نمایشی ‌استثنایی ‌از‌ جذابیت‌های‌ علم

 اما لندن خود نمایانگر تاریخ است و این تاریخ در کنار بسیاری از مظاهر تاریخی دیگر جهان در موزه‌های ارزنده این شهر گرد آمده است که دیگر نمی‌توان از کنار آنها براحتی گذشت. اما در کتاب این موزه‌های تاریخی، موزه علوم لندن، یکی از استثنایی‌ترین‌هاست که هر دانشمند و دانش دوستی را فرا می خواند .

مسوولان موزه علوم لندن با این جمله از بازدیدکنندگان استقبال می‌کنند: «علم را به زندگی بیاورید و زندگی را به علم.» موزه علوم لندن بخشی از موزه ملی علوم و صنایع انگلیس است که به سبب جذابیت‌ها و مفاهیم منحصربه‌فرد علمی  تکنولوژیکی که در آن برای تمام گروه‌های سنی ارائه شده است، به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این کشور نیز به حساب می‌آید. این موزه دیدنی که بازدید از آن کاملا رایگان است، طیف وسیعی از منحصربه‌فردترین و هیجان برانگیزترین اختراعات و اکتشافات علمی طی قرون گذشته را در خود جای داده است و از این رو به جرات می‌توان آن را به عنوان جذاب ترین کانون علمی و تکنولوژیکی اروپا به حساب آورد و در عین حال بندرت می‌توان رقیبی برای آن در سراسر دنیا پیدا کرد.

موزه علوم لندن که هم اکنون بیش از یک و نیم قرن از عمر آن می‌گذرد، سال 1851 در کاخ شیشه‌ای و غول پیکر کریستال پالاز واقع در هاید پارک این شهر راه‌اندازی شد. اما در آن زمان هیچ کس حتی تصورش را هم نمی‌کرد که با گذشت 15 دهه از حیات طلایی آن، این موزه به یکی از جذاب‌ترین مراکز نمایشگاهی علوم و فناوری سراسر جهان تبدیل شود، جایی که نمود عینی و مجازی تصورات مردم از فناوری‌ها و زندگی آینده به تصویر کشیده می‌شود. شهرت این موزه که در ابتدا تنها یک نمایشگاه ساده بود به جذب منابع و کمک‌های مالی قابل توجه و همچنین حمایت شخصیت‌های سرشناس نظیر شاهزاده آلبرت کمک قابل توجهی کرد. نکته جالب توجه این است که راه‌اندازی این موزه جرقه اصلی گشایش موزه‌های دیگری شد که هم اکنون در ردیف برترین و معتبرترین موزه‌های علمی جهان قرار دارند که از آن جمله می‌توان به به موزه ثاوت کنسینگتون‌ ‌(South Kensington) اشاره کرد که در سال 1857 پا به عرصه حیات گذاشت و اکنون بخشی از موزه آلبرت و ویکتوریا به حساب می‌آید.

همزمان با توسعه ساختاری، این موزه علمی نقاط عطف تاریخی را در دهه‌های گذشته پشت سر گذاشت از آن جمله که در سال 1922 ژنرال هنری لایونس مدیر وقت موزه استراتژی آن را تغییر داده و اعلام کرد بازدیدکنندگان عادی بر متخصصان و محققان ارجحیت دارند. در سال 1931 ابتکار استثنایی در این موزه شکل گرفت و با راه‌اندازی «گالری کودکان»، این گروه سنی به عنوان یکی از اصلی‌ترین گروه‌های هدف برای افزایش سطح کیفی دانش عمومی مردم در نظر گرفته شد. در دهه‌های نخستین و میانه راه‌اندازی این موزه، علوم و فناوری‌های مختلف در قالب موضوعات ویژه و متمایز طبقه‌بندی می‌شدند اما بتدریج در این زمینه نیز تحولات بنیادینی صورت گرفت و در دهه‌های 70 و 80 میلادی گرایش «موضوع‌گرایی» به «مفهوم‌گرایی» تغییر یافت و اوج آن را می‌توان به راه‌اندازی بخش مفهومی «علوم و فناوری در اسلام» در سال 1976، «اکتشافات» در سال 1977 و «علوم در هند» در سال 1982 اشاره کرد.

