با سید مهدی ثمره هاشمی ، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور

تامین آب شرب در سال آینده دشوار خواهد بود

کم‌آبی و بارش‌های محدود در سال آبی جاری باعث شده مدیران و مسوولان برای تامین آب کشور با دشواری‌هایی مواجه شوند و از این رو مردم را به رعایت صرفه‌جویی تشویق می‌کنند.
کد خبر: ۳۷۳۹۲۹

به گفته ثمره هاشمی مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در حال حاضر سرانه مصرف آب در برخی شهرها از جمله تهران 300 لیتر در سال است که وی آن را در مقایسه با مقیاس‌های جهانی بسیار بالا می‌داند. وی معتقد است، به‌دلیل بارش کم، تامین آب شرب مردم در سال آینده قطعا با سختی‌هایی مواجه خواهد بود.

وی همچنین می‌گوید: اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در زمینه آب می‌تواند 20 تا 30 درصد مصرف آب را کاهش دهد.

چشم‌انداز برنامه آب و فاضلاب در برنامه پنجم و استراتژی‌هایی که در این برنامه تدوین شده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در بخش آبرسانی شهری قرار است ان‌شاءالله در برنامه پنجم توسعه شاخص بهره‌مندی جمعیت شهری از آب آشامیدنی که در حال حاضر حدود 8/98 درصد است را به حدود صددرصد برسانیم. رساندن به صددرصد امکان‌پذیر نیست چون شهرهای جدید ایجاد می‌شود روستاهایی که حدود 5 ـ 4 هزار نفر هستند تبدیل به شهر می‌شود و قاعدتا از مجموعه شرکت آب و فاضلاب روستایی جدا می‌شود و به آب و فاضلاب شهری می‌پیوندد همچنین بحث حاشیه‌نشینی در اطراف شهرها را داریم تامین آب حاشیه شهرها یک معضل است که ما را در رسیدن به هدف صد درصد کمی دچار مشکل می‌کند.

ولی برنامه ما این است که در کشور هیچ شهری وجود نداشته باشد که خانواده‌ای و حتی ساختمانی از نعمت آب آشامیدنی تحت پوشش شبکه شهری بی‌بهره باشد.

در بخش آبرسانی روستایی هم الان میانگین کشوری حدود 75 درصد است یعنی 75 درصد جمعیت روستایی از آب آشامیدنی سالم برخوردار هستند و تحت پوشش آب و فاضلاب روستایی قرار دارند. البته باید این نکته را ذکر کنم که همه روستاهای ما دارای آب هستند و مردم نمی‌توانند بدون آب زندگی کنند. این 75 درصد تحت پوشش شرکت‌های آب و فاضلاب روستایی‌اند آب‌رسانی بعضی روستاهای کشور در اختیار شورای آن روستا یا ده‌یار روستاست یعنی تحت پوشش شبکه‌های ما نیست. با توافقی که با سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور داشتیم تعدادی روستا را انتخاب کردیم که شبکه‌های آب و فاضلاب آن را در اختیار مجموعه دهیاری‌ها قرار دهیم و این هم یک طرح آزمایشی است. نتایج آن هم تا مدتی بعد مشخص می‌شود که ما باید این طرح را ادامه دهیم یا متوقف کنیم.

به هر حال در حال حاضر میانگین بهره‌مندی از آب‌رسانی در روستاها 75 درصد است که قرار است تا پایان برنامه پنجم این رقم به حدود 92 درصد رسانده شود.

در بخش فاضلاب هم در حال حاضر میانگین جمعیت تحت پوشش در شهرهای کشور 34 درصد است که قرار است تا پایان برنامه پنجم به 49 درصد برسد. در روستاها حدود نیم درصد است که قرار است تا پایان برنامه پنجم به 8 درصد برسد اینها اهداف کلی برنامه پنجم توسعه است.

در این بخش عالی‌ترین هدف‌تان چیست؟

اینها جزو اهداف عملیاتی است و در کنار آن موضوع کیفیت آب را هم دنبال می‌کنیم، آبی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید از نظر بهداشت و سلامت کاملا با کیفیت و مطابق با استانداردهای تعریف شده باشد.

