ارزیابی طرح راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای

حسین فرجی، رئیس مرکز اصناف و بازرگانان وزارت بازرگانی، راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی را راهکاری برای جلوگیری از چندگانگی قیمت‌ها می‌داند و در ادامه به خبرنگار ما می‌گوید: با تصویب آیین‌نامه راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای، از این پس واحد‌های صنفی می‌توانند با یک نام (برند) اقدام به تشکیل فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی کنند.

وی با اشاره به این‌که برای تشکیل این شرکت‌ها معمولا شرکت‌هایی که دخالت مستقیم در پخش دارند، می‌توانند اقدام کنند، گفت: شرکت‌های پخش سراسری که الان فعال هستند نیمه‌دولتی‌اند که برای آغاز کار مشکلی ندارند و فقط باید عاملان توزیع و برند خود را مشخص کنند اما اگر شرکت‌هایی بخواهند تازه تاسیس شوند، باید اقداماتی از قبیل ثبت شرکت و تعیین محل شرکت را انجام دهند که زمانبر است.

فرجی در ادامه گفت: اگر تعدادی از واحدهای صنفی تمایل داشته باشند راسا اقدام کنند، می‌توانند تعاونی تشکیل دهند و از این طریق، کالاهایشان را تامین و تحت یک برند یکسان توزیع کنند.

مدیر کل امور اصناف وزارت بازرگانی گفت: براساس این طرح سوپرمارکت‌ها می‌توانند تحت پوشش یک شرکت پخش قرار گیرند و با نصب یک تابلو با یک برند مشخص، کالاهای مورد نیاز خود را تامین کنند و براساس نرخی که شرکت مادر تعیین کرده، کالاهای خود را بفروشند.

 وی افزود: هر کالایی درصد سود خودش را دارد که از قبل مشخص شده و واحدهای صنفی از آن مطلعند اما چون در این نظام یکی از حلقه‌های واسط (عمده‌فروشی) حذف و کالا از طریق شرکت‌های پخش توزیع می‌شود، در نتیجه کالا با قیمت پایین‌تر و به صورت یکسان در واحدهای صنفی به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.

وی گفت: البته واحدهای صنفی تحت پوشش اتحادیه‌های صنفی خود باقی خواهند ماند و فقط از نظر تامین کالا تحت پوشش این شرکت‌ها قرار می‌گیرند.

فرجی در خصوص ایجاد شرکت فروشگاه زنجیره‌ای ایرانیان گفت: شورای اصناف کشور پیگیر ایجاد شرکتی به این نام است تا تحت این نام به صورت یک شبکه از طریق واحد‌های صنفی به توزیع کالا بپردازد.

وی با اشاره به این‌که فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی پدیده جدیدی نیست، گفت: فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی در سطح دنیا وجود دارد که در کشورهای آسیایی تحت عنوان سون الون (117) فعالیت می‌کنند و قیمت کالاها در این فروشگاه‌ها همه یکسان است و یا در کشور آلمان این فروشگاه‌ها با نام آل دی فعال هستند و می‌توان گفت این پدیده امتحان شده است. فرجی گفت: در حال حاضر تمامی واحدهای صنفی می‌توانند بدون محدودیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی ایجاد کنند و قرار است دولت در این زمینه تسهیلات 3000 میلیارد ریالی اعطا کند.

ایجاد فروشگاه راه‌حل اصلاح نظام توزیع نیست

اما از سوی دیگر، احمد روستا، کارشناس امور بازرگانی به ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی در ایران خوشبین نیست، وی در این‌باره به خبرنگار ما می‌گوید: نظام توزیع کشور تا روزی که کاملا براساس واقعیت‌ها مورد ارزیابی قرار نگیرد و از سوی دیگر نظام تامین و تولید کشور به طور پویا و فعالی آمادگی فراهم کردن اقلام مورد نیاز جامعه را نداشته باشد و از همه مهم‌تر ساختار اقتصادی کشور از شرایط موجود  که بیانگر نوعی بیماری در این ساختار است رها نشود بسیاری اقدامات و حرکات جدید از جمله ایجاد این‌گونه فروشگاه‌ها بیشتر جنبه مسکن‌های کوتاه‌مدت خواهد داشت و به نظر نمی‌رسد که این‌گونه فروشگاه‌ها در بلندمدت پوشاننده نارسایی‌های اقتصاد و نظام توزیع کشور باشند.

 وی افزود: البته اگر همین فروشگاه‌ها بتوانند با مدیریت کاملا حرفه‌ای و استراتژی‌های مشخص و شناخت واقع بینانه بازار فعالیت خود را آغاز کنند، تا حدی می‌توانند بعضی از کمبودها و نارسایی‌ها را برطرف سازند.

 روستا گفت: نکته بسیار بااهمیت نوع مالکیت و مدیریت این‌گونه فروشگاه‌هاست. تنها عاملی که می‌تواند بقا و موفقیت این فروشگاه‌ها را تامین کند، نقش واقعی و پررنگ بخش خصوصی حرفه‌ای است؛ به عبارت دیگر اگر این فروشگاه‌ها وابسته به دولت و نظام غیرخصوصی باشند، در کوتاه‌مدت جلوه می‌کنند اما در بلندمدت نه تنها خود موفق نمی‌شوند بلکه نظام فعلی را نیز دچار ضعف و گرفتاری بیشتر می‌کند.

وی با اشاره به این‌که مشکل اصلی ما در نظام توزیع، نبود فروشگاه‌های جدید نیست، گفت: ضعیف و نادرست بودن اجزا، ارکان و زیرساخت‌های نظام توزیع و به بیان دیگر نظام تامین و تولید و ساختار اقتصاد کشور از مشکلات نظام توزیع کشور است. متاسفانه با آن که در طول سال‌های طولانی به این کمبودها و ضعف‌ها اشاره شده است، کمتر شاهد تحول اساسی و ریشه‌ای بودیم و امید می‌رود در طرح تحول اقتصادی  که یکی از محورهای آن اصلاح نظام توزیع است  مشکل توزیع را نه در افزایش فروشگاه ‌های خرده‌فروشی، بلکه در مدیریت بهینه امور توزیع دنبال کنیم.

با این حال سعید درخشانی رئیس اتحادیه صنف سوپرمارکت‌ها در گفتگو با خبرنگار ما از ایجاد چنین شبکه‌ای استقبال می‌کند و می‌گوید: ‌با ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی، قیمت‌ها در فروشگاه‌های جنوب و شمال یکسان می‌شود.

وی افزود: البته تا کاری به مرحله اجرا درنیاید، عیوب کار و مشکلات آن نمایان نمی‌شود و امیدواریم با اجرای درست کار مشکلی به وجود نیاید. درخشانی گفت: امیدواریم شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای ایرانیان که شورای اصناف پیگیر آن است، هر چه سریع‌تر، راه‌اندازی شود چرا که اگر این شرکت توسعه پیدا کند و به اندازه کافی کالا در اختیارش قرار دهند، می‌تواند تاثیر مثبتی در بهبود وضعیت توزیع کالا بگذارد.