در طول یک قرن گذشته همواره زیربخش‌های متنوع و جذاب علمی و تحقیقاتی در این موزه راه‌اندازی شده است، اما در سال 1986 با گشایش بخشی موسوم به سکوی پرش (Lunch Pad) گامی بلند و خیره‌کننده برای افزایش درک علمی گروه‌های مختلف بازدیدکننده از مفاهیم متنوع علمی و تحقیقاتی برداشته شد. در این بخش جذاب، بازدیدکنندگان می‌توانند عملا کار با سیستم‌های مختلف را تجربه کرده و به بهترین نحو ممکن از رازهای نهفته در ساختار آنها مطلع شوند. طی 2 دهه گذشته شهرت این بخش آنچنان افزایش یافت که مسوولان موزه آن را به دفعات توسعه داده و در نهایت در سال 2007 با اختصاص مکانی جدید و فوق مدرن آن را برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی جذاب‌تر کرده‌اند.

موزه علوم لندن به بخش‌های جذاب و متنوعی تقسیم می‌شود که در هر یک از زاویه‌ای متفاوت به عرصه گسترده علوم، فناوری و اکتشافات و نحوه تأثیرگذاری آنها بر زندگی روزه‌مره و آینده بشر پرداخته می‌شود.

گالری‌های علمی و تکنولوژیکی‌

در موزه علوم لندن بیش از 30 گالری پویا فعالیت دارند که در هر یک به بخشی از طیف وسیع و هیجان برانگیز علوم پرداخته می‌شود. دنیای مدرن، سالن انرژی، اکتشافات فضایی، پرواز، روان‌شناسی، اندازه‌گیری زمان، کشتیرانی، آنتن و آینده ازجمله جذاب‌ترین و پرطرفدارترین گالری‌های علمی هستند که همه روزه هزاران علاقمند در گروه‌های سنی و سطوح علمی مختلف از آنها بازدید می‌کنند.

گالری آینده، دریچه‌ای جذاب به سوی آینده‌

زندگی در سال 2050 چگونه خواهد بود و آیا سفرهای تفریحی به مدار زمین و فضا براحتی مسافرت‌های هوایی بین شهری خواهد بود؟ در گالری آینده بازدیدکنندگان نمود عینی از پاسخ‌های مناسب به این پرسش‌ها را مشاهده خواهند کرد. در گالری جذاب و هیجان برانگیز آینده بازدیدکنندگان موزه با مفاهیم جذابی از علوم و فناوری‌ها روبه‌رو می‌شوند که ایده آنها هم اکنون در حد و اندازه نظریه بوده اما می‌توانند نمود واقعی آن را به گونه‌ای جالب توجه مشاهده کنند. در این گالری از بازدیدکنندگان خواسته می‌شود درباره فناوری‌های جذابی که فکر می‌کنند در آینده ارائه خواهد شد صحبت کرده و نظرات خود را مطرح کنند. در این گالری همواره گفتگوها و جلسات جذابی میان بازدیدکنندگان شکل می‌گیرد و بعضا از دل آنها ایده‌های کاربردی نیز ارائه می‌شود. به عنوان مثال بتازگی پرسش‌هایی از این دست در میان بازدیدکنندگان مطرح شده است: آیا به باردار شدن مردان فکر می‌کنید؟ و آیا دوست دارید اوقات سرگرمی و تعطیلات را در فضا سپری کنید؟ و آیا والدین می‌توانند با استفاده از برچسب‌های الکترونیکی کاشته شده در قالب ریزتراشه‌ها در زیر پوست فرزندانشان، آنها را زیر نظر داشته باشند؟

هریک از این پرسش‌ها خود در برگیرنده طیف وسیعی از پرسش‌های جانبی و ایده‌هایی است که از دل آنها بروز می‌کند. در گالری آینده درباره آینده پیش‌بینی نمی‌شود، اما درباره آنچه که مردم دوست دارند در آینده نزدیک روی دهد صحبت و تبادل‌نظر می‌شود.

در این گالری جذاب علمی 3 بازی منحصربه‌فرد علمی وجود دارد که همزمان و با حضور چند بازدیدکننده انجام شده و طی آن بازیکنان به دنیای اکتشافات علمی و تکنولوژیکی وارد می‌شوند که بتازگی در دنیای واقعی ارائه شده‌اند.

بازدیدکنندگان این گالری همواره بیشترین گروه علاقه‌مندان به این موزه را تشکیل می‌دهند به طوری که در طبقه سوم این موزه جایی که گالری آینده قرار دارد همواره سر و صدای توام با هیجان بازدیدکنندگان به گوش می‌رسد، بازدیدکنندگانی که تنها 15 دقیقه وقت برای لذت بردن از بیان ایده‌های تخیلی‌شان در اختیار دارند.