ما با تدابیر مختلفی که پیش‌بینی کردیم و دنبال می‌کنیم این هدف را هم محقق خواهیم کرد یکی از کارهایی که انجام می‌شود پایش کیفیت آب است، در سراسر کشور تعداد بسیار زیادی آزمایشگاه داریم هم در بخش آب و فاضلاب شهری و هم روستایی این آزمایشگاه‌ها در بعضی پارامترها به شکل روزانه در بعضی به شکل هفتگی یا ماهانه یا چند ماه یک بار (که در استانداردها تعریف شده است)‌ کیفیت آب را پایش، کنترل و اندازه‌گیری می‌کنند. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی هم آزمایشگاه‌های جداگانه‌ای دارد که کیفیت آب را آزمایش می‌کند و نتایج خود را در اختیار ما می‌گذارد. ما هم نتایج‌مان را در اختیار آنها می‌گذاریم.

شاخص کیفیت آب روستایی، آب شهری و مقایسه‌اش با استانداردهای جهانی چگونه است؟

در شاخص کیفیت‌های آب دو عامل موثر هستند؛ عوامل میکروبی و عوامل شیمیایی. عوامل میکروبی شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زایی‌ست که ممکن است در آب وجود داشته باشد و انسان را بیمار کند. شاخص ما برای اندازه‌گیری کیفیت آب، درصد مطلوبیت کلر باقیمانده در شبکه‌های توزیع آب است. این درصد مطلوبیت در شهرهای کشور 8/98 است (بطور متوسط)‌ که رقم بالا و قابل قبولی است.

منظورتان از کلر باقیمانده چیست؟

یکی از روش‌های رایج در کشور برای گندزدایی آب استفاده از کلر است وقتی این آب به شبکه توزیع می‌رسد و در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید مقداری از کلر اولیه در آب باقی‌مانده باشد نباید کلر آن صفر شده باشد. این رقم در روستاهای کشور حدود 94 درصد است، شاخص دیگر، درصد مطلوبیت میکروبی است. این درصد در شهرهای کشور حدود 98 درصد است.

این ارقام براساس استانداردهای ملی تعریف می‌شود یا استانداردهای جهانی؟

ما یکسری استاندارد جهانی داریم که در همه دنیا استفاده می‌شود در کشور ما هم مدنظر قرار می‌گیرد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) استانداردهای جهانی را تعریف می‌کند که بیشتر شاخص‌های ما هم بر مبنای همان است. یکسری استاندارد بومی هم داریم که در داخل کشور از نظر سازمان‌های مسوول پذیرفته شده است مانند وزارت بهداشت و درمان، سازمان محیط زیست و سایر سازمان‌ها... ما اینها را بر مبنای همین استانداردها اندازه‌گیری و نتایج آن را منتشر می‌کنیم.

اگر بخواهیم بگوییم عالی‌ترین هدف برنامه پنجم در حوزه آب، کیفیت و سلامت آب است، درست است؟

عالی‌ترین هدف ما در یک عبارت، جلب رضایت مشتری است. برای جلب رضایت مشتری باید یکسری اقدامات انجام دهیم که بعضی از آنها را خدمت‌تان عرض کردم.

وضعیت نرخ آب با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها چگونه خواهد بود؟

در بحث هدفمند شدن یارانه‌ها در بخش آب، کار زیادی انجام شده. در بازه زمانی 10ـ9 ماهه جلسات متعددی در وزارت نیرو با حضور کارشناسان مختلف تشکیل شده و راجع به قیمت تمام شده آب شرب و آب کشاورزی بحث‌های مفصلی صورت گرفته است. قانون مجلس این است که باید آب را طوری قیمت‌گذاری کنیم که در پایان برنامه پنجم قیمت دریافت شده از مشتری با میانگین قیمت تمام‌شده آب در کشور مساوری باشد. البته این اشکال دارد چون قیمت آب در نقاط مختلف کشور متفاوت است.

هاشمی: مهم‌ترین هدف برنامه پنجم توسعه در حوزه آب، دنبال کردن موضوع کیفیت است زیرا آبی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید از نظر بهداشت و سلامت کاملا با کیفیت و مطابق با استانداردهای تعریف شده باشد

پیشنهاد ما این بود که کشور را به 6 ـ 5 منطقه تقسیم کنیم بر مبنای قیمت تمام شده در هر منطقه تا قانون هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کنیم، ولی قانون مجلس این است و ما هم بر همین مبنا دنبال می‌کنیم.

نمی‌توانید در آیین‌نامه‌ای که برای اجرای آن تدوین می‌کنید این نکته را در نظر بگیرید؟

با نمایندگان مجلس صحبت کردیم اما نپذیرفتند شاید در آینده قانون اصلاح شود.

چون آقای وزیر می‌گفتند در بحث برق ما هم چنین هدفی را دنبال می‌کنیم.

