پاسخ‌های ایران با یافته‌های آژانس مطابقت دارند

به گزارش فارس، متن کامل این گزارش به شرح زیر است:

اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه قطعنامه‌های 1737 (2006) و 1747(2007) در جمهوری اسلامی ایران

گزارش مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

1- در 15 نوامبر 2007 مدیر کل به شورای حکام آژانس درباره اجرای پادمان‌های توافقنامه ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه به قطعنامه‌های 1737 شورای امنیت سازمان ملل در سال 2006 و قطعنامه 1747 در سال 2007 در جمهوری اسلامی ایران را ارایه کرد (gov/2007/58). این گزارش شامل تحولات از آن زمان به بعد است.

2- در 11 و 12 ژانویه 2008 مدیر کل آژانس در تهران با آیت‌الله خامنه‌‌ای رهبری ایران، محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران و آقای آقازاده معاون رئیس جمهوری ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار کرد.

هدف از این دیدار بحث درباره راهکار‌ ها و ابزار اجرای قطعنامه‌های مربوط به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه تسهیل در طرح کاری‌ای بود که میان ایران و دبیر خانه آژانس در 21 اوت 2007 به منظور شفافیت درباره موضوع اجرای پادمان‌های باقی‌مانده انجام شد. (GOV/2007/48 و پیوست‌ها)
3- در طول این مباحثات رهبری ایران اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران همواره بطور خاصی برای اهداف صلح‌آمیز بوده و هرگز یک برنامه توسعه تسلیحات هسته‌ای نبوده است. مقامات ایرانی موافقت کردند که در اجرای طرح کاری تسهیلات لازم را ارایه کنند.

A- اجرای طرح کاری درباره مسایل باقی‌مانده

A-1- منبع آلودگی

4- آژانس در 15 نوامبر 2007 سوالاتی را درباره منبع آلودگی مواد اورانیومی یافت شده در برخی از تجهیزات موجود در دانشگاه فنی، ماهیت این تجهیزات، دورنمای استفاده از تجهیزات و نام‌ها و نقش افراد و شخصیت‌ها و نهادهای دخیل در آن از جمله مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) در اختیار ایران قرار داد (GOV/2007/58 پاراگراف 48). این تجهیزات توسط رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک که یکی از اساتید دانشگاه بود به دست آمده بود.

وی همچنین دیگر تجهیزات مانند ماشین‌آلات ایجاد توازن، دستگاه‌های طیف‌سنج، مگنت‌ها و تجهیزات پرداخت ماده فلور که می‌توانند در فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم به کار گرفته شوند به دست آورده بود یا تلاش کرده بود به دست آورد. (GOV/2006/27 پاراگراف 25).

5- نشست‌هایی در 10 الی 12 دسامبر و 15 الی 16 دسامبر 2007 در تهران میان آژانس و مقامات ایرانی انجام شد که در طی آن ایران پاسخ‌هایی را به سوالات مطرح شده از سوی آژانس ارایه کرد و آژانس درخواست کرد توضیحات بیشتری درباره اهداف مورد نظر از دستیابی به این تجهیزات، افراد و نهادهایی که به دنبال این مواد و اقلام بودند، کسانی که آن را دریافت کرده بودند و استفاده و مکان استفاده از این تجهیزات در گذشته و حال ارایه شود. در نامه‌ای که آژانس متعاقب آن در 18 دسامبر 2007 ارایه کرد آژانس به ایران توضیحات بیشتری درباره این تجهیزات ارایه کرد.

6- در نامه‌ای که به تاریخ 3 ژانویه 2008 ارایه شد، آژانس به ایران یادآور شد که این کشور نیاز است که توضیحات بیشتری ارایه کرده تا امکان ارزیابی کامل درباره موضوع آلودگی و تلاش‌های مربوط به دستیابی و تامین تجهیزات بوجود آید.

7- در نامه‌ای به تاریخ 8 ژانویه 2008 ایران پاسخ‌هایی به سوالات مطرح شده از سوی آژانس در تاریخ 3 ژانویه 2008 ارایه کرد.

A-1-1 استفاده از تجهیزات و منشاء آلودگی

8- به گفته ایران، تجهیزات خلاء در سال 1990 توسط رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک PHRC از جانب دانشگاه فنی تامین شد زیرا وی در تامین ارتباطات تجاری مرکز فیزیک PHRC تخصص داشته است. قرار بود که این تجهیزات در دفتر فیزیک دانشگاه به منظور روکش و پوشش اقلامی مانند آینه‌های نوری، لیزر‌های نوری، آینه‌های لیزر، لایه‌های مقاوم برای سلول‌های خورشیدی و آینه‌های مورد نیاز در عمل‌های جراحی پزشکی به کار گرفته شود.

9- ایران اعلام کرد که همزمان با دریافت این تجهیزات در سال 1991، به این کشور اعلام شد که تحویل کالاها بطور کامل انجام نشده و برخی از اقلام به غلط در اختیار این کشور قرار گرفته است. از این رو این تجهیزات در دانشگاه به انبار سپرده شد. ایران علاوه بر این اعلام کرد نامه‌های متعدد شکایت به شرکت تامین کننده در طول این مدت تا سال 1994 ارایه شد اما نتیجه‌ای در بر نداشت.

10- به گفته ایران، برخی از قطعات خاص در طول سال‌های 1994 الی 2003 در داخل و خارج از دانشگاه و در تحقیقات، فعالیت‌های نگهداری و عملیاتی مربوط به شرایط خلاء مورد استفاده قرار گرفت اما دیگر قطعات مذکور هرگز مورد استفاده قرار نگرفتند.

