معماری متفاوت دانشگاه‌ها الگویی برای شهرسازی آینده

لزوم توجه به مسائل محیط‌ زیستی و پیدا کردن راه‌حل‌های کلیدی برای جلوگیری از نشر آلاینده‌ها باعث شده‌اند تا معماران و طراحان مطرح جهان دست به ساخت و سازهای متهورانه و متفاوتی بزنند. هم‌اکنون صنعت ساختمانی پردیس‌های دانشگاهی عهده‌دار هدایت و رهبری طراحی پایدار در کشورهای پیشرفته است، چرا که پردیس‌ها در واقع نمونه و معیاری از نحوه تحول و پیشرفتی هستند که در جامعه و در مقیاس بزرگ‌تر در حال روی دادن است.

کد خبر: ۳۱۰۹۸۳

ساختمان سبز مقوله مهمی ‌است اما مزایا و منافع آن زمانی بیشتر می‌شود که با سایر جنبه‌های زندگی یکپارچه و هماهنگ شود. جنبه‌هایی نظیر دوره تحصیلی، هویت و اتحاد دانشجویی، غذا، اجتماع، ساختمان و تاسیسات باید در حمایت و تقویت همدیگر قرار گیرند. ارائه واحدهایی در زمینه پایداری و بوم‌شناسی و همین طور گنجاندن این اصول در تحقیقات بین رشته‌ای، التزام داشتن خود دانشجویان نسبت به رقابت در زمینه سبزترین خوابگاه، رویکرد به غذاهایی که با منابع محلی تولید می‌شوند از طریق توسعه باغ‌های ارگانیک در محوطه‌های دانشگاهی، خریداری و استفاده از مواد و مصالحی با پیش‌زمینه تولید پایدار و محلی جهت حفظ و نگهداری سکونتگاه‌های مورد نیاز، ازجمله این موارد هستند. امروزه در محیط‌های دانشگاهی شاهدیم که موج جمعیت موسوم به دیجیتالی‌ها، اولویت‌های سرگرمی، آموزش و ارتباطات مبتنی بر فناوری و تجربه بالای خودشان در این زمینه را به جو دانشگاه وارد می‌کنند. در تکمیل این روند، فناوری اطلاعات به رشد و توسعه نیرومندش در حوزه‌های محاسبات سطحی، رشد همه‌جانبه فناوری‌های همگرا نظیر آیفون و کاربرد گسترده فناوری‌های حضور از راه دور، تدارک اتاق‌های درس مجازی و نیز تسهیل هر چه بیشتر شبکه‌سازی اجتماعی دانشجویان ادامه خواهد داد. امروزه می‌توانیم انتظار ازدیاد و تکثیر پیوسته کاربردهای فناوری نانو را برای داشتن تاثیری برجسته بر مواد و مصالح ساختمان یا تعمیم آن بر طراحی داشته باشیم. دانشکده‌ها و در واقع پردیس‌های دانشگاهی می‌توانند برای خدمات و محصولات دوستدار محیط زیست ایجاد تقاضا نمایند و با تکیه بر توان و منابع مالی و همچنین مرکزیت پژوهشی خود بستری برای تولید و توسعه راه‌حل‌های فناورانه به دنیای بیرون و حتی آماده‌سازی رهبران و مدیران فردا شوند. در واقع اگر دانشجویان زندگی بزرگسالی خود در چنین پردیس‌هایی را با فرهنگ و تربیت پایداری آغاز کنند، این آموزه را می‌توانند هر زمان و هر جایی با خود منتقل کنند. ازجمله پیشرفت‌ها و دستاوردهای زیست‌محیطی برخی از پردیس‌های برتر در زمینه پایدارسازی موارد زیر جلب توجه می‌کند:

پردیس‌های دانشگاهی می‌توانند برای محصولات دوستدار محیط زیست ایجاد تقاضا نمایند و با تکیه بر توان و منابع مالی خود بستری برای تولید و توسعه راه‌حل‌های فناورانه به دنیای بیر

کالج آبرلین: حدود یک‌سوم غذای سرو شده در سلف سرویس‌ها به صورت محلی تولید می‌شوند و دانشکده میزبان نخستین برنامه به اشتراک گذاشتن خودرو در ایالت است که حق‌الزحمه فعالیت دانشجویان صرف کمک هزینه حمل و نقل عمومی‌می‌شود و نیمی‌از انرژی برق مصرفی از منابع پاک تامین می‌گردد. یک سامانه پایش همزمان به کنترل و رهگیری 17 خوابگاه پرداخته و در آن واحد نشان می‌دهد که تمامی‌ لپ‌تاپ‌ها، مخلوط‌کن‌ها، ساندویچ‌سازها و آی‌پادها در یک لحظه چه میزان بالایی برق مصرف می‌کنند. این دانشکده نخستین جشن فارغ‌التحصیلی دوستدار محیط زیستی را با لوازم و ظروفی با قابلیت تجزیه‌پذیری زیستی صورت برگزار کردند و برنامه‌های جشن نیز روی کاغذهای 100 درصد بازیافتی چاپ شدند.

دانشگاه ‌هاروارد:‌ هاروارد به عنوان سرمشق تمامی ‌دانشگاه‌های معروف شرق آمریکا به عنوان پیشتاز اول کسب بیشترین گواهی ابنیه و ساختمان‌های مورد تایید شورای ساختمان سبز آمریکا و حائز استانداردهای طراحی زیست‌محیطی و انرژی (LEED) است. نصب و راه‌اندازی چراغ‌های روشنایی حسگر حرکتی در کلاس‌های درس و تبدیل کردن یک کامیون بازیافت برای فعالیت روی ضایعات روغن‌نباتی حاصله از سالن‌های غذاخوری از اقداماتی است که می‌تواند صرفه‌جویی کافی برای بازپرداخت وام‌های گرفته شده جهت راه‌اندازی پروژه‌های دوستدار محیط زیست بیشتر در این پردیس پیشرفته را تأمین نماید.

