صدور شناسنامه فنی ساختمان کند شده، متوقف نشده

ما همیشه در برابر تغییرات مقاومت‌هایی داریم. این مقاومت‌ها ناشی از عدم شناخت است نه ناشی از صرفا تغییر، خیلی مواقع هست که این تغییرات مثبت است و به نفع جامعه، اما چون جامعه ما شناخت کافی در سطوح مختلف ندارد، چه سطوح مدیریتی، اجرایی و چه سطوح بهره‌برداری، لذا در مقابل تغییر، واکنش‌هایی را نشان می‌دهد مگر در موارد خاص که بعضی جاها کسانی از وضع موجود خسته شده باشند. سلایق و رفتار ما تا جایی می‌تواند اعمال شود که اختیار داشته باشیم و الزام و محدودیت نداشته باشیم. در جوامع مختلف برای این که جامعه‌ای را به سمت مسیر درست هدایت و از انحراف جلوگیری کنند قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌هایی را مشخص می‌کنند. قانون نظام مهندسی را برای ارتقای وضعیت ساخت‌وساز در جامعه و ارتقای جایگاه و شان مهندسان در جامعه قرار داده‌اند. اهداف اصلی این قانون بحث ایمنی، بهداشت، رعایت صرفه و صلاح اقتصادی و رفاه جامعه است. ما هم که مجاز نیستیم با قانون گزینشی برخورد کنیم. بگوییم بخشی از قانون را قبول داریم و بخشی را قبول نداریم. قانون برای همه یکسان است. وقتی ابلاغ می‌شود باید همه جا اجرا شود. این قانون هم از زمانی که ابلاغ شده، در سطح کشور اجرا می‌شود (از سال 84).‌ برای این که پیش‌نیازهای اجرای قانون فراهم شود باید یک سری آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و مقررات تنظیم شود. سال 84 این طور توافق شد که قوانین و مقررات براساس ساختمان‌هایی با متراژ بالای 3000 متر شروع شود و به مرور در دوره‌های 6 ماهه متراژها کاهش پیدا کند. متاسفانه این به دلایلی محقق نشد و در اجرا هم با رکودهایی مواجه شدیم.

شاید اسمش مقاومت باشد، اما ممکن است بیشتر عدم اطلاع، عدم آمادگی و به دلیل نگذراندن پیش‌نیازها و عدم تامین پیش‌نیازها باشد. بعضی قوانین، الزامی به اجبار کردن ندارند، خود به خود اجرا می‌شوند، چراکه مستقیما با جان و مال مردم ارتباط دارند.

هیچ موقع این موضوع متوقف نشده، حرکت آغاز شده، اما متوقف نشده، اما حرکت حرکت کندی است.

الزام دارند، اما شهرداری براساس برداشتی که از روش‌های مختلف اعمال قانون داشته، گفته در طول اجرای ساختمان باید این شناسنامه صادر شود. یعنی صدور پایان‌کار منوط به ارائه شناسنامه ملکی داده شده است. شناسنامه باید همزمان پر شود زمانی که ساختمان تکمیل می‌شود، شناسنامه هم تکمیل شود.

شهرداری اشکالی وارد می‌کند و آن این که ما بسترها و پیش‌نیازهای لازم را برای اجرای این قانون نداریم.

هر دو. البته این موضوع فقط در رابطه با شهرداری تهران و مهندسی استان تهران مطرح است. موضوع نظام مهندسی کشور نیست. ما نقش هدایتی، حمایتی و نقش حل اختلاف را داریم. من چون عضو هیات مدیره نظام مهندسی استان تهران هم بوده‌ام تا حدودی اطلاع داشتم. البته اخیرا موضوع حل شد. کسی اصل موضوع را منکر نیست. روی روش‌های اجرا و زمان‌بندی اجرایش اختلاف‌نظر داشتند که در آخرین جلسه‌ای که با حضور معاون شهرسازی و شهرداری در نظام مهندسی استان تهران تشکیل شده بود این مباحث تا حدود زیادی مطرح و روشن شد. قرار بر این شد که در یک پروسه زمانی با سرعت بیشتری این مسائل حل شود.

اولین جلسه برگزار شد و قرار شد روی اختلافاتی که مدنظر است ظرف یک ماه پیشنهاداتی در کمیسیون مربوطه مطرح شود و نتیجه‌اش به هیات مدیره استان تهران ابلاغ شود. فکر می‌کنم تا پایان سال جزییات کار روشن شود.

روی روش‌های اجرا بحث بود این که مثلا این کار توسط اشخاص حقیقی انجام شود یا افراد حقوقی. کار از چه متراژهایی شروع شود. در چه زمان‌بندی‌ای صورت گیرد.

این بحث دیگری است. ما موضوعات مشترک کاری زیادی داریم. واقعیت این است که ما حدود 200 هزار مهندس در سطح کشور داریم. امروز که من خدمت شما هستم و 11 ماه از سال گذشته تا به الان 700 پرونده تخلفات از کل کشور برای رسیدگی به شورای انتظامی ارائه شده که اگر به نسبت اینها توجه کنید 700 پرونده در قبال 200 هزار مهندس رقم بالایی نیست. به نظرم جو روانی و فضایی که بر فعالیت‌های مهندسی در سطح کشور حاکم است، بیش از واقعیت جامعه است. 200 هزار مهندس کار و تلاش می‌کنند و در بخش‌های مختلف عمرانی و صنعتی کشور مشغول هستند. نباید حق آنها ضایع شود. بعضا اگر تخلفاتی وجود دارد باید دید علتش چیست؟ در واقع باید به علت‌ها هم بپردازیم.