ایران در توضیحات خود درباره چگونگی آلودگی و منشاء آن اعلام کرد در سال 1998 فردی که مشغول آزمایش قطعات سانتریفیوژهای مستعمل از پاکستان در آزمایشگاه میدان ونگ برای سازمان انرژی اتمی (GOV/2004/34 پاراگراف 31) بود از سرویس بخش خلای دانشگاه خواست که برای تعمیر یک پمپ به این مرکز مراجعه کنند. ایارن اعلام کرد که برخی از اقلام تجهیزات خلاء که در بالا به آنها اشاره شد برای عملیات تعمیر مورد استفاده قرار گرفت و هنگامی که این قطعات بار دیگر به دانشگاه سپرده شدند با خود مواد آلوده کننده را به همراه داشتند.

11- آژانس به منظور بررسی اطلاعات ارایه شده از سوی ایران با برخی از افرادی که در آزمایشگاه میدان ونک، متخصصین دانشگاه که این عملیات تعمیر را انجام دادند مصاحبه کرد. همچنین پمپ مذکور که با استفاده از ابزار مذکور تعمیر شده بود، به آژانش نشان داده شد.

آژانس تجزیه و تحلیل جزئی از علائم آلودگی تجهیزات را انجام داد و آن را با نمونه‌هایی مقایسه کرد که از قطعات سانتریفیوژ ایران به دست آمده از سوی پاکستان نمونه‌ برداری شده بود. آژانس به این جمع بندی رسید که توضیحات ارایه شده و اسناد مربوطه که ایران درباره منبع احتمالی آلودگی توسط مواد اورانیومی موجود در دانشگاه مذکور ارایه کرده بود مغایر با داده‌هایی نیست که هم‌اکنون در اختیار آژانس قرار دارد.

آژانس در این مرحله دیگر این سوال را در زمره مسایل باقی مانده نمی‌داند. به هر حال، آژانس بنا بر روندها و شگردهای خود به جستجو درباره یافته‌های خود و تایید این مسئله در راستای تایید و راستی‌آزمایی اظهارات کامل ایران ادامه می‌دهد.

A.1.2 فعالیت‌های رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران در زمینه تهیه مواد

12- براساس گزارش‌های رسیده از ایران هیچ یک از تجهیزات خریداری‌شده یا به‌دست آمده توسط رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران برای مقاصد غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های مرتبط با تبدیل حتی برای تحقیق و توسعه یا امور آموزشی در این زمینه‌ها به کار نرفته است. خریدها و اقدامات در جهت خریداری از سوی رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک تهران بر اساس گفته‌های مقامات و ادارات ایرانی به شرح زیر است.

13- ایران ابراز داشت که تجهیزات خلا خریداری شده از سوی رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک تهران برای مقاصد آموزشی در آزمایشگاه فنی خلا این دانشگاه به ویژه برای استفاده در آزمایشات دانشجویان در تولید لایه نازک مورد استفاده فنون خلا و تغییر مایع به گاز، اندود کردن برای استفاده در سیستم‌های خلا و کشف نشتی در سیستم‌های خلا بوده‌اند. ایران به منظور اثبات این گفته‌ها راهنمای آموزشی مرتبط با آزمایشات مختلف، ارتباطات داخلی درباره تهیه این تجهیزات و مدارک حمل و نقل آنها را ارائه داده است.

14- ایران اظهار داشت که برخی از آهن‌رباها توسط رئیس پیشین مرکز فیزیک تهران به نمایندگی از گروه فیزیک دانشگاه برای مقاصد آموزشی در آزمایشات "Lenz-Faraday" خریداری شدند. ایران برای اثبات این موضوع برخی مدارک ارائه داد: راهنمای آموزشی مرتبط با آزمایش‌ها، درخواست‌ها برای تأمین مالی نشان داد که تصمیم‌گیری برای نزدیک کردن این رئیس با سفارش و خرید این بخش‌ها و ارائه صورت حساب فروش از سوی عرضه‌کننده. این کشور همچنین اعلام کرد که این آهن‌رباها پس از استفاده دور انداخته شدند.

15- بر اساس داده‌های ایران، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران دو بار تلاش کرد و یک بار موفق شد تا یک دستگاه ترازکننده برای گروه مهندسی مکانیک این دانشگاه برای مقاصد آموزشی نظیر اندازه‌گیری لرزه‌ها و نیروهای اجزای در گردش به خاطر نبود تعادل خریداری کند. برای اثبات این موضوع روند آزمایش مذکور، درخواست‌های مرتبط با تهیه و نامه تأییدیه تکمیل خرید به آژانس نشان داده شد. بازرسان آژانس از گروه مهندسی مکانیک بازدید و حضور دستگاه تعادلی را در آنجا تأیید کردند.

16- بر اساس گزارش ایران، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران همچنین تلاش کرد تا 45 سیلندر گاز برای اداره روابط متقابل صنعتی این دانشگاه خریداری کند که هرکدام دو کیلوگرم فلورین را در بر می‌گیرد. ایران اعلام کرد که هدف از این خرید تقویت ثبات شیمیایی ظروف پلیمری بود. ایران برای اثبات این اظهارات، درخواست خرید فلورین و ارتباط میان رئیس این مرکز و رئیس دانشگاه درباره عدم پذیرش عرضه‌کننده برای ارسال این کالا ارائه شد.

17- ایران همچنین اعلام کرد که سازمان انرژی اتمی ایران برای تهیه آن با مشکلاتی مواجه شد زیرا تحریم‌های بین‌المللی بر این کشور تحمیل شده است و به این دلیل، سازمان مذکور از رئیس دانشگاه خواست تا برای تهیه یک دستگاه طیف سنج جرم UF6 همکاری کند. بر اساس داده‌های ایران، این رئیس دانشگاه در سال 1988 از رئیس کارگاه آموزشی مکانیک گروه صنعتی شهید همت که به وزارت سپاه تعلق داشت، درخواست کرد تا روند تهیه مواد را برعهده گیرد. ایران افزود که این دستگاه طیف سنج جرم هرگز ارسال نشد. رئیس کارگاه آموزشی مکانیک که بعداً درست همزمان با تأسیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران در 1989 به سمت رئیس آن منصوب شد، همان شخصی است که در دیگر تلاش‌هایی که در قسمت‌های فوق ذکر شده است، برای تهیه مواد شرکت داشت.

