پژوهشگاه زابل گره‌های سیستان را باز می‌کند

 راهداری گفت: به مناسبت هفته پژوهش، پژوهشگاه زابل برای نخستین بار اقدام به برگزاری نمایشگاهی جامع از دستاوردها، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های خود در مجتمع بقیه‌الله الاعظم کردیم . این نمایشگاه فرصتی بی‌سابقه برای نمایش توان اجرایی پژوهشگاه و عبور از ارائه صرف گزارش‌های مکتوب بود.

 وی هدف اصلی، نمایش عملیاتی بودن پژوهش‌ها و نشان دادن این واقعیت بود که تحقیقات انجام‌شده در پژوهشگاه زابل صرفاً در حد مقاله و گزارش باقی نمانده، بلکه به مرحله اجرا و تولید رسیده است. این رویداد تلاش داشت فاصله میان پژوهش و جامعه را به حداقل برساند.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زابل،گفت: پروژه‌هایی نظیر مجتمع تکثیر شترمرغ، پژوهشکده گاو سیستانی، واحد تولید گیاهان دارویی مقاوم به خشکی، موزه تاریخ طبیعی، گلخانه‌های پیشرفته و سیستم‌های نوین مدیریت آب در این نمایشگاه معرفی شد.وبدیدکنندگان، شامل مسئولان، کارشناسان، کشاورزان و عموم مردم، از نزدیک با واحدهای عملیاتی، مزارع تحقیقاتی، گلخانه‌ها و پروژه‌های شاخص پژوهشگاه آشنا شدند و فرآیند تبدیل ایده علمی به راهکار اجرایی را مشاهده کردند.

 معاون پژوهشی پژوهشگاه زابل،افزود:  پژوهشگاه زابل در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به‌عنوان مؤسسه‌ای مستقل و زیر نظر مستقیم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد و امروز یکی از معدود مراکز پژوهشی خارج از تهران با ظرفیت اداری بالا محسوب می‌شود. این تغییر جایگاه سازمانی، بیانگر عزم ملی برای تمرکز بر حل مسائل منطقه‌ای از مسیر تولید دانش بومی و کاربردی است.

 ایشان خاطرنشان کردند: این استقلال نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای حل مسائل مناطق کمتر برخوردار از مسیر علم و پژوهش است. استقلال اداری، سرعت تصمیم‌گیری را افزایش داده و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای حل مشکلات ریشه‌ای سیستان را فراهم کرده است.

وی تاکید کرد: مأموریت پژوهشگاه زابل صرفاً تولید علم نظری نیست، بلکه فعالیت‌ها بر دو محور اساسی استوار است؛ نخست، حل مشکلات بومی منطقه با تمرکز بر چالش‌هایی نظیر بحران کم‌آبی، فرسایش خاک، خشکسالی‌های مکرر و ضرورت تنوع‌بخشی به الگوی کشاورزی. دوم، انجام مسئولیت اجتماعی ابلاغی از سوی وزارت علوم که بر انتقال سریع نتایج پژوهش‌ها به جامعه هدف شامل کشاورزان، دامداران و فعالان محلی تأکید دارد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زابل افزود: پژوهشگاه زابل با در اختیار داشتن بیش از ۶۰۰۰ هکتار اراضی فیزیکی، ظرفیت کم‌نظیری برای اجرای طرح‌های پایلوت در مقیاس وسیع دارد. این ویژگی امکان آزمون عملی راهکارها پیش از تعمیم به سطح منطقه را فراهم می‌کند. این وسعت، امکان تبدیل نتایج تحقیقاتی به راهکارهای عملی را فراهم کرده و علاوه بر پژوهش‌های کشاورزی، بستری برای حفظ منابع ژنتیکی و مطالعات محیط‌زیستی به شمار می‌رود.

راهداری گفت: بحران آب، محور اصلی فعالیت‌های پژوهشگاه است و معرفی سیستم «کیسه کشت» یا Grow Bag یکی از مهم‌ترین دستاوردهاست که مصرف آب را تا ۷۰ درصد کاهش می‌دهد.  بحران آب به‌عنوان مهم‌ترین چالش منطقه، محور اصلی نوآوری‌های پژوهشگاه زابل است. یکی از برجسته‌ترین دستاوردها، معرفی سیستم «کیسه کشت» یا Grow Bag به‌عنوان جایگزینی نوین برای کشاورزی مبتنی بر خاک سنتی است.

وی یادآورشد: این روش با حذف خاک سنتی، امکان کنترل دقیق تغذیه و آبیاری گیاه را فراهم کرده و در ترکیب با آبیاری قطره‌ای، برداشت محصول در تمام طول سال را ممکن می‌سازد و موجب کاهش مصرف آب تا ۷۰ درصد شده و با استفاده از بسترهای کشت کنترل‌شده، امکان مدیریت دقیق تغذیه و آبیاری گیاه را فراهم می‌کند. تلفیق این سیستم با آبیاری قطره‌ای و مدیریت مواد مغذی، امکان برداشت محصول در تمام طول سال را مهیا ساخته است.

 معاون پژوهشی پژوهشگاه زابل گفت : حفظ منابع ژنتیکی دام‌های بومی از وظایف مهم پژوهشگاه است و از مهم‌ترین اقدامات در این حوزه می‌توان به حفظ و اصلاح نژاد گاو سیستانی اشاره کرد. این پژوهشگاه با نگهداری بیش از ۲۰۰ رأس گاو سیستانی، مطالعات ارزشمندی در زمینه سازگاری این نژاد با شوری و کم‌آبی و بهبود تولید گوشت و شیر انجام می‌دهد. همچنین توسعه پرورش شترمرغ که سابقه آن به سال ۱۳۷۵ بازمی‌گردد، امروز پژوهشگاه زابل را به مرجعی معتبر برای پرورش‌دهندگان منطقه تبدیل کرده و زمینه ایجاد زنجیره ارزش جدیدی را فراهم آورده است.  حذف کشاورزی از این منطقه قابل قبول نیست و باید با تکیه بر دانش روز، فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند منابع آب، کشاورزی را متحول و پایدار کرد. پژوهشگاه زابل در راستای انجام مسئولیت اجتماعی خود، درهای این مجموعه را به روی عموم مردم، کشاورزان، کارآفرینان و دستگاه‌های اجرایی گشوده است تا از نزدیک با دستاوردهای علمی، روش‌های اجرایی و زیرساخت‌های موجود آشنا شوند. این تعامل مستقیم، کلید موفقیت در انتقال فناوری و توسعه پایدار منطقه خواهد بود.