرب کشور را داشته باشند.

وی درباره سفال کشف شده از آبراهه‌های تخت‌جمشید گفت: روی این سفال نقش گاو دیده می‌شود و حاشیه آن نیز مثلث‌هایی دارد. مشابه این سفال در تپه سیلک یافت شده‌است با این تفاوت که پوزه گاو در سفال سیلک کدوتنبل‌شکل است اما در سفال تخت‌جمشید این پوزه مستطیل شکل می‌شود و به طبیعت‌گرایی نزدیک‌تر است. از آنجا که سفال تخت‌جمشید جدید‌تر از سیلک است، این نتیجه را می‌توان گرفت که مردمی نورسیده به استان فارس چنین سفالی را تولید کرده باشند.

عطایی درباره فعالیت هیات کاوش در تپه قصردشت گفت: ما فقط توانستیم در سطح سه تپه سفال‌هایی مشابه عصر آهن دو و عصر آهن سه را بیابیم. از این میان تپه قصردشت به دلیل نزدیکی با سه محوطه باستانی پاسارگاد، ملیان و تخت‌جمشید انتخاب شد. آن دو تپه دیگر به دلایلی از جمله تبدیل یکی از آنها به گورستان دوره اسلامی و کم بودن ارتفاع آن‌ دیگری، انتخاب نشدند.

از جمله یافته‌های دیگر هیات باستان‌شناسی که گفته می‌شود طی 50 سال گذشته مشابه آن در فارس دیده نشده و شبیه سفال‌های عصرآهن سه شمال غرب و غرب کشور است، احتمالا ردپایی از نخستین نورسیده‌های پارسی‌زبان به استان فارس باشد.

هیات باستان‌شناسی قصر دشت نمونه زغال‌هایی را از میان لایه‌ها و نهشته‌های باستانی گردآوری کرد که برای آزمایش‌های کربن 14 راهی دانشگاه مونیخ خواهد شد. با این نمونه‌ها (در صورت آلوده نبودن) قادر خواهند بود لایه‌ها و نهشته‌های موجود تپه را دقیقا تاریخ‌گذاری کنند.