بحث برق با آب متفاوت است برق ساده‌تر است 3ـ2 نوع برق در کشور تولید می‌شود 1ـ برق حرارتی است از نیروگاه‌های گازی 2ـ برق آبی از نیروگاه‌های برق آبی و 3ـ نیروگاه‌های سیکل ترکیبی. محاسبه اینها ساده است و مشخص است که هر کدام با چه قیمتی تولید می‌شود به همین دلیل هم بود که بسته برق نسبت به بسته آب خیلی زودتر تهیه شد چون بحث‌های آن ساده‌تر بود. آب پیچیدگی زیادی دارد، این‌که آب زیرزمینی باشد یا سطحی، از سد استفاده کنیم یا از چاه آب بکشیم، از رودخانه استفاده کنیم، منطقه کم‌آب، منطقه پرآب، آب را انتقال بدهیم یا آب در همان منطقه باشد الان شهرهایی داریم که از فاصله 700 کیلومتری برای‌شان آب می‌آید مانند بندر لنگه در استان هرمزگان که از سد کوثر آب آن تامین می‌شود. 760 کیلومتر لوله کشیده شد تا آب به آنجا رسید. یا در بعضی جاها از آب شیرین‌کن استفاده می‌کنیم عمدتا در سیستان و بلوچستان یا در بعضی شهرهای خوزستان این موضوع بر نرخ آب تاثیرگذار است. کیفیت آب در قیمت تمام شده آن نیز موثر است. بالاخره بعد از 10ـ9 ماه کار فشرده بسته آب هم تهیه شده برای کارگروه هدفمندی یارانه‌ها در دولت ارسال شد. چند جلسه تشکیل شد بعد آنها بحث را به سازمان حسابرسی منتقل کردند تا قیمت تمام شده آب مشخص شود ما چند جلسه با سازمان حسابرسی داشتیم یک جلسه با حضور خود آقای رئیس‌جمهور در رابطه با تعیین قیمت تمام شده آب تشکیل شد.

پس با این اوضاع تفاوت قیمت تولید آب در کلانشهرها بیشتر از سایر شهرها خواهد بود؟

طبیعتا همین‌طور است اما عامل اصلی تعیین‌کننده کلانشهر یا شهر کوچک نیست بلکه عامل اصلی نحوه تامین آب است. الان در قم مردم آب شرب را از آب شیرین‌کن می‌خرند. یکسری آب پخش‌کن در نقاط مختلف شهر داریم مردم کارت می‌زنند و هر چقدر بخواهند آب برداشت می‌کنند. اما آب بهداشتی‌شان که در سیستم لوله‌کشی جریان دارد همان آبی است که از سد 15 خرداد یا چاه‌ها تامین می‌شود و شور است.

یکی از راه‌های مدیریت مصرف را طرح تفکیک کنتورهای آب تعیین کردند اقدامات شما در این زمینه چیست؟

طرح تفکیک کنتورها در قانون بودجه هم پیش‌بینی شده ما را مکلف کردند که در جاهایی که امکان‌پذیر است کنتورها را جدا کنیم. جداسازی کنتورهای آب با توجه به اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها تاثیر زیادی در کاهش مصرف آب خواهد داشت اما پیچیدگی‌های زیادی دارد.

برای ساختمان‌هایی که بیش از 5 طبقه است و الان اجرا شده، امکان جداسازی آن تقریبا صفر است. اکنون برای ساختمان‌های ساخته شده زیر 5 طبقه کار می‌کنیم که کنتورهای آن را جداسازی کنیم. این بستگی دارد به نقشه تاسیسات آن ساختمان. فرض کنید در یک ساختمان 100 واحد مسکونی وجود دارد. اگر قرار باشد برای هر واحد یک لوله برود (فقط آب سرد) ببینید چه فضای بزرگی نیاز است که این لوله‌ها عبور کنند.

نیاز به کنده‌کاری دارد. ممکن است فضا اجازه ندهد که بتوانیم چنین اقدامی انجام دهیم. آبی که مردم مصرف می‌کنند فقط آب سرد نیست. باید برای‌ آب گرم هم یک کنتور جداگانه بگذاریم. حتی برگشت آب گرم هم نیاز به کنتور دارد، چون همه آب گرمی که به داخل ساختمان می‌رود، مصرف نمی‌شود. بخشی از آن به مصرف می‌رسد و بخشی به موتورخانه برمی‌گردد، بنابراین کار سختی است. نمی‌شود برای هر ساختمان سه کنتور بگذاریم کنتور آب سرد، آب گرم رفت و آب گرم برگشت.

کار خیلی سختی است به ساختمان‌هایی که از این پس ساخته می‌شود ابلاغ کردیم که از همین حالا نقشه تاسیسات را طوری طراحی کنند که کنتور جداگانه بگذارند.

