هشدار؛ احتمال ا‌فزایش جرایم در بهار و تابستان

سرهنگ به‌‌گذر، رئیس پلیس آگاهی استان همدان یکی از جرایمی را که به تازگی اتفاق افتاده است این طور تشریح می‌کند: «چندی پیش با افزایش جیب‌بری و سرقت وجوه نقد و کیف مسافران، کارآگاهان وارد عمل شدند و این بار یعنی مالباختگان چهره فرضی متهمان را ترسیم کردند و پس از انجام تحقیقات شبانه‌روزی توانستند سارقان را دستگیر کنند. متهمان در اعترافات‌شان درباره شگرد خود گفتند افرادی که پول نقد یا طلای زیادی همراه داشتند را شناسایی و در خودرو از آنها سرقت می‌کردند و در مجموع 35 فقره جیب‌بری انجام داده‌اند.»

در برخی موارد سارقان برای رسیدن به هدف خود به زور و خشونت نیز متوسل می‌شوند. «مهدی - ج»، جوان مالباخته‌ای است که از سوی مسافرکش‌نماها مورد سرقت قرار گرفته است. می‌گوید: «شب بود. عجله داشتم. از تاکسی خبری نبود. سوار یک پیکان شدم که به جز من دو مسافر دیگر هم داشت. وقتی به جای خلوتی رسیدیم آن دو مسافر مرا با چاقو تهدید کردند و پول‌هایم را خواستند. وقتی مقاومت کردم کتکم زدند و با انجام سرقت مرا از ماشین به بیرون پرت کردند.»

همیشه همین عجله داشتن‌ها و بی‌احتیاطی‌هاست که حادثه‌ساز می‌شود. به همین دلیل سرهنگ عبدالله قاسمی، رئیس اداره اجتماعی پلیس آگاهی ناجا توصیه می‌کند: «حتما از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید چرا که خودروهای شخصی وسیله مطمئنی برای سفرهای درون و برون شهری نیست. ضمن این که در ساعات کم تردد و محل‌های خلوت احتمال وقوع حادثه بیشتر است. این مقام انتظامی از شهروندان می‌خواهد اگر ناچار به استفاده از وسایل نقلیه عبوری شدند حتما قبل از سوار شدن به وضعیت سرنشینان خودرو توجه کنند.»

بانوان بویژه دختران جوان همیشه بیش از دیگران آسیب‌پذیر هستند و باید احتیاط بیشتری به خرج بدهند. اخیرا پرونده‌ای در شعبه دوم دادیاری دادسرای ناحیه 27 تهران مطرح شده که بنا به محتویات آن اعضای یک باند، 5 دختر را به عنوان مسافر سوار کرده و با ربودن آنان، طعمه‌هایشان را مورد سوءاستفاده و آزار و اذیت قرار می‌دادند. دختری 19 ساله که قربانی این باند شده است، می‌گوید: «می‌خواستم به کلاس رایانه بروم. سوار یک خودروی مسافرکش شدم. در بین راه راننده و مسافر دیگر به من حمله و با ضربه‌ای که به سرم زدند بیهوشم کردند. وقتی به خودم آمدم که در خانه‌ای در جنوب تهران بودم. آن دو نفر و 4 همدست‌شان مرا مورد آزار و اذیت قرار دادند و در خیابان رهایم کردند.» البته به گفته سرهنگ رجبی، معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی ناجا با اطلاع رسانی‌های صورت گرفته این نوع جرم کاهش یافته است.