کالج وارن ویلسون: این ستاره کوچک نیویورکی با 850 دانشجو عمده فعالیت‌های زیست‌محیطی خود را روی کشت زیر پلاستیک و تکمیل و تقویت آن با مزرعه، باغ و جنگلی که به شکلی پایدار اداره و کنترل می‌شود توسعه داده‌اند و هدف آنها تأمین غذا و الوار برای پردیس دانشکده می‌باشد. چراغ‌های خیابانی که آلودگی نوری را کاهش می‌دهد و همیاری عمومی‌ در پردیس که به عنوان جزئی لاینفک از برنامه تحصیلی دانشجویان درآمده از دیگر پیشرفت‌های مدل پایدار زندگی فرداست.

دانشگاه کالیفرنیا: این سامانه دانشگاهی به عنوان بزرگ‌ترین کارفرمای ثروتمندترین ایالت متقبل سیاست زیست‌محیطی فراگیری شده است که بالطبع منافع کلانی نیز به همراه خواهد داشت. این دانشگاه تعهد کرده است که 10 مگاوات انرژی برق تجدید شونده تا سال 2014 تولید نماید، مصرف وسایل نقلیه با خروجی پایین تا صفر را تا سال 2010 تا 50 درصد افزایش دهد و تا سال 2020 در 10 ‌پردیس بزرگ خود میزان ضایعات و زایدات را به صفر برساند. در حالی که پردیس دیویس روی توسعه و اصلاح کشاورزی پایدار کار می‌کند، پردیس لس‌آنجلس با طرح فراگیر دوچرخه‌رانی خود در مقابله با قفل‌های ترافیکی قصد دارد تا سواری و جابه‌جایی پاک را تا 50 درصد افزایش دهد. جدیدترین پردیس یعنی مرسد، موفق به کسب رتبه دوم کیفیت بالا در درجه‌بندی (LEED) برای مجموعه ساختمانی‌اش شده است. این درحالی است که برکلی به عنوان قدیمی‌ترین پردیس دارای یک آشپزخانه ارگانیک گواهی شده در یکی از سالن‌های غذاخوری‌اش است و دارای ارشدیت و اعتباری جدید در اجتماع و محیط زیست است.

کالج میدل بوری: این دانشکده که بذر اعتراضات ملی علیه گرمایش جهانی را در سراسر آمریکا پراکنده به معنای واقعی کلمه همه چیزش حول محور انرژی دور می‌زند. دانشجویان این دانشکده برای به تصویب رسیدن ساخت کارخانه بیومس 11 میلیون دلاری، نمایندگان را تحت فشار گذاشته‌اند که ساخت آن کالج را به مجموعه‌ای عاری از کربن تا سال 2016 بدل خواهد کرد. دانشجویان همچنین رضایت داده‌اند که دمای راهروهای اقامتگاه‌ها طی زمستان تا 2 درجه پایین‌تر آورده شود. تبدیل بیشتر از 2000 لامپ روشنایی با لامپ‌های کم‌مصرف و تغییرات روی تأسیسات اسکی کالج برای حذف انتشارات دی اکسیدکربن آن، تأمین چوب مصرفی در ساخت و ساز داخل پردیس از بهره‌برداری پایدار و محلی جنگل و به کارگیری یک توربین بادی 10‌کیلوواتی برای تامین برق تاسیسات بازیافت کالج که به کاهش 55 درصدی ضایعات کمک نموده از دیگر اقدامات این پردیس فعال است.

کالج بری: این نخستین کالج بین نژادی و مختلط در جنوب آمریکا نیز کماکان در صف اول مسائل زیست‌محیطی قرار دارد. این کالج شاید شناخته‌شده‌ترین پردیس را دست‌کم در حوزه مدل‌های پایدار به واسطه دهکده‌های بوم شناختی‌اش دارا باشد؛ این مفهوم پیشرفته در واقع مجتمعی از خانه‌ها برای دانشجویان و خانواده‌هایشان محسوب می‌شود که مجموعه‌ای از عناصر با طراحی تأثیرپذیر از خورشید، عایق بندی مخصوص کارهای سنگین، تجهیزات و تأسیسات با بهره‌وری بالای انرژی و سامانه‌های تجمیع آب باران را در خود جای داده است. عرضه محصولات غذایی کشاورزی و دامی ‌پرورش یافته در خود پردیس و همچنین چیدمان صفحات خورشیدی جدید بر فراز بام‌ها از دیگر ویژگی‌های بارز این دهکده دانشگاهی اکولوژیکی است.

دانشگاه کارنگی ملون: شاید از دانشکده مشهوری همچون کارنگی ملون به واسطه برنامه‌های فناورانه‌اش تنها توقع اختراع و ابتکار را داشت، اما این پردیس با سقف‌های سبز طراحی شده از سوی دانشجویانش روی برخی ساختمان‌ها مدعی نخستین پردیس دوستدار محیط زیست در کشور است و در ضمن دارای یک مرکز مشارکت تحقیقی با سامانه پیش‌ساخته به خصوصی است که از کف زمین بالاتر است و همین موجب مضاعف شدن میزان گردش هوای تازه در ساختمان می‌شود.