برای این جداسازی مانند کنتورهای گاز در ساختمان‌ها الزام گذاشته‌اید؟

ما به شرکت‌های خودمان ابلاغ کردیم. مجموعه وزارت مسکن و شهرسازی باید در دستورالعمل‌ها و استانداردهایی که دارد و سازمان نظام مهندسی این را به زیرمجموعه‌ها ابلاغ کنند. این یک قدم است برای عدالت. در برجی که 200 واحد مسکونی دارد ممکن است یک واحد 10 متر مکعب آب مصرف کند و دیگری 2 متر مکعب. این‌که همه قیمت یکسان بپردازند یک ظلم است به واحدهای کم‌مصرف. اگر کنتورها جدا شود قطعا عدالت برقرار خواهد شد. هرکس که مصرف داخل خانه‌اش را مدیریت می‌کند به اقتصاد خانواده و مدیریت مصرف آب کمک خواهد شد.

این به نفع ما و به نفع کشور است، ولی مشکلات اجرایی دارد. ما به شرکت‌های آب و فاضلاب گفتیم هر ساختمانی که برای تفکیک کنتور درخواست کرد شما مراجعه کنید و راهنمایی فنی کنید. نقشه تاسیسات ساختمان، مسیر عبور لوله‌ها و وضعیت موتورخانه باید مشخص شود. بعضی ساختمان‌ها موتورخانه مرکزی دارند. در بعضی دیگر هر واحد یک پکیج دارد که آب سرد و گرم را جدا تولید می‌کند.

هزینه تفکیک کنتور چقدر است؟

این به نقشه تاسیسات ساختمان بستگی دارد. این‌که برای تفکیک کنتور چقدر نیاز به کنده‌کاری است.

یک بار که من این موضوع را پیگیری کردم، کارشناسان می‌گفتند برای ساختمان‌هایی که پکیج و لوله‌کشی مجزا دارند، تفکیک کنتور راحت‌تر است. باید هزینه‌ای بپردازند و شما هم مقداری کمک می‌کنید.

اگر این کار نیاز به کنده‌کاری و تعویض نقشه تاسیسات ساختمان نداشته باشد، برآورد کردیم هزینه نصب کنتور برای یک واحد جداگانه 105 هزار تومان است، ولی این قیمت اولیه است. برای ساختمان‌هایی که نیاز به کنده‌کاری دارند به هزینه‌های مربوط بستگی دارد.

بجز این برای مدیریت مصرف چه برنامه‌های دیگری دارید؟

برنامه‌های مختلفی را در این باره پیش‌بینی کرده‌ایم. یکی بحث جداسازی کنتورهاست و دیگری اقدامات فرهنگی.

باید فرهنگ سازی کنیم و مردم را با نحوه صحیح مصرف آب آشنا کنیم. بحث تعرفه‌ها هم مطرح است. وقتی تعرفه‌ها اصلاح شود مردم در مصرف‌شان دقت بیشتری خواهند کرد. برخی کارها را هم باید در مجموعه خودمان انجام دهیم که یک سری اقدامات فنی ـ مهندسی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است مثلا تعویض کنتورهای خراب. ما کنتورهایی داریم که کار نمی‌کند یا با دقت مصرف را نشان نمی‌دهد. تعویض این کنتورها نیاز به هزینه دارد.

شبکه‌های آبرسانی ما بعضا فرسوده هستند. هدر رفت آب از داخل آن شبکه‌ها زیاد است. بازسازی و رفع فرسودگی این شبکه‌ها نیاز به هزینه دارد. باید شرکت‌های ما فشار شبکه را مدیریت کنند.

وقتی فشار شبکه بیش از حد نیاز باشد باعث هدررفت بیشتر آب می‌شود. در میزان مصرف هم تاثیر جدی دارد و اگر فشار آب زیاد باشد وقتی شیر آب را باز می‌کنید آب بیشتری مصرف می‌شود. باید اینها را در مجموعه شهرها و شبکه‌های توزیع دقیقا مدیریت کنیم که این اتفاقات نیفتد.

از دیگر پروژه‌های ما، مدیریت فشار در شبکه‌ها و همچنین جداسازی آب مصرفی فضای سبز شهرداری‌ها از آب مصرف شرب مردم است. الان در خیلی از شهرها و حتی در تهران آب شربی که با آن همه هزینه و زحمت تولید می‌شود خرج فضای سبز شهرداری می‌شود. این درست و منطقی نیست. در بعضی شهرها این اتفاق افتاده. آب مصرفی فضای سبز شهرداری‌ها از آب شرب مردم جدا شده است.