در کنار این حوادث، شاهد جرایمی هستیم که به دست مسافران قلابی اتفاق می‌افتد. در روزهایی که گشت و گذار در حاشیه شهرها چندان غیرعادی تلقی نمی‌شود برخی مجرمان از فرصت استفاده می‌کنند و با کرایه خودروها و کشاندن رانندگان به نقاط خلوت نقشه خود را به مرحله اجرا درمی‌آورند. «علی ر» یک مالباخته که برای طرح شکایت نزد ماموران نیروی انتظامی مراجعه کرده است، ماجرا را این طور شرح می‌دهد: «دو پسر جوان که ظاهرا می‌خواستند به پیک‌نیک بروند با پیشنهاد کرایه بالا مرا به حاشیه شرق تهران کشاندند و با چاقو و ضرب و جرح، خودرو و پولهایم را از چنگم درآوردند.»

سرهنگ قاسمی برای این که رانندگان گرفتار این حوادث نشوند، این‌طور هشدار می‌دهد: «با کرایه‌های دربستی خارج از عرف و به منطقه خارج از شهر یا محله‌های حاشیه‌ای وسوسه نشوید و از مسافران خود به هیچ وجه خوراکی قبول نکنید.»

اما این دسته از مجرمان چه افرادی هستند و چطور نقش مسافر یا مسافربر را بازی می‌کنند؟ آمار می‌گوید 61 درصد این مجرمان بین 18 تا 25 سال دارند و قبلا هیچ سوءسابقه‌ای در پرونده‌شان به ثبت نرسیده است.

در برخی موارد ممکن است علی‌رغم رعایت احتیاط یا به خاطر شرایط خاص، افراد گرفتار چنین مجرمانی شوند. سرهنگ رجبی توضیح می‌دهد: «اگر در چنین وضعیتی گرفتار شدید، می‌توانید با انجام حرکاتی از داخل خودرو توجه عابران پیاده یا سایر رانندگان را جلب کنید ولی به هر حال پیشگیری همیشه بهتر است.» سرهنگ قاسمی هم توصیه می‌کند: «در این مواقع از درگیر شدن جدا بپرهیزید.»

فصل تفریح و تفرج البته با جرایم دیگری نیز همراه است. گاه سارقان با کمین کردن در محل‌های خلوت برای سرقت خودروی شهروندان یا لوازم داخل آن دندان تیز می‌کنند. پارک کردن خودرو در نقاط خلوت وقتی که خانواده‌ها به تفریح می‌روند می‌تواند فرصت ارتکاب جرم را فراهم کند. «جواد ج» مردی است که در یکی از تفریحگاه‌های خارج از شهر دست به سرقت لوازم خودرو می‌زد. او می‌گوید: «خانواده‌ها وقتی به تفریح می‌روند خودروشان را پارک می‌کنند و تا ساعت‌ها خبری از آنها نمی‌شود. من هم کمین می‌کردم و وقتی می‌دیدم سرنشینان یک خودرو با وسایل پیک‌نیک اتومبیل‌شان را ترک می‌کنند برای سرقت لوازم داخلی خودرو دست به کار می‌شدم البته سراغ ماشین‌هایی می‌رفتم که تجهیزات ایمنی نداشتند.»

گزارش این جرایم به معنای آن نیست که به تفریح نروید یا به جای لذت بردن از طبیعت دل‌نگران و مضطرب باشید. فقط کافی است کمی دقت کنید و همان‌طور که پلیس آگاهی هشدار داده اتومبیل‌تان را به لوازم ایمنی که این روزها همه‌جا پیدا می‌شود و زیاد هم گران نیست، مثل دزدگیر، سوئیچ مخفی، قفل فرمان، قفل پدال، قفل سوئیچ و ... مجهز کنید. موقع ترک کردن خودرو حواس‌تان جمع باشد درها قفل و شیشه‌ها بالا باشد و تا حد امکان ماشین‌تان را در پارکینگ‌های عمومی یا در مکان‌های پررفت‌ و آمد و روشن پارک کنید و هرازگاهی هم سری هم به آن بزنید. از طرفی نیروی انتظامی هم برای مقابله با این مجرمان طرح‌ها و تدابیر ویژه‌ای داشته و دارد. سرهنگ مقیمی، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی کشور، طر‌ح‌های عملیاتی پلیس آگاهی را در برخورد با جرایم خیابانی که نمونه‌هایی از آن را توضیح داده شد، مثبت ارزیابی می‌کند و گشت‌های موتوری و خودرویی را در نقاط جرم‌خیز که به صورت نامحسوس انجام می‌شود در کنترل این جرایم، مهم و موثر قلمداد می‌کند.