18- این آژانس با اتخاذ از اطلاعات و مدارک ارائه شده از سوی ایران همچنین اظهارات رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران نتیجه‌گیری کرده است که با پاسخ‌های ارائه شده درباره استفاده از این تجهیزات مغایرت ندارد. نقش و فعالیت‌های این مرکز بعداً در ارتباط با مطالعات ادعا شده در ذیل بررسی می‌شود.

A.2 مدرک فلز اورانیوم

19- آژانس در هشتم نوامبر 2007 یک رونوشت از مدرک 15 صفحه‌ای ایران دریافت کرد که روند تقلیل UF6 به فلز اورانیوم و تبدیل فلز اورانیوم غنی‌شده به نیمکره‌هایی که اجزای سلاح اتمی را تشکیل می‌دهند، را توضیح می‌داد. ایران تکرار کرد که این مدرک همراه با اسناد سانتریفیوژ P-1 در سال 1987 دریافت کرده بود و هرگز از سوی ایران درخواست نشده بود. آژانس هنوز منتظر پاسخ پاکستان درباره شرایط ارسال این مدرک است تا درک دقیقی از میزان و شرایط پیشنهادی که شبکه عبدالقادر خان در 1987 مطرح کرده بود، به دست آورد.

A.3 پلونیوم 210

20- پلونیوم 210 موضوع مورد علاقه این آژانس است زیرا می‌تواند نه تنها برای مقاصد صلح‌آمیز نظیر باتری‌های رادیوایزوتوپ بلکه در ترکیب با بریلیوم برای مقاصد نظامی نظیر چاشنی نترون در برخی طرح‌های سلاح اتمی مورد استفاده قرار گیرد. یک نشست در 20 تا 21 ژانویه 2008 در تهران میان آژانس و مقامات ایرانی برگزار شد که طی آن، ایران پاسخ‌هایی برای پرسش‌های مطرح شده از سوی آژانس در نامه 15 سپتامبر 2007 و مرتبط با تحقیقات پلونیوم 210 ارائه داد. پرسش‌های آژانس شامل درخواستی برای مشاهده مدارک طرح اصلی می‌شد.

21- براساس اطلاعات ایرانی‌ها، از دانشمندان مرکز تحقیقات اتمی تهران در دهه هشتاد درخواست شد تا فعالیت‌های تحقیقاتی جدیدی را پیشنهاد کنند. پروژه موسوم به تولید پولونیوم 210 توسط پرتوافکنی 290Bi در رآکتور مرکز تحقیقات اتمی تهران مطرح شد و سرانجام توسط کمیته مشورتی دانشمندان این مرکز در 1988 به تصویب رسید. این پروژه شامل تحقیقات اساسی با هدف تقویت دانش درباره این فرآیند می‌شد. بر اساس گزارش ایران، این اقدام با هدف اجرایی شدن فوری انجام نشد. به هر حال، در صورت موفقیت‌آمیز بودن استخراج شیمیایی پلونیوم 210، استفاده بالقوه از باتری‌ها رادیوایزوتوپ در طرح اولیه ذکر شد.

22- ایران تکرار کرد که این پروژه بخشی از یک پروژه تحقیق و توسعه بزگتر نبود اما یک ابتکار شخصی از رهبری آن به شمار می‌رفت. بر اساس گزارش ایران، کار شیمیایی درباره این پروژه پیش از فرآیندسازی کامل شیمیایی آن اجرایی شود، کنار گذاشته شد. این پروژه بی‌نتیجه باقی ماند و نمونه‌های خراب به عنوان زباله معدوم شد.

23-ایران به منظور اثبات این مسأله، رونوشت‌هایی از مقالات تحقیقاتی اضافی ارائه داد که اساس درخواست تصویب این پروژه را تشکیل داده بود. ایران همچنین رونوشت‌هایی از طرح پیشنهادی در زمان نشست و تصویب مدرک کمیته مشاوره‌ای دانشمندان مرکز تحقیقات اتمی تهران همچنین رونوشت تکمیل گزارش روزانه رآکتور برای کل دوره‌ای که نمونه‌ها در این رآکتور وجود داشتند، ارائه داد.

24- براساس بررسی تمامی اطلاعات ارائه شده از سوی ایران، این آژانس نتیجه‌گیری کرد که توضیحات مرتبط با محتوا و غلظت آزمایشات پلونیوم 210 با یافته‌های آژانس و دیگر اطلاعات موجود تناقض ندارد. این آژانس توجه دارد که این پرسش دیگر در این مرحله وجود ندارد. به هر حال، آژانس به فرآیندها و اقدامات خود ادامه می‌دهد تا یافته‌های خود را اثبات شده ببیند و تأیید کند که این موضوع بخشی از روند رسیدگی به اجرای تعهد ایران به بیانیه‌ها است.

A-4- معدن گچین

25- نشستی در 22 و 23 ژانویه 2008 در تهران میان مقامات ایرانی و آژانس برگزار شد و بر طبق آن ایران پاسخ‌هایی به سوالاتی ارایه کرد که از سوی آژانس در نامه 15 سپتامبر 2007 مطرح شده بود (GOV/2007/58 پاراگراف 27) با این دیدگاه که به درک بهتری از ترتیبات پیچیده حاکم بر اداره کنونی و گذشته معدن اورانیوم گچین و آسیاب آن نایل آید.(GOV/2005/67 پاراگراف 26الی 31).

26- بنا بر اعلام ایران، استخراج اورانیوم در معدن گچین بعلاوه فعالیت‌های مربوط به فرآوری اوره در معدن اوره گچین UOC همواره در محدوده مسئولیت سازمان انرژی اتمی ایران بوده است.