در کل مناطق تهران این طور است؟

همه‌جا خیر. یک درصدی را اصلاح کردند. تعدادی را دنبال کردیم، رفتند چاه زدند یا ما چاه‌هایی داشتیم که به درد آب شرب نمی‌خورد. آنها را در اختیار شهرداری قرار دادیم تا برای فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد.

از دیگر پروژه‌ها، استقرار سیستم‌های کنترل از راه دور یا سیستم‌های تله‌متری و هوشمند است. اگر در داخل شبکه‌هایمان اینها را داشته باشیم براحتی می‌توانیم شبکه را کنترل کنیم. این‌که چقدر آب تولید می‌شود، چقدر مصرف یا چقدر هدر می‌رود و ... همچنین با این روش می‌توانیم انشعابات غیرمجاز را شناسایی کنیم که به نوعی آب را می‌برند بدون این‌که پولی پرداخت کنند. بعضی از انشعابات غیرمجاز متاسفانه از خود شهرداری‌هاست.

کنتورهای هوشمند برای خانوارها نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟

کنتورهایی برای خانوارها تولید شده یا در حال تولید است که کنتور هوشمند نام دارد. یک حسگر روی این کنتور نصب می‌شود که می‌توان به وسیله آن میزان مصرف آب را از مرکز شرکت یادداشت کرد. یعنی به مراجعه مامور به در منزل نیاز ندارد.

تا کی این کنتورها فراگیر می‌شوند؟

الان به شکل آزمایشی در برخی نقاط شهر تهران به تعداد محدود اجرا شده است. باید ببینیم هزینه‌اش چقدر است. عمکردش چقدر خواهد بود. نیاز به کار دارد؟ چون چیز جدیدی است. تعویض آن هزینه دارد. در بعضی جاها عوض کردن، کار سخت و پیچیده‌ای است.

قرائت کنتور از راه دور بخشی کوچک است. ما می‌خواهیم سیستم توزیع آب را اعم از مخازن، ایستگاه‌های پمپاژ، ایستگاه‌های تقلیل فشار، آبگیرها و شیرهای مختلفی که در خطوط انتقال داخل یا خارج شهر وجود دارد را در سامانه‌ای از راه دور کنترل کنیم. در بعضی شهرها کارهای خوبی صورت گرفته مثل قم، مشهد، شیراز و تهران (که سیستم تله متری‌اش تا دو سه ماه دیگر تحت پوشش کنترل هوشمند قرار می‌گیرد)‌ براحتی می‌شود از طریق یک مانیتور، وضعیت مخازن آب، ایستگاه‌های پمپاژ و شیرهای مختلف را کنترل کرد. میزان عبور آب را از هر کدام از این شیرها کم و زیاد کرد. فشار را کم و زیاد کرد. در کنترل شبکه و هدررفت آب خیلی موثر است. بحث نشت‌یابی مطرح است. یکی از اقدامات ما این است که ببینیم کجای شبکه ما نشت دارد که اینها را اصلاح کنیم. کاهش حوادث و اتفاقات آب را دنبال می‌کنیم. سیستم‌های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه مطرح است.

هر ابزار و تجهیزاتی که در سیستم‌های آب‌رسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک عمر مفید و دفترچه مشخصات دارد. سیستم تعمیرات پیشگیرانه، یعنی قبل از این‌که عمر مفیدش تمام شود یا اشکال و ایرادی در آن به وجود بیاید، خودبه‌خود هشدار می‌دهد که باید روی این شیر تعمیرات انجام دهیم. این سیستم‌ها برای جلوگیری از اتفاقات می‌توانند بسیار موثر باشند. بعضا در خطوط انتقال آب، فشارهای خیلی بالا تا 25 ـ 20 اتمسفر داریم. اگر بترکد مثل بمب است. مدتی پیش در خط آب طالقان به تهران اتفاقی افتاده بود. مردم فکر کردند زلزله شده است. خدا خواست که از مناطق مسکونی دور بود و خسارت جانی به بار نیاورد؛ اما دیوار خانه‌ای را تخریب کرد. به هر حال کنترل حوادث برای ما مهم است.