این موضوع در رابطه با سایر فعالیت‌ها در بخش‌های دیگر هم مطرح است. اساس کار ما بر مبنای آن اطلاعات و آماری است که ارائه می‌شود. شاید یک بخش از این هم اشکال جامعه ما باشد. اگر جامعه ما واقعا به عمق مساله، به اشکالات و ایرادات و مشکلاتی که در بحث ایمنی و بهداشت، در بحث آسایش و رفاه و اقتصاد مطرح است، پی ببرند و مطالبات خود را در این موارد داشته باشند کمتر ممکن است خودشان با جان خودشان بازی کنند.

متوسط عمر ساختمان در دنیا بیش از 50 سال و در کشورهای پیشرفته بیش از 75 سال است. ولی در کشورمان می‌بینیم که متوسط عمر ساختمان‌ها حدود 25 سال است. این ناشی از پایین بودن کیفیت ساخت و ساز در کشور ماست. قانون نظام مهندسی را برای چه گذاشتند؟ برای این که ساخت و ساز کشور ما بهینه شود و ارتقا و بهبود پیدا کند. هر کدام از این قوانین اگر در جای خودشان اعمال نشوند خسارت‌هایی به بار خواهند آورد. من امیدوارم با تعامل مثبت و همفکری بیشتر و هم‌افزایی ارتقای سطح ساخت و ساز در کشور را شاهد باشیم و قوانین‌مان را به راحتی اعمال و اجرا کنیم و مردم هم این را باید از مهندسان مطالبه کنند.

ما باید فرهنگسازی کنیم که مردم به دنبال کار استاندارد باشند طبیعتا کار استاندارد باید هزینه استاندارد هم داشته باشد. وقتی ما به دنبال کار غیراستاندارد باشیم هزینه‌های دیگری را هم عهده‌دار خواهیم شد. من برای خرید یک ساختمان مراجعه کردم. نقشه ساختمان را از فروشنده خواستم. گفت نقشه را برای چه می‌خواهی؟ گفتم می‌‌خواهم بدانم باطن این ساختمان چیست. الان چند درصد افراد در خرید ملک نقشه مطالبه می‌کنند‌؟ من خریدار غیرمتخصص هم اگر سردر نمی‌آورم باید به یک متخصص مراجعه کنم. باید مطمئن شوم که ساختمان پایان کار دارد، تایید ناظر دارد، شناسنامه دارد.

باید فرهنگسازی شود که ما دنبال کار استاندارد باشیم و باید دید چه کسی این کار غیراستاندارد را از مهندس می‌خواهد یا از او می‌پذیرد؟

این باید فرهنگ عمومی جامعه باشد بین خریدار، فروشنده، پیمانکار و تمام کسانی که در این موضوع دخیل هستند.

پیش نیاز این کار این است که هر کس به وظیفه خودش عمل کند و هر کس از مسیر خودش کار را پیدا کند. در بخش‌های مختلف و فعالیت‌های دیگر هم شاهد تخلفات هستیم این ناشی از پایین بودن سطح فرهنگ متخلف است. عبور یک شخص از چراغ قرمز ناشی از بد بودن قانون نیست آیا حتما باید پلیسی سر چهارراه باشد تا بالاجبار جلویش را بگیرد در صورتی که این قضیه ناشی از پایین بودن سطح فرهنگ خود راننده است که باید اصلاح شود. ما که نمی‌توانیم برای تمام چراغ‌قرمزها، ورود ممنوع‌ها، یک‌طرفه‌ها و... پلیس بگذاریم. ما نباید کار غیراستاندارد را از کسی بخواهیم یا بپذیریم.

آیین‌نامه قوانینی دارد، این که سطح تخلف او چقدر است؟ کمیت و کیفیت آن چقدر است. از محرومیت از کار،‌ جرایم نقدی دارد تا جریمه‌های دیگر. ما در شورای مرکزی که نظارت مستقیم نداریم اینها توسط سازمان نظام مهندسی استان‌ها به صورت تصادفی براساس حوزه جغرافیایی، حجم کار و کیفیت و کمیت کارشان پرونده‌هایی را بررسی و کنترل می‌کنند، اما ما بیشتر به دنبال این هستیم که استاندارد‌ها را تعیین کنیم، آموزش‌ها را اعمال کنیم و سیستم‌های کنترلی را اداره کنیم. با توجه به این که مهندسان قسم یاد می‌کنند و مسوولیت‌ دارند، باید با جدیت تمام این کار را از آنها بخواهیم. بحمدالله الان در شهرهای کوچک و روستاهای ما این قانون تسری پیدا می‌کند. بسیاری از ساخت و سازهایی که داریم (چه در قالب مسکن مهر و چه در دیگر قالب‌ها)‌ استانداردها را رعایت کردند.