27- ایران اعلام کرد که در سال 1989، میزان ذخایر اورانیوم در "ساغند" در مرکز ایران با همکاری کارشناسان چینی ایجاد شد. با توجه به خروجی تعیین شده در این منطقه، قراردادی برای تجهیز معدن ساغند و طراحی مرکز بازفرآوری اوره با یک شرکت روسی در سال 1995 بسته شد. منابع مالی برای طرح پنج ساله دولت در سال‌های 1994 الی 1998 برای سازمان انرژی اتمی و فعالیت‌های آن در معادن گچین و ساغند اختصاص نیافت. از آنجایی که اورانیوم بیشتری (بالغ بر هزار تن) در ساغند و در گچین (بالغ بر 40 تن) وجود داشت تصمیم گرفته شد که منابع مالی کافی برای ساغند در اختیار گذاشته شود.

28- به گفته ایران، در دوره‌ سال‌های 1993 الی 1998 موضوعاتی مانند آمادگی گزارش‌های فنی و مطالعات و برخی از آزمایشات شیمیایی بر اوره در مرکز فرآوری اوره سازمان انرژی اتمی در مرکز تحقیقات اتمی تهران انجام شد. تمرکز برخی از اسناد جهت توجیه تامین مالی گچین در طرح پنج ساله 1999 الی 2003 بود. این تلاش‌ها
موفقیت‌آمیز بودند و تامین مالی برای استخراج بیشتر در گچین در این طرح تصویب شد. تصمیمی برای ساخت یک نیروگاه اوره اورانیوم در گچین معروف به پروژه 15/5 در 25 اوت 1999 گرفته شد.

29- ایران در بین تاریخ‌های 22 الی 23 ژانویه 2008، همچنین اسنادی را دراختیار آژانس قرار داد که اسناد مربوط به تامین بودجه این طرح پنج ساله، قراردادها با نهادهای خارجی برای آمادگی مطالعات و گزارش‌ها بوده است. آژانس به این جمع‌بندی رسیده که اسناد مربوطه برای تایید تمایل مداوم سازمان انرژی اتمی به فعالیت گچین در سال 1993 الی 1999 کافی است.

30- ایران در رابطه با نقش شرکت کیمیا معدن اعلام کرد که مرکز فرآوری اوره علاوه بر کارکنان خود مشاوران و کارشناسی را برای پروژه‌های مختلف از جمله کارهای مربوط به معدن گچین به استخدام درآورده است. وقتی که تصویب بودجه لازم برای استخراج و اکتشاف لازم در گچین در سال 1999 صادر شد، برخی از کارشناسان و مشاوران شرکتی را با نام شرکت کیمیا معدن ایجاد کردند تا قراردادی را با سازمان انرژی اتمی برای معدن گچین منعقد کنند. اسناد مربوط به تایید این امر که به آژانس ارایه شده نشان می‌دهد که این شرکت در 4 ماه می 2000 به عنوان شرکت ثبت شده است. ایران اعلام کرد که هسته مرکزی کارکنان شرکت مذکور را شش نفر از افراد و کارشناسانی تشکیل می‌دهند که پیش از این در مرکز فرآوری اوره کار می‌کردند. این شرکت در اوج فعالیت‌های خود 100 نفر کارمند به استخدام درآورد. علاوه بر این کارکنان، این شرکت از کارشناسان دانشگاه‌ها و دیگر قراردادی‌ها برای کار بر روی پروژه استفاده کرد.

31- به گفته ایران، به شرکت کیمیا معدن اطلاعات مفهومی لازم از سوی سازمان انرژی اتمی داده شد که شامل نقشه‌ها و گزارش‌های فنی بودند. وظیفه این شرکت این بود که طرحریزی جزئی برای تامین و نصب تجهیزات و به کار انداختن مرکز اوره اورانیوم گچین را انجام دهد. در قرارداد مذکور محدودیت‌های زمانی اعمال شده بود و این محدودیت‌ها منجر به بروز برخی از خطاها و اشتباهات شد. پس از این که طراحی جزئیات به پایان رسید، تغییراتی باید در آن داده می‌شد و این امر نیز منجر به بروز مشکلات مالی برای شرکت کیمیا معدن گشت.

32- ایران اعلام کرد که شرکت کیمیا معدن تنها یک پروژه در دست اجرا داشته است. آن پروژه ای در کنار سازمان انرژی اتمی ایران بود تا ساخت مرکز اوره اورانیوم گچین ساخته شود. به هر حال این شرکت در تامین قطعات برای سازمان انرژی اتمی کمک کرد چرا که سازمان انرژی اتمی بخاطر تحریم‌ها در تامین آن با مشکلات متعددی مواجه بود.(GOV/2006/15 پاراگراف 39) اسناد مربوط به اقلام ارایه شده به مرکز تبدیل اورانیوم اصفهان UCF از سوی ایران در اختیار آژانس قرار گرفت. به گفته ایران، بخاطر مشکلات مالی شرکت کیمیا معدن، شرکت مذکور در ژوئن 2003 فعالیت بر پروژه گچین را متوقف کرد. زیرا قرارداد سه ساله آن با سازمان انرژی اتمی به پایان رسید. ایران اعلام کرد که شرکت کیمیا معدن بطور رسمی در 8 ژوئن 2003 از ثبت خارج شد. ایران اسناد مربوط به این اظهارات خود را ارایه کرد. پس از آن که این شرکت فعالیت خود را متوقف کرد، مرکز فرآوری اوره کار بر کارخانه اوره اورانیوم گچین را برعهده گرفت.

33- ایران اعلام کرد که شرکت کیمیا معدن قادر بود که از ابتدای تاسیسش در ماه می 2000 پیشرفت سریعی داشته و بنیان مرکز اوره اورانیوم را در اواخر دسامبر 2000 بنا نهد زیرا طراحی‌های کلی برای این مرکز توسط مرکز فرآوری اوره انجام شده بود. این طراحی عمومی و دیگر دانش‌هایی که در اختیار شرکت مذکور قرار گرفت. و این شرکت از آن برای طراحی جزئی تجهیزات فرآوری استفاده کرد. از این رو شرکت کیمیا معدن به سرعت توانست طراحی‌ها را آماده کرده و اقلام مورد نیاز خود را برای خرید سفارش دهد. اسناد حمایت کننده از کارهای انجام شده توسط سازمان انرژی اتمی ایران توسط این کشور در اختیار آژانس قرار گرفته است.