اینها نیاز به تجهیزات و ساختمان فنی ـ‌مهندسی خاصی دارند؟

نیاز به یک اتاق و امکانات نرم‌افزاری و ابزار و تجهیزاتی که باید خریداری و نصب شود، دارد. به طور خلاصه یک سیستم PLC باید در شبکه‌های مختلف نصب شود. خیلی از تصفیه‌خانه‌های آب‌ ما این سیستم را دارند، مثل نیروگاه که برق تولید می‌کند و اتاق کنترل دارد. اینها هم اتاق کنترل دارند و نقاط مختلف تصفیه‌خانه را نشان می‌دهند و از راه دور کنترل می‌کنند. از کارهای دیگری که ما می‌توانیم انجام دهیم، بازسازی تاسیسات تولید، بهسازی چاه‌هایی است که برای تامین آب از آنها برداشت می‌کنیم، بهسازی تصفیه‌خانه‌ها و سیستم‌‌های پمپاژ، نصب کنتور در مراکز تامین خودمان و کنترل مصرف آب در داخل تاسیسات است. تصفیه‌خانه‌ها یک مقدار مصرف داخلی دارند، مثل نیروگاه که در خود مصرف برق دارد. تصفیه‌خانه‌هایمان هم مصرف داخلی دارند که باید کنترل شود و کاهش پیدا کند یا بهینه شود.

این برنامه‌ها در دست مطالعه هستند یا در حال اجرا؟

بعضی از آنها در دست اجرا هستند، مثلا در مورد نصب لوازم کاهنده مصرف، شیرآلاتی تولید شده که مصرف را کاهش می‌دهد.

ما درخواستی از دولت داشتیم که یارانه‌ای در اختیار ما قرار دهند که بتوانیم لوازم کاهنده مصرف را با قیمت یارانه‌ای در اختیار مردم قرار دهیم که در خانه‌هایشان نصب کنند و مصرف آب را کاهش دهند، حتی روی دستگاه‌هایی مثل ماشین لباسشویی و ظرفشویی، قابلیت نصب این سیستم وجود دارد؛ البته اگر خودشان استاندارد ساخته شده باشد، سیستم‌های کنترل مصرف آب را دارند، مثلا اگر ماشین ظرفشویی سیستم هوشمند داشته باشد، در شستن 5‌‌?ظرف یا 30 ظرف میزان آب مصرفی را تنظیم می‌کند.

در حمام که بیشترین مصرف آب را داریم، می‌شود دوش‌ها و شیرهایی نصب کرد که مصرف آب را به حداقل برساند، منتها قیمت‌های اینها کمی بالاست. شاید به همین علت مردم خوب استقبال نکردند.

ما مبلغ صد میلیارد تومان یارانه را از دولت درخواست کردیم تا این وسایل را تهیه کنیم و در اختیار مردم قرار دهیم، هنوز جوابی دریافت نکرده‌ایم. دولت 100 میلیارد تومان هم به لامپ‌های کم‌مصرف اختصاص داد.

برای بودجه سال بعد درخواست کردید یا برای امسال؟

امسال درخواست کردیم. این‌که در بودجه اصلاحی امسال در نظر بگیرند یا سال آینده نمی‌دانم.

تجهیزاتی که آب را تصفیه می‌کند نیز از نظر شما استاندارد است؟

ما این دستگاه‌ها را تایید نمی‌کنیم و آنها را توصیه نمی‌کنیم. متاسفانه برای بعضی‌ها ممر درآمدی شده دستگاه‌هایی را تبلیغ می‌کنند که بسیاری از آنها غیراستاندارد است، معلوم نیست خارجی است یا داخلی و چگونه در اختیار مردم قرار می‌گیرد. وقتی این دستگاه‌ها در خانه نصب می‌شوند به آنها رسیدگی نمی‌شود. این در حالی است که در تصفیه‌خانه‌های آب رسیدگی زیادی انجام می‌شود. کارشناسان رسیدگی خاص و قطعات را تعویض می‌کنند.

اینها تبدیل به دستگاهی می‌شوند که آلودگی ایجاد می‌کنند. یعنی تا وقتی نو هستند، مشکل ندارند. یک مدت که گذشت، فیلترهای اینها موادی را به خود جذب می‌کند و خودشان به تولیدکننده میکروب تبدیل شده و آب را آلوده می‌کنند.

ممکن است این دستگاه‌ها بعضی از املاح مفید آب را هم بگیرند؟

بله، املاحی مثل کلسیم منیزیم و پتاسیم نیاز بدن است و باید در حد مشخص وارد بدن شود. ما در تولید آب اینها را تنظیم می‌کنیم. ممکن است کم و زیاد بودن این املاح طعم آب را کمی تغییر دهد. منتها گوارایی و طعم آن دلیل بر سلامت آب نیست. مثلا آب مقطر آب صددرصد خالص است، اما آیا این آب برای مردم مفید است؟ کسی آن را توصیه نمی‌کند.