گالری آنتن، مجالی جذاب
برای دیدار با مبتکران تازه‌های فناوری‌

در کنار گالری آینده، گالری آنتن نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد؛ چون در این گالری امکاناتی فراهم شده است که در هیچ جای دیگری از دنیا قابل دسترس نخواهند بود. تصور کنید فناوری نوینی روانه بازار شده و بارها و بارها از آن استفاده کرده باشید. بی‌شک پیش آمده که بخواهید اطلاعاتی درخصوص ارائه کنندگان آن به دست آورید. گالری آنتن دقیقا همان جایی است که به دنبال آن هستید. در این گالری ضمن آن که همواره نمایشگاه‌های موقتی درباره تازه‌ترین فناوری‌های ابداع‌شده در سراسر جهان برپا می‌شود، بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک با کاشفان علمی و همچنین ابداع‌کنندگان فناوری‌های برتر از نزدیک ملاقات کرده و بیش از پیش با آنها آشنا شوند. در این گالری بازدیدکنندگان وقت کافی یعنی 30 دقیقه برای آشنایی با تازه‌ترین ابداعات و اکتشافات و گفتگوی صمیمانه با ابداع کنندگان و کاشفان آنها خواهند داشت.

آشنایی با زمان در گالری اندازه‌گیری زمان‌

یکی از گالری‌های کوچک اما دیدنی موزه علوم لندن گالری اندازه‌گیری زمان است که در آن به تاریخچه دیدنی پدیدآورندگان سیستم‌های ابتدایی و مدرن زمان‌سنجی پرداخته شده است. در این گالری از ساعت‌های آفتابی و شنی گرفته تا زمان سنج‌های آبی، بیش از 500 نوع سیستم زمان‌سنجی وجود دارد که در دل خود مهارت خیره‌کننده سازندگانشان را به رخ بازدیدکنندگان می‌کشند.

مجموعه‌هایی جذاب از ابزارآلات
علمی  تکنولوژیکی قرون گذشته‌

موزه علوم لندن یکی از غنی‌ترین موزه‌های علمی دنیاست که در آن طیف وسیعی از ابزارآلات و سیستم‌های علمی و تکنولوژیکی ارائه شده در قرون گذشته به چشم می‌خورد. در حقیقت در این موزه ردپایی دیدنی از تمام فناوری‌های ارائه شده در 2 قرن اخیر به چشم می‌خورد. این مجموعه‌های دیدنی در 4 گروه «علوم»، «پزشکی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات» و «مهندسی» برای بازدیدکنندگان ارائه شده‌اند. در این مجموعه‌ها بالغ بر 12 هزار وسیله متنوع از دوران عصر سنگی گرفته تا به امروز وجود دارند که برای هر بازدیدکننده‌ای جذاب به شمار می‌آیند. این مجموعه‌ها دربرگیرنده فرهنگ تمام کشورها و سرزمین‌ها از تولید آتش به روش خاص اسکیموهای آمریکای شمالی گرفته تا ابزارآلات عجیب و غریب ساکنان اروپای شرقی و ژاپن هستند.

سینمای IMAX و لحظاتی توام با
هیجان و دلهره در سفر به دنیای ناشناخته‌ها

پرده‌های عظیم IMAX موزه علوم لندن نیز یکی دیگر از بخش‌های هیجان‌برانگیز و پرطرفدار این موزه به حساب می‌آیند که با پخش فیلم‌های متنوع علمی و تکنولوژیکی در پرده‌های عظیم بیش از
20‌متر ارتفاع بازدیدکنندگان را غافلگیر می‌کنند. پرواز به ماه، رازهای فراعنه مصر، سفر به اعماق دریا، سفر علمی برای شناخت جانوران غول‌پیکر اعماق اقیانوس ها، نیروهای طبیعی، دایناسورهای زنده، بدن انسان و ایستگاه فضایی بین‌المللی ازجمله جذاب‌ترین فیلم‌های علمی و تخیلی هستند که برای بازدیدکنندگان از این سینما پخش می‌شوند. این فیلم‌ها به صورت سه‌بعدی پخش می‌شوند و تاثیر شگرفی بر بازدیدکنندگان از موزه بویژه کودکان دارند. در این فیلم‌ها که تنوع آنها نیز در نوع خود جالب توجه است، به صورت مجازی سفری جذاب و حتی توام با دلهره در تصوراتی آغاز می‌شود که عمدتا ذهن بسیاری از بازدیدکنندگان از موزه را پیش از ورود به آن مشغول خود کرده است. از آن گذشته مسوولان این سینما با جمع‌آوری صحنه‌های تاریخی از رویدادهای ماندگار تاریخ علوم و حوادث طبیعی و تلفیق آنها با یکدیگر زیباترین و جذاب‌ترین فیلم‌های مستند  تخیلی را برای بازدیدکنندگان ارائه می‌کنند. هزینه بازدید از این سینما چندان قابل توجه نبوده و برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان مدارس تخفیف ویژه‌ای در نظر گرفته شده است.