34- بیشتر اطلاعات مربوطه در مباحث پیشینی که درباره معدن گچین صورت گرفت از سوی ایران به آژانس ارایه نشده بود. این آژانس به این جمع‌بندی رسیده است که اطلاعات و توضیحات ارایه شده از سوی ایران با توجه به مستندات بوده است و مفاد آن با اطلاعاتی همخوانی دارد که در اختیار آژانس است. آژانس این سوالات در این مرحله دیگر در زمره مسایل باقی مانده نمی داند. به هر حال، این آژانس مطابق با روند و شگرد خود برای تایید هماهنگی یافته‌ها به فعالیت خود ادامه داده و به راستی‌آزمایی این موضوعات به عنوان تاییدی بر کامل بودن اظهارات ایران ادامه می‌دهد.

A-5- مطالعات ادعایی

35- آژانس همانگونه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل مطرح شده همچنان از ایران می‌خواهد به مسئله مطالعات ادعایی مربوط به تبدیل دی‌اکسید اورانیوم UO2 به تترافلوراید اورانیوم UF4 یا همان پروژه نمک سبز، آزمایش مواد منفجره با حساسیت اندک و طراحی محفظه کلاهک موشک، که می‌تواند جنبه نظامی داشته باشد و به نظر می‌رسد که از روابط درون نهادهای دولتی برخوردار بوده و موضوع امکان رابطه و ارتباط آنها با مواد هسته‌ای مطرح است، رسیدگی کند. (GOV/2007/58 پارگراف 28). ایران به عنوان بخشی از طرح کاری مورد توافق با آژانس موافقت کرد که به مسئله این مطالعات ادعایی رسیدگی کند.

36- آژانس و ایران در 27 و 28 ژانویه 2008 و از 3 الی 5 فوریه 2008 درباره مطالعات ادعایی در نشستی که در تهران برگزار کردند، بحث و بررسی لازم را انجام دادند. در طول این مباحثات، آژانس اطلاعات جزئی درباره اتهامات مطرحه را ارایه کرد و از ایران خواست که توضیحات کافی را درباره دیگر موضوعاتی که در طول اجرای طرح کاری مطرح شد مانند نقش مرکز فیزیک و شرکت کیمیا معدن و موسسه تحقیقات و آموزش ERI و موسسه فیزیک کاربردی IAP را ارایه کند. (GOV/2004/83 پاراگراف‌های 100 الی 101).

37- آژانس به ایران اسناد خاصی را نشان داد که این اسناد از سوی دیگر کشورهای عضو در اختیار آژانس قرار داده شده بود و گفته می‌شد از ایران منشاء گرفته است. در آن مقدار قابل توجهی از تبدیل UO2به UF4 آمده شده است. این اسناد نشان می‌دهد که ظرفیت فرآوری یک تن در هر سال UF4 وجود دارد. اسناد دارای مهر شرکت کیمیا معدن بودند و از این پروژه با نام پروژه 13/5نام برده می‌شد. اسناد شامل ارتباطات و تماس‌های میان کارکنان پروژه و دیگر شرکت‌های خصوصی در زمینه دستیابی به ابزار فرآوری بود. این ارتباطات و نامه‌نگاری‌ها‌ همچنین خطاب به ریاست پروژه مربوط به محفظه حمل کلاهک موشک صورت گرفته بود.

38- ایران اعلام کرد که اتهامات بی‌اساس بوده و این اطلاعاتی که آژانس به ایران نشان داد ساختگی است. به هر حال ایران موافقت کرد که اظهارات خود را بطور جزئی ارایه کند. در 8 فوریه و 12 فوریه 2008، آژانس به صورت کتبی بر درخواست خود برای ارایه توضیحات بیشتر تاکید کرد. ایران در پاسخ بر مواضع قبلی خود تاکید کرده و اعلام داشت که این آخرین ارزیابی آن درباره این موضوع خواهد بود.

ایران اعلام کرد که تنها سازمانی که در فعالیت چرخه سوخت دخیل بوده و هست سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی بوده و این سازمان تماس‌هایی با شرکت کیمیا معدن برای توسعه مرکز اوره اورانیوم در گچین برقرار کرده است. این تنها پروژه‌ای بود که این شرکت در آن مشارکت داشته است. از نظر ایران،‌ اسناد ارایه شده ساختگی و اتهاماتی بی‌اساس بوده‌اند.

39- آژانس طی دیدارهای انجام‌شده در سوم تا پنجم فوریه 2008 مدارکی برای بررسی ایران ارائه کرد که اطلاعات فنی اضافی مرتبط با آزمایش چاشنی‌های انفجاری با ولتاژ بالا، توسعه چاشنی سیم انفجاری، آتش هم‌زمان چاشنی‌های سیم انفجاری چندگانه و معرفی یک آزمایش انفجاری با استفاده از محور 400 متری و قابلیت آتش‌زنی از راه دور به وسیه میله‌ای از مسافت 10 کیلومتری بود و همگی این موارد از نظر آژانس قابل استفاده در تحقیق و توسعه سلاح اتمی هستند. ایران این مدارک را ساختگی خواند و گفت که اطلاعات ذکر شده در این اسناد می‌تواند به آسانی در هر منبع آزاد یافت شود.