با اجرای این دستگاه‌های کاهنده آب، پیش‌بینی شما در مورد کاهش مصرف آب چقدر است؟

بستگی به نوع کاهنده مصرف، کیفیت و نحوه استفاده از آن دارد، ولی ما فکر می‌کنیم که حدود 30ـ20 درصد مصرف آب را کاهش دهد.

هاشمی: اگر کنتورهای آب در واحدهای مسکونی جدا شود، عدالت برقرار خواهد شد. هرکس مصرف داخل خانه‌اش را مدیریت می‌کند و این به اقتصاد خانواده و مدیریت مصرف آب کمک خواهد کرد

هر چه جلوتر برویم، تکنولوژی این دستگاه‌ها تغییر می‌کند، پیشرفته‌تر می‌شود و اثراتش بیشتر خواهد بود. مهم این است که استفاده از اینها تبدیل به فرهنگ شود و مردم استفاده کنند.

پس شما برای استفاده از دستگاه‌های کاهنده آب برنامه دارید که می‌تواند به یک فرهنگ عمومی مانند لامپ‌های کم‌مصرف برق تبدیل شود؟

بله، حتی اعلام کردیم از شرکت‌هایی که این لوازم را تولید کنند، به هر میزانی که بتوانیم حمایت می‌کنیم. در صورتی که تولیداتشان استاندارد و در کاهش مصرف آب موثر باشد.

پیش‌بینی‌ای دارید که با تغییر تعرفه‌ها چقدر در مصرف کاهش داشته باشیم؟

پیش‌بینی خاصی نکردیم ولی فکر می‌کنم بعد از اجرای قانون هدفمند شدن یارانه‌ها حداقل 40ـ 30 درصد کاهش پیدا کند. ما 4 برابر مصرف متوسط انرژی در دنیا آب و انرژی مصرف می‌کنیم. در بعضی کشورهای اروپایی که مناطق پربارانی هستند، مشکل آب ندارند و حتی آب اضافه دارند. میانگین سرانه مصرفشان 120 ـ 100 لیتر و حتی کمتر است. در کشور ما این رقم 170 لیتر است که در شهرهای مختلف متفاوت است. در شهرهای سیستان و بلوچستان یا کرمان حدود 120ـ100 یا 140 لیتر است که خوب است. در جایی مثل تهران 300 لیتر است که خیلی بالاست. بعضی نقاط کشور را هم داریم که بالای 300 لیتر و تا 400 لیتر است. با توجه به این که این همه کمبود آب و خشکسالی و... داریم این رقم باید کنترل شود.

الان 3 ماه از سال آبی می‌گذرد، کم بارش هم بودیم. پیش‌بینی شده سال کم‌بارشی خواهیم داشت. برای تامین آب در سال آینده مشکلی خواهیم داشت؟

قطعا مشکل داریم. در حال تنظیم برنامه‌هایی هستیم که آب شرب را حتی تا پایان امسال و تابستان سال آینده به گونه‌ای تنظیم کنیم که اگر بارندگی صورت نگرفت، یا بارندگی کم بود، مشکلی در تامین آب شرب مردم نداشته باشیم. البته کار سختی است.

کشور ما در منطقه خشک و کم‌بارانی واقع شده. در سال‌های اخیر هم روند کاهشی نزولات داشته‌ایم. امسال بیش از 5‌/‌2 ماه از شروع سال آبی می‌گذرد که نسبت به سال قبل 80 درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم تازه سال قبل هم سال پربارانی نبوده! این واقعا هشداردهنده است. ما باید به مردم تذکر بدهیم که در مصرف آب نهایت صرفه‌جویی را انجام بدهند. تامین آب بسیار سخت، هزینه‌بر و گران قیمت شده است. شستن حیاط خانه و اتومبیل با استفاده از شبکه آب شهری واقعا کار نادرستی است. وقتی آب جیره‌بندی شود، مردم بیشتر قدر آب را می‌دانند، اما ما باید طوری رفتار کنیم که به جیره‌بندی آب نرسیم! باید مصرف عاقلانه و منطقی داشته باشیم که بتوانیم با همین منابع محدود آبی خودمان را اداره کنیم.