فروش بازی‌ها و اسباب ‌بازی‌های‌ علمی - تخیلی‌

در موزه علوم لندن از زوایای گوناگون و متنوعی به علوم مختلف پرداخته شده است تا به این ترتیب تقریبا نیاز تمام گروه‌های سنی با سلایق مختلف برآورده شود. بخش فروش اینترنتی اسباب‌بازی‌ها و بازی‌های سرگرم‌کننده علمی  تخیلی این موزه نیز یکی از پرطرفدارترین بخش‌های آن به حساب می‌آید. در حقیقت در این بخش گروهی از محققان زبده طراحی بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای و همچنین اسباب‌بازی‌های جذاب تخیلی، ایده‌های مطرح شده در گالری آینده و همچنین تصورات جالب توجه نوجوانان و جوانان طرفدار سرگرمی‌های علمی را پس از بررسی‌های دقیق در قالب بازی‌ها و حتی اسباب‌بازی‌های سرگرم‌کننده ارائه می‌کنند. این بازی‌ها از ساختارهای مغناطیسی گرفته تا شیوه‌های مختلف آشپزی مدرن و خوشمزه خلاقیت و نوآوری در نوجوانان و جوانان را تحریک کرده تا در آینده به دنبال تحقق ایده‌هایشان باشند.

انتشار کتب علمی - تخیلی و طرح ایده‌های جدید علمی‌

در موزه علوم لندن به ارائه مکتوب طیف وسیع ایده‌ها و طرح‌های ابتکاری در زمینه‌های مختلف علمی و تخیلی و تکنولوژیکی توجهی خاص و هنرمندانه شده است. در این موزه و در بازه‌های زمانی مشخص مجموعه ایده‌ها و داستان‌های علمی و تخیلی با توجه به ربط منطقی موجود میان آنها در قالب کتاب‌هایی جذاب منتشر شده تا به همراه تصاویری با کیفیت، بیشترین تاثیرگذاری را در میان خوانندگان داشته باشند.

رستوران‌ها وکافی‌شاپ‌هایی ازجنس علم و فناوری‌

در موزه علوم لندن همه چیز بر گرد دانش و فناوری می‌چرخد. از گالری‌های مختلف و متنوع علمی گرفته تا رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها، همه چیز برای ارائه مظاهر جذاب فناوری‌های برتر مهیا هستند. نکته جالب توجه استفاده از فناوری‌های نوین در تزیین فضای داخلی رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌های این موزه است به طوری که بازدیدکنندگان حتی زمانی که برای رفع خستگی و نوشیدن نوشیدنی و صرف غذا به این مکان‌ها مراجعه می‌کنند، ناخواسته سفر علمی و هیجان‌برانگیز خود را ادامه می‌دهند. استفاده از نورها و چراغ‌های ساخته شده با استفاده از تازه‌ترین فناوری‌ها فضایی خیالی و توام با هیجان برای بازدیدکنندگان تشنه و گرسنه ایجاد کرده‌اند.

در طول عمر یک و نیم قرنی موزه علوم لندن، مهم‌ترین مفهومی که همواره به چشم آمده است، تغییر بوده زیرا هیچ گاه گالری‌ها و زیربخش‌های این موزه‌ وضعیت ایستا و عمر طولانی نداشته و همواره و با تناسب توسعه علوم، فناوری و صنایع کاربردی مختلف، بخش‌های مفهومی جدیدی جایگزین زیربخش‌های دیگر شده‌اند تا به این وسیله پویایی، روح حاکم بر آن باشد.

برای اطلاع بیشتر و بازدید مجازی ز موزه علم به وب‌سایت http://www.sciencemuseum.org.uk

بهاره صفوی‌