همه‌چیز که تفریح نیست. کارهای جدی هم می‌تواند خطرآفرین باشد. از قدیم مرسوم شده مستاجران و صاحبخانه‌ها اجاره کردن و دادن خانه‌ها را به اواخر بهار و فصل تابستان موکول می‌کنند. سختی اثاث‌کشی در فصل زمستان، بحث تحصیلی فرزندان خانواده و ... از جمله دلایل این امر است اما در این بین مجرمان هم فعالیت‌شان را بیشتر می‌کنند. این روزها پلیس آگاهی تهران به دنبال یک کلاهبردار فراری است که پول مستاجران را به جیب زده و ناپدید شده است. به گفته سرهنگ عباسعلی محمدیان رئیس‌پلیس آگاهی تهران این فرد سه خانه اجاره کرده و قراردادشان با صاحبخانه‌ها به این شکل بوده که پول پیش کمی پرداخته و مبلغ اجاره را بالا در نظر گرفته. بعد از آن با جعل مدارک هویتی صاحبخانه‌ها همان آپارتمان را برای رهن کامل در روزنامه آگهی کرده و از 6 نفر مبالغ میلیونی گرفته و فراری شده است. به این خاطر است که در فصل نقل و انتقالات، شهروندان باید دقت بیشتری داشته باشند.

خریدهای کلان و عمده بویژه لوازم خانگی گرانقیمت هم یکی دیگر از موضوعاتی است که باعث افزایش جرایم در دو فصل اول سال می‌شود. سرهنگ قاسمی برای این‌که دچار دردسر نشوید، توصیه می‌کند: «کالاهای مشکوک را نخرید تا بازار سرقت از رونق بیفتد. هنگام خرید کالای دست دوم بیشتر فکر کنید و موقع خرید اجناس نو هم به خاطر قیمت‌های کمتر از معمول نمایندگی‌های فروش وسوسه نشوید.»

ضمن این‌که به خاطر رونق‌ گرفتن معاملات و حجم زیاد خرید و فروش، افراد معمولا پول نقد بیشتری حمل می‌کنند حال آن‌که سرهنگ مهدی احمدی رئیس مرکز اطلاع‌رسانی نیروی انتظامی تهران این کار را اشتباهی بزرگ می‌داند و می‌گوید: «کیف‌قاپان مقابل مراکز تجاری، بازارچه‌ها و بانک‌ها به کمین می‌نشینند به همین دلیل افرادی که قصد خرید دارند باید از حمل وجه نقد بپرهیزند. بهترین کار استفاده از کارت‌های اعتباری است. چک‌های رمزدار هم برای پیشگیری از دزدی‌ها مفید است اما اگر به هر حال شهروندان مجبور هستند پول نقد زیاد حمل کنند به دور و اطراف خود توجه داشته باشند. از فردی معتمد بخواهند آنان را همراهی کند و به دعواهایی که ممکن است شاهد آن باشند اعتنا نکنند چون احتمال دارد این نزاع ساختگی و نقشه‌ای برای دزدی باشد.»

در هر صورت جرم پدیده‌ای است که در هر جامعه‌ای وجود دارد و کاهش دادن آن بدون کمک شهروندان و صرفا با توسل به اقدامات انتظامی برخوردهای قضایی امکان‌پذیر نیست. حال که به خاطر شرایط فصلی، رفت و آمدها و روابط اجتماعی افراد با یکدیگر بیشتر می‌شود، شهروندان باید احتیاط و دقت بیشتری داشته باشند و هشدارهای پلیسی را جدی بگیرند.

علیرضا رحیمی نژاد