آژانس طی این نشست‌ها، معیارها و کار توسعه موشک شهاب 3 را ذکر کرد به ویژه از جنبه‌های فنی وسیله بازگشتی و به ایران آزمایشی را نشان داد که یک تصویر رایانه‌ای تهیه شده از سوی دیگر کشورهای عضو بود تا نقشه نموداری محتوای مخروط داخلی وسیله بازگشتی را نشان دهد. این نقشه از سوی آژانس این گونه تخمین زده شد که احتمالاً می‌تواند یک وسیله اتمی را حمل کند. ایران در این باره توضیح داد که برنامه موشکی آن صرفاً برای استفاده از کلاهک‌های متعارف است و همچنین بخشی از برنامه فضایی این کشور به شمار می‌رود همچنین این نقشه نموداری که در اختیار آژانس قرار گرفته است کاملاً بی‌اساس و ساختگی بود.

40- آژانس طی نشست‌های 27 تا 28 فوریه 2008 از ایران خواست تا برخی از اقدامات تهیه و خریداری مواد توسط مراکز ایرانی مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور را که می‌توانستند با مطالعات ادعایی بالا ارتباط داشته باشند، شفاف‌سازی کند. این موارد شامل دوره‌های آموزشی محاسبه نوترون، تأثیر امواج شوک‌دهنده بر فلز، شکاف غنی‌‌سازی یا ایزوتوپ و موشک‌های بالستیک بودند. تلاش‌هایی نیز برای تهیه شکاف‌های جرقه‌ای، نرم‌افزار موج شوک، منابع نوترون، بخش‌های فلزی خاص و تجهیزات اندازه‌گیری تشعشع از جمله طیف سنج گاما انجام شد.

ایران در پاسخ مکتوب خود در پنجم فوریه 2008 بیان کرد که نرم‌افزار شوک PAM به منظور مطالعه هواپیمایی، تصادف خودروها، کیسه‌های هوا و طراحی کمربند ایمنی تجهیز شد. ایران همچنین استدلال کرد که دستگاه‌های مانیتورینگ تشعشع به منظور محافظت در برابر تشعشعات احتمالی تجهیز شده‌اند. پاسخ تهران درباره تلاش‌ها برای خریداری دوره‌های آموزشی بر سر محاسبات نوترونی و شکاف غنی‌سازی یا ایزوتوپ، شکاف‌های جرقه‌ای، نرم‌افزار موج شوک، منابع نوترونی و تجهیزات اندازه‌گیری تشعشع برای طیف‌سنج گاما هنوز باید ارائه شود.

41- آژانس طی همان دیدارها شفاف‌سازی درباره نقش برخی مقامات و موسسات و ارتباط آنان با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را خواستار شد. همچنین شفاف‌سازی درباره پروژه‌هایی نظیر پروژه 4 (غنی‌سازی احتمالی اورانیوم) و فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط با لیزر نیز توضیح خواسته شد. ایران وجود برخی سازمان‌ها و ادارات ذکر شده در این مدرک و همچنین ارتباط دیگر سازمان‌های نام برده شده با فعالیت‌های هسته‌ای خود را رد کرد. ایران همچنین همکاری برخی افراد مذکور در این مدرک را انکار کرد و گفت که ادعاها درباره نقش افراد دیگر نیز بی‌اساس است. پاسخ ایران به درخواست آژانس برای شفاف‌سازی درباره پروژه 4 و تحقیق و توسعه مرتبط با لیزر هنوز باید ارائه شود.

42- آژانس در تاریخ 15 فوریه 2008 برگزاری نشست‌های بیشتر به منظور ارائه مدارک مضاعف در خصوص مطالعات ادعایی درباره ایران را پیشنهاد کرد و البته پس از اخذ مجوز از سوی کشورهایی که اطلاعات مذکور را به آژانس داده بودند، صورت گرفت. ایران هنوز به پیشنهاد آژانس در این باره پاسخ نداده است.

B- فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی در حال حاضر

43- در 12 دسامبر 2007، نخستین تهیه فیزیکی اقلام در مرکز غنی سازی سوخت(FEP) در نطنز انجام و توسط آژانس راستی آزمایی شد. از ابتدای عملیات در فوریه 2007 مجموع 1670 کیلوگرم uf6به آبشارها تزریق شده بود.در بین چیزهای دیگر اپراتور حدود 75 کیلوگرم UF6 به عنوان محصول غنی سازی اعلام شده u-235 3/8 درصد ارائه کرد. محصول تاسیسات بسیار کمتر از ظرفیت طراحی اعلام شده بوده است.هیچگونه استقرار سانتریفیوژها خارج از ناحیه 18 آبشار اصلی وجود نداشته است.کار استقرار شامل تجهیزات و لوله های فرعی برای دیگر نواحی آبشارها ادامه می یابد.از مارس سال 2007 مجموع 9 بازرسی اعلام نشده در FEPانجام گرفته است.تمامی مواد هسته ای در FEP در محدوده و زیر نظر آژانس باقی می ماند.

44.در 8 نوامبر 2007، ایران اعلام کرد که "موافقت کرد تبادل اطلاعات درباره نسل جدید سانتریفیوژها" در دسامبر 2007 با آژانس بین‌ المللی انرژی اتمی صورت گیرد. (GOV/2007/58 پاراگراف 33). در 13 ژانویه 2008؛ مدیر کل آژانس و معاون وی در امور پادمانی از سازمان انرژی اتمی و آزمایشگاه تحقیق و توسعه در سرکت کالای الکتریک دیدار کرد و در آنجا اطلاعاتی درباره فعالیت‌های تحقیق و توسعه آنجا به وی ارایه شد. این اطلاعات شامل کار بر چهار طرح سانتریفیوژ دیگر، دو طرح پروانه های حساس، پروانه‌هایی مربوط به سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر بود. ایران به اطلاع آژانس رساند که آزمایشگاه تحقیق و توسعه مشغول توسعه اجزا و قطعات سانتریفیوژی، تجهیزات اندازه‌گیری و پمپ‌های خلاء است با این هدف که بتواند توانایی تولیدی بومی آنها را در داخل کشور داشته باشد.

45- ایران در 15 ژانوبه 2008 اطلاعاتی را به آژانس درباره تاسیسات مربوط به سانتریفیوژ های نسل جدید (IR-2) در مرکز آزمایشی غنی‌سازی سوخت PFEP ارایه کرده و اطلاعات و طراحی‌های مربوطه را در اختیار قرار داد. آژانس در 29 ژانویه 2008 این امر را تایید کرد که یک دستگاه واحد آزمایشی IR-2 و 10 دستگاه آبشار آزمایشی IR-2 در مرکز آزمایشی غنی‌سازی سوخت نصب شده است. ایران گزارش داد که حدود 800 گرم UF6 به یک ماشین و در تاریخ 22 الی 27 ژانویه 2008 تزریق شد. ایران به آزمایش سانتریفیوژ پی 1 و یک آبشار 10 تایی و یک آبشار 20 تایی و یک آبشار 164 سانتریفیوژی در PFEP بین اکتبر 2007 الی 21 ژانویه 2008 ادامه داده است. ایران در کل 8 کیلوگرم گاز UF6 را به یک پی 1 و آبشار 10 تایی از سانتریفیوژهای پی1 تزریق کرده است. هنوز ماده‌ای به آبشار 20 تایی و 164 تایی تزریق نشده است. در انتهای ژانوی 2008 ماشین‌ تک واحدی، 10 واحدی و 20 واحدی برداشته شد و به جای آنها از دستگاه‌های جدید IR-2 استفاده شد. همه این فعالیت‌ها تحت نظارت و بازرسی‌های آژانس انجام شد.

46- معاون مدیر کل در امور پادمانی و مدیر عملیات پادمانی در 5 فوریه 2008 از آزمایشگاه در لشکرآباد دیدار کردند. در این آزمایشگاه فعالیت‌های غنی‌سازی لیزر در سال 2003 و پیش ‌از آن انجام شد. این ‌آزمایشگاه اکنون توسط یک شرکت خصوصی اداره می‌شود، این شرکت تولید کننده تجهیزات لیزر برای اهداف صنعتی است. همه این تجهیزات لیزر پیشین برچیده شده و برخی از ‌آنها در مرکز انبار شده است. مدیریت شرکت اطلاعات جزئی درباره فعالیت‌های کنونی و طرحریزی شده ارایه کرده است. این امر شامل ساخت و سازهای گسترده جدید بوده و وی گفته که این طرح‌های در حال انجام نیستند و طرحریزی درباره آنها صورت نگرفته و فعالیت‌های غنی‌سازی در آن انجام نمی‌شود.
C.فعالیت‌های بازفرآوری

47.آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران(TRR)، مولیبدنیوم، لودین و تاسیسات تولید رادیو ایزوتوپ ژنون(تاسیسات MIX) و راکتور تحقیقات هسته‌ای ایران(IR-40) از طریق بازرسیها و راستی آزمایی اطلاعات طراحی ادامه داده است. هیچگونه نشانه ای دال بر تداوم فعالیت‌های مرتبط بازفرآوری در این تاسیسات وجود ندارد. به علاوه ایران بیان داشته است که فعالیت‌های بازفرآوری مرتبط R&d در ایران وجود ندارد که آژانس صرفا می تواند با بازرسی از این تاسیسات آن را تائید کند.

D.دیگر موضوعات اجرا

E.1.تبدیل اورانیوم

49.در جریان فعالیت‌های تبدیل کنونی در ucf که در 31 مارس 2007 آغاز شد، تقریبا 120 تن اورانیوم به شکل UF6 تا 2 فوریه 2008 تولید شده بود. این مقدار، میزان UF6 تولید شده در ucf از مارس 2004 را به 309 تن می رساند که همگی آنها تحت محدوده و نظارت آژانس باقی می مانند. ایران بیان داشته است که به جز در اصفهان هیچ فعالیت R&D مرتبط با تبدیل اورانیوم انجام نداده است. E.2

50.در 30 مارس 2007، آژانس از ایران درخواست کرد درباره تصمیمش برای تعلیق اجرای متن اصلاح شده بخش عمومی ترتیبات کمکی کد 1.3(GOV/2007/22 بندهای 12-14) تجدید نظر کند اما هیچ پیشرفتی درباره این موضوع صورت نگرفته است. با این حال، ایران اطلاعات به روز شده ای درباره PFEP ارائه داده است.
E.3.

51. در 26 نوامبر 2007، آژانس در روسیه سوخت تازه پیش‌بینی شده برای نیروگاه هسته ای بوشهر را قبل از ارسال به ایران، راستی اَزمایی و مهر و موم کرد.

F.خلاصه


52- آژانس توانسته است به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در ایران ادامه دهد. ایران به آژانس دسترسی به مواد و هسته ای اعلام شده را فراهم کرده است و گزارشهای لازم حسابرسی مواد هسته ای در ارتباط با مواد و فعالیتهای اعلام شده هسته ای را ارایه داده است. ایران همچنین به پرسشها پاسخ داده و توضیحات و تفصیلات در مورد مسائل مطرح شده در چارچوب برنامه کاری، را به غیر از موضوع مطالعات اتهامی ارایه داده است. ایران دسترسی به اشخاص را در پاسخ به درخواستهای آژانس فراهم کرده است. اگرچه دسترسی مستقیم به افرادی که گفته می شود در ارتباط با مطالعات اتهامی بوده اند فراهم نشده است، پاسخها به صورت مکتوب به بعضی از پرسشهای آژانس داده شده است.

53-آژانس توانسته است نتیجه گیری نماید که پاسخهای ارائه شده توسط ایران بر اساس برنامه کاری، با یافته های آژانس مطابقت دارند- در موضوع آزمایشهای پلوتونیوم-210 و معدن گچین- یا در تعارض نیستند- در موضوع آلودگی در دانشگاه فنی و فعالیتهای خرید توسط رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) بنابراین آژانس آن مسائل را دیگر به عنوان موضوعات باقیمانده در این مرحله نمی داند. اگرچه آژانس بر اساس مقررات و رویه اش همچنان برای تایید و تقویت یافته هایش و نیز راستی آزمایی این مسائل به عنوان بخشی از راستی آزمایی کامل بودن اظهارات ایران، ادامه می دهد.

54- یکی از مسائل عمده باقیمانده مربوط به ماهیت برنامه هسته ای ایران موضوع مطالعات اتهامی در مورد پروژه نمک سبز، آزمایش مواد انفجاری قوی، و محفظه کلاهک موشک می باشند. این موضوعی بسیار مهم و مایه نگرانی جدی و اساسی در مورد هرگونه ارزیابی ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران می‌باشد. آژانس در 3 تا 5 فوریه 2008 توانست تعدادی از اسناد مربوطه را به ایران نشان دهد. و همچنان ادعاهای مطرح شده و توضیحات ارایه شده توسط ایران در پاسخ به این اسناد را مورد بررسی قرار می دهد. ایران ادعا می کند که این اتهامات بی اساس هستند و اطلاعات جعل شده اند. همچنین ارزیابی نهایی آژانس نیازمند فهم نقش سند اورانیوم فلزی، و شفاف‌سازی ها در مورد فعالیتهای خرید بعضی از نهادهای مرتبط نظامی می باشد که هنوز توسط ایران ارایه نشده است. اژانس تنها توانست اجازه یابد که در 15 فوریه 2008 بعضی از اسناد بیشتر را به ایران نشان دهد. ایران هنوز به درخواست آژانس در همان روز جهت بررسی این اسناد اضافی در مورد مطالعات اتهامی پاسخ نداده است. بر اساس موارد بالا آژانس هنوز در موقعیتی نیست که در مورد ماهیت کامل برنامه هسته ای ایران تصمیم بگیرد. درعین حال بایستی توجه داشت که آژانس نه استفاده از مواد هسته ای را در ارتباط با مطالعات ادعایی کشف نموده و نه اطلاعات معتبری را در این خصوص در اختیار دارد. مدیرکل مصرانه از ایران می خواهد که به صورت فعال با آژانس در بررسی مشروح‌تر اسناد در دسترس درخصوص مطالعات اتهامی که آژانس مجاز شده است آنها را به ایران نشان دهد، مشارکت نماید.

55- آژانس اخیرا اطلاعات بیشتری را از ایران دریافت کرده است که مشابه آنهایی است که ایران قبلا در پیروی از پروتکل الحاقی ارائه نموده بود و همچنین اطلاعات طراحی روزآمد. در نتیجه آگاهی آژانس در خصوص برنامه هسته ای اظهار شده جاری ایران روشن تر شده است. در عین حال این اطلاعات به صورت ویژه ارائه شده و مطابق یک رویه کامل و مستمر نیست. مدیرکل همچنان مصرانه از ایران می خواهد بعنوان یک اقدام اعتماد ساز مهم که توسط شورای حکام درخواست گردیده و به تایید شورای امنیت رسیده، پروتکل الحاقی را در اولین زمان ممکن به اجرا درآورد. مدیرکل همچنین مصرانه از ایران می خواهد متن اصلاح شده ترتیبات فرعی، بخش عمومی، کد 1/3 در خصوص ارائه سریع اطلاعات طراحی را اجرا نماید. ایران آمادگی خود را برای اجرای مفاد پروتکل الحاقی ومتن اصلاح شده ترتیبات فرعی، بخش عمومی، کد 1/3، را " در صورتی که پرونده از شورای امنیت به آژانس بین المللی انرژی اتمی بازگردد" اظهار داشته است.

56- ایران برخلاف تصمیمات شورای امنیت با ادامه دادن عملیات PFEP ( کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت ) و FEP ( کارخانه غنی سازی سوخت ) فعالیتهای مرتبط با غنی سازی را به حال تعلیق درنیاورده است. علاوه بر آن ایران، توسعه نسل جدید سانترفیوژها را آغاز کرد. ایران همچنین به ساخت IR-40 (رآکتور آب سنگین ) و عملیاتی ساختن کارخانه تولید آب سنگین ادامه داده است.

57- ایران در خصوص برنامه جاری خود، همچنان به اعتماد سازی درخصوص گستره و ماهیت آن نیاز دارد. اعتماد به ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران مستلزم این است که آژانس قادر شود نه تنها در خصوص مواد هسته ای اظهار شده بلکه به همان مرتبه اهمیت، درخصوص فقدان مواد و فعالیتهای اظهار نشده هسته ای در ایران تضمین هایی ارائه دهد. باستثنای موضوع مطالعات اتهامی که همچنان بعنوان موضوع باقی مانده خواهد ماند، ایران هیچ اطلاعات منسجمی درخصوص احتمال مواد و فعالیتهای اظهار نشده هسته ای در ایران در اختیار ندارد. ایران اگرچه بطور خاص، برخی اطلاعات مشروح بیشتر را درباره فعالیتهای جاری خود ارائه داده است، لکن آژانس در موقعیتی نخواهد بود که قبل از دریافت برخی توضیحات پیرامون ماهیت مطالعات ادعایی، و بدون اجرا شدن پروتکل الحاقی، در جهت ارائه تضمینهای معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیتهای هسته‌‌ای اظهار نظر نشده در ایران، پیشرفتی داشته باشد. این امر بویژه با توجه به سالهای متعدد فعالیتهای اظهار نشده در ایران و فقدان اعتماد ناشی از آن، حائز اهمیت ویژه می باشد. بنابراین مدیرکل مصرانه از ایران می خواهد تمامی اقدامات لازم خواسته شده توسط شورای حکام و شورای امنیت بمنظور ایجاد اعتماد به ماهیت برنامه هسته ای اش به اجرا درآورد.

58- مدیرکل به نحو مقتضی به گزارش دهی خود ادامه خواهد داد.