خانه های امن ؛ ایمنی موقت برای زنان آسیب دیده

شاید به صدا درآمدن همین زنگ خطر موجب شد تا دفتر امور زنان و خانواده سازمان بهزیستی با همکاری مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری در سال 78 اماکنی را با عناوینی همچون اورژانس اجتماعی ، مراکز مداخله در بحران ، خانه های سلامت و مراکز اسکان موقت راه اندازی کنند.

رضایی فر، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با جام جم دراین باره می گوید: زنان و دخترانی که به دلایل مختلفی از جمله انواع خشونت و اختلافات خانوادگی خانه را ترک می کنند، به صورت خودمعرف یا با شناسایی نیروی انتظامی به مراکز اورژانس اجتماعی که مشابه مراکز اورژانس بیمارستان ها عمل می کنند منتقل می شوند. در این مراکز تلاش می شود اقدامات اولیه برای شناسایی مددجو، بررسی مشکل و نحوه رسیدگی فوری به وضعیت او انجام شود.

وی با بیان این که مراکز اورژانس اجتماعی دارای تیم تخصصی شامل مددکار، کارشناس حقوقی ، روان شناس و مشاور خانواده هستند تا ضمن گفتگو با مددجو از دلایل ترک منزل مطلع شوند، ادامه می دهد: در این شرایط خانواده به عنوان اولویت اول مطرح می شود، به این معنی که باید در حد امکان با مشاوره مددکار و مشاور خانواده هم با مددجو و هم با خانواده وی شرایط بازگشت او به محیط خانواده فراهم شود؛ اما چنانچه خانواده به هر دلیل حاضر به پذیرش مددجو نباشد یا شرایط خانوادگی وی به گونه ای باشد که با بازگشت مجدد وضعیت به مراتب ناگوارتری در انتظار مددجو باشد، با توجه به ویژگی هایی همچون وضعیت سنی و تاهل و میزان آسیب دیدگی به مراکز ویژه منتقل خواهد شد.به گفته رضایی فر در حال حاضر 64 مرکز اورژانس اجتماعی در سطح کشور راه اندازی شده که 6 مورد از آنها در تهران است ؛ همچنین از مجموع 30 خانه سلامت در کشور نیز دو مورد در تهران است.

پذیرش 18هزار زن و دختر بی پناه در مراکز اورژانس اجتماعی

رضایی فر با اشاره به پذیرش 18هزار و 446مددجو در کل کشور از سوی مراکز اورژانس اجتماعی طی 9ماهه امسال می گوید: از این تعداد 349مددجو در خانه های سلامت و 610نفر در مراکز بازپروری پذیرش شده اند. مابقی مراجعه کنندگان یا به خانواده بازگشته اند یا در مراکز اسکان موقت زنان ساماندهی شده اند.به گفته رضایی فر، دخترانی که پس از ترک منزل دچار آسیب دیدگی جنسی شده اند، به مراکز بازپروری و دخترانی که این مشکل را ندارند، به خانه های سلامت منتقل می شوند. همچنین زنانی که در این مراکز به هر دلیل امکان بازگشت مجدد به خانواده را ندارند ، به مراکز اسکان موقت زنان منتقل خواهند شد.

خانه های سلامت ؛ مسکن های موقت

هر چند معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی مدعی است دختران و زنانی که به هر دلیل خانه را ترک کرده اند، می توانند تا هر زمان که به شرایط مطلوب نرسیده اند در این مراکز بمانند؛ اما واقعیت این است که محدودیت این مراکز از نظر تعداد و هزینه هایی که نگهداری از این زنان و دختران به سازمان تحمیل می کند، موجب می شود که در نهایت این مراکز حداکثر بیش از یک سال پذیرای این دختران و زنان بی پناه نباشند. ترخیص این دختران از خانه های سلامت در شرایطی صورت می گیرد که معلوم نیست پس از ترخیص چه سرنوشتی در انتظارشان خواهد بود، کما این که درصد قابل توجهی از این دختران و زنان امکان بازگشت به خانه را ندارند و ناچار ظرف مدت کوتاهی مجددا سر از خیابان ها درمی آورند.

خانه های سلامت در رسالت خود موفق نبوده اند

دکتر سیدحسن علم الهدایی ، کارشناس مسائل اجتماعی که خود چندین سال مسوولیت های متعددی در سازمان بهزیستی داشته ، معتقد است خانه های سلامت ، مراکز بازپروری و مراکز اسکان موقت در صورتی که بدرستی مدیریت نشوند، قطعا زمینه تشدید انواع آسیب های اجتماعی را در میان مددجویان فراهم خواهند آورد. وی می گوید: تجمع دختران و زنان مددجو در این مراکز می تواند زمینه بروز شرایط بحرانی تر را فراهم کند، چرا که مددجویان با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، تجربیات روزهای بیرون ماندن از منزل و نحوه گذران زندگی شان را در اختیار یکدیگر قرار می دهند و همین مساله موجب آموزش منفی در میان مددجویان خواهد شد.

صورت مساله را پاک نکنیم

علم الهدایی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه مسوولان خانه های سلامت و مراکز اسکان موقت با ترخیص مددجو، وظیفه خود را تمام شده می پندارند در حالی که مهم ترین بخش فعالیت این مراکز تازه پس از ترخیص مددجو آغاز می شود ؛ چراکه لازم است پس از ترخیص حداقل تا 3 ماه مددکاران از دور وضعیت روحی و روانی و شرایط خانوادگی مددجو را تحت نظر داشته باشند تا در صورت مشاهده علائم و نشانه هایی از بروز بحران ، از وخیم تر شدن شرایط مددجو که منجر به ترک مجدد منزل می شود، پیشگیری شود اما متاسفانه در حال حاضر سازمان بهزیستی و مسوولان خانه های سلامت از این بخش قضیه غافل شده اند.