گنجینه‌ای در دل گنج

این موزه شامل ۹ گالری، ‌بخش اداری،‌ کتابخانه، سینماتک، ‌گنجینه، کافه تریا و باغ مجسمه است.

طراحی فضای داخلی و نگارخانه‌های این موزه به‌گونه‌ای است که بازدیدکننده را گرداگرد ساختمان با یک شیب ملایم از طبقه بالا به سمت زیرزمین هدایت می‌کند و پس از بازدید از 9 گالری به هشتی موزه و اثری ازهنرمند ژاپنی «نوریوکی هاراگوچی» می‌رساند. این اثر معماری که با استفاده از فولاد و روغن سیاه به شکل مستطیل ساخته شده است، یادآور حوض در معماری خانه‌های ایرانی است و زیبایی خیره‌کننده آن تا اندازه‌ای است که هر بازدیدکننده کنجکاوی به دور از چشم نگهبانان، کاغذ کوچکی را درون آن پرتاب می‌کند تا به هویت اصلی این ماده پی ببرد. بنابراین اگر خرده کاغذهای سفیدی را روی سطح این حوض رازگونه دیدید، بدانید جزئی از اثر نیست، بلکه نشان‌دهنده میزان کنجکاوی بازدیدکنندگان بی‌توجه به مقررات موزه است! سرتان را که از روی حوض بلند کنید و نگاهی به بالا بیندازید با اثری هنری مواجه خواهید شد که «ماهی نارنجی» نام دارد و اثری است از «الکساندر کالدر» که از سقف آویزان شده و جلوه‌ای دوچندان به این فضا بخشیده است.علاوه بر اینها در اطراف ساختمان اصلی موزه هنرهای معاصر تهران باغ بزرگی قرار دارد که تعدادی از آثار مجسمه‌سازان مشهور ایرانی و خارجی در آن نگهداری می‌شود که از آن جمله می‌توان به آثار هنری مور، آلبرتو جاکومتی و هنرمند ایرانی، پرویز تناولی اشاره کرد.

موزه هنرهای معاصر تهران گذشته از معماری ماندگار و منحصربه‌فردش که چشم بسیاری از بازدیدکنندگان داخلی و خارجی را به خود خیره کرده است، دارای یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های هنر مدرن غرب در آسیاست که برخی از آثار آن شاهکارهای هنری دنیا محسوب می‌شود.

در این گنجینه که شامل بیش از 4 هزار اثر ایرانی و خارجی است آثاری از هنرمندان بزرگ جهان از جمله پابلو پیکاسو، جکسون پولاک، ژرژ روان، پل گوگن، آندره دورن، ژرژ براک، ونسان ونگوگ، خوان میرو، مارک شاگال، رنوار، ماکس ارنست، فرانسیس بیکن، ماگریت، لوترک، کاندینسکی، ادوارد مونه، اندی وارهول و... نگهداری می‌شود.

این گنجینه بی‌نظیر در سال‌های‌83 و 84 در نمایشگاهی با عنوان «جنبش هنر مدرن» برای نخستین‌بار به نمایش درآمد و استقبال بسیار زیاد علاقه مندان آثار هنری، هنرمندان، دانشجویان رشته هنر و گردشگران خارجی برای دیدن این گنجینه هنری غنی، مسوولان موزه را بر آن داشت تا به فکر نمایش دائمی این آثار در گالری‌های موزه بیفتند، چرا که موزه هنرهای معاصر تهران تا 2 سال پیش، علاوه بر گنجینه آثار هنری مدرن و معاصر داخلی و خارجی، به دلیل کمبود فضاهای نمایشگاهی، به عنوان محلی برای نمایش رخدادهای هنری ایران از جمله دوسالانه‌ها و جشنواره‌های رنگارنگ هنرهای تجسمی نیز به شمار می‌آمد. اما از سال گذشته به دنبال تصمیم مسوولان، قرار شد موزه هنرهای معاصر تهران رویکرد موزه‌ای خود را بازیابد و تنها محل نمایش آثار گنجینه‌ای باشد که تا حدودی در این مسیر حرکت کرده است.

با بیرون‌آوردن شاهکارهای هنرمندان مدرنیست و معاصر جهان از گنجینه موزه و نمایش آنها در قالب نمایشگاه‌های مختلف، که از سال‌‌83 آغاز شده و تا امروز ادامه یافته است، به مرور مسوولان موزه به فکر تعامل با سایر موزه‌ها و مراکز هنری دنیا و امانت سپاری آثار خارجی موزه هنرهای معاصر تهران افتادند؛ تا جایی که سال 89 به دنبال برقراری این تعاملات، 3 اثر از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به کشورهای سوئیس، دانمارک و هلند ارسال شد.

«طبیعت بی‌جان و باسمه ژاپنی» اثر پل گوگن، یکی از آثار گرانبهای گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است که سال گذشته برای نمایش در نمایشگاه بزرگ موزه هنرهای مدرن «لوئیزیانا»ی دانمارک به امانت فرستاده شد و پس از آن به همراه دیگر آثار نقاشان بزرگ جهان در بنیاد بیلر بازل سوئیس به نمایش گذاشته شد.

اما تابلوی «نقاش و مدلش» اثر پابلو پیکاسو سومین اثری بود که سال گذشته از سوی موزه هنرهای معاصر تهران به خارج از کشور امانت داده شد. تابلوی «نقاش و مدلش» برای شرکت در نمایشگاهی از آثار پیکاسو که به مناسبت یکصد سالگی موزه «کونستهاوس» زوریخ برپا شد، ‌به این کشور فرستاده شد. این اثر کوبیسمی سال 1927 خلق شده و یکی از مهم‌ترین آثار پیکاسو است که به گنجینه موزه هنرهای معاصرتهران تعلق دارد.

این آثار تنها نمونه‌هایی از آثار ارزشمند گنجینه خارجی موزه هنرهای معاصر تهران است و پرداختن به اهمیت و ارزش تمامی این آثار نیازمند ساعت‌ها زمان و صدها صفحه کاغذ است که خارج از موضوع ماست.از آثار خارجی موزه که بگذریم، بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به آثار هنرمندان ایرانی اختصاص دارد که این آثار نیز در نوع خود بی‌نظیر است. در گنجینه ایرانی این موزه، آثاری از کمال‌الملک، کمال‌الدین بهزاد، احمد اسفندیاری، محمود جوادی‌پور، مسعود عربشاهی، غلامحسین نامی، محسن وزیری‌مقدم، کوروش شیشه‌گران، پرویز کلانتری، عباس سعیدی، بهمن محصص، صادق بریرانی، جعفر پتگر، محمد احصایی، علیرضا اسپهبدی، سهراب سپهری و... نگهداری می‌شود.

موزه هنرهای معاصر تهران دارای کتابخانه‌ای تخصصی نیز هست که چند هزار عنوان کتاب فارسی و غیر فارسی در زمینه معماری، نقاشی، طراحی، ارتباط تصویری، عکاسی، صنعت سینما و دیگر زمینه‌های هنری دارد و پژوهشگران و هنرمندان علاقه‌مند می‌توانند از کتاب‌های این کتابخانه استفاده کنند.

فاطمه حامدی‌خواه