برای رفع درست و ایمن فاضلاب شهری چه برنامه‌ای دارید؟

قرار است شاخص برخورداری از تاسیسات فاضلاب را از 34 درصد فعلی به 49 درصد در پایان برنامه برسانیم. ما در حال حاضر 245 طرح فاضلاب شهری داریم که از محل اعتبارات ملی یا ملی استانی در شهرهای مختلف کشور در دست انجام است. به اضافه 104 واحد تصفیه خانه فاضلاب که در دست اجراست. 318 طرح فاضلاب شهری در دست مطالعه داریم. در فاضلاب روستایی شاخص برخورداری‌مان خیلی کم است (5/0درصد) روستاهایی داریم که در حاشیه سدها یا رودخانه‌ها واقع شده‌اند، فاضلاب این روستاها آن منابع را آلوده می‌کنند. یا روستاهایی داریم که در مناطق سنگی واقع شده‌اند امکان حفر چاه جذبی وجود ندارد که بتوانند فاضلاب را دفع کنند این فاضلاب در محیط رها می‌شود و محیط را آلوده می‌کند.

در حال حاضر 100 پروژه فاضلاب روستایی را اجرا می‌کنیم. تفاهم‌نامه‌ای با بانک توسعه اسلامی داشتیم برای استفاده از 190 میلیون یورو وام برای ساماند‌هی فاضلاب. 110 روستا در کشور. این روستاها همان روستاهایی هستند که محیط یا منابع‌آب را آلوده می‌کنند و وضعیت اضطراری دارند.

در همین تهران روستایی در حاشیه دریاچه سد طالقان و سد لتیان آب پشت سد را آلوده می‌کند. با توجه به این که آن آب، آب شرب تهران است ما باید کار زیادی انجام دهیم که آب را تصفیه کنیم تا به آب سالم و بهداشتی تبدیل شود. فکر می‌کنم از اوایل سال آینده بتوانیم این وام را برای احداث فاضلاب روستایی دریافت کنیم. اینها قدم خوبی برای بهداشتی نگه داشتن محیط زیست و جلوگیری از آلودگی آب‌هاست.

هزینه‌ای که با عنوان تبصره 3 در قبوض آب از مردم دریافت می‌شود، فلسفه‌اش چیست؟ چون بعضی ماه‌ها محاسبه هزینه‌اش متفاوت بوده است؟

سابقه تبصره 3، قانونی است که مجلس تصویب کرد تا ما بتوانیم از مشارکت و کمک مردم برای 3 کار استفاده کنیم؛ یکی بازسازی و توسعه تاسیسات آب شهرها، دوم تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام فاضلاب و سوم توسعه و اجرای طرح‌های فاضلاب جدید.

تاکنون در 30ـ 25 درصد شهرهای کشور این تبصره را اجرایی و عملیاتی کردیم و هنوز خیلی از شهرها مانده‌اند. این مصوبه تاثیر جدی‌ای در توسعه طرح‌های آب و فاضلاب داشته است.

در مورد تهران با مبالغی که از محل تبصره 3 از مردم دریافت می‌کنیم پروژه آب‌رسانی به تهران از سد ماملو را که پروژه‌ای بسیار مهم و اثرگذار است تکمیل می‌کنیم. این پروژه حدود 6 ـ 5 متر مکعب آب را در ثانیه برای تهران می‌آورد و کیفیت و کمیت آب تهران را تغییر می‌دهد. با اختلاط این آب با آب چاه‌ها کیفیت آب تهران بخصوص در جنوب و جنوب غربی شهر بهبود پیدا خواهد کرد. این مبلغ در طول یک سال تغییر نمی‌کند ممکن است برای سال بعد تغییر کند البته بعضی‌ جاها را داریم که 3ـ2 سال است نرخ تبصره 3 آنها تغییری نکرده چون نرخ آب بها ثابت بوده است.

میزان محاسبه تبصره 3، 10درصد آب بهای مصرفی است؟

در شهرهای مختلف متفاوت است. در تهران کسانی که تا 7 مترمکعب در ماه مصرف می‌کنند از پرداخت تبصره 3?معاف هستند برای مشترکین خانگی به ازای هر مترمکعب تا الگوی مصرف که 18 متر مکعب است هر متر مکعب آن 40 تومان است. اگر مازاد برالگوی مصرف، مصرف کنند به ازای هر متر مکعب 70 تومان، برای مشترکین غیرخانگی هم به ازای هر متر مکعب همان 70 تومان است.

در شهرهای مشهد، شهرهای استان فارس و استان قم که این تبصره اجرا شده رقم‌ها متفاوت است. به قطر انشعاب، نوع مصرف اعم از خانگی، غیرخانگی و آموزشی بستگی دارد البته خیل از جاها از این مبلغ مانند مراکز نگهداری از ایتام و افراد بی‌سرپرست، مراکز شبانه‌روزی معلولان، سازمان بهزیستی، کمیته امداد، مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها، گرمابه‌ها و نانوایی‌ها معاف هستند.

زیبا اسماعیلی
گروه اقتصاد

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها