مدیریت ارز در جنگ

درواقع آغاز جنگ رژیم اسرائیل علیه ملت ایران که با چراغ‌سبز و هماهنگی با سران کاخ‌سفید انجام شد، نرخ بازار ارز را حدود ۱۲درصد افزایش داد، اما به‌تدریج و با مدیریت بازار و اطمینان فعالان اقتصادی از تامین ارز مورد نیاز واردات کشور از سوی بانک مرکزی و نیز مدیریت و تسهیل شرایط واردات از سوی وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد، ورق برگشت و قیمت‌ها از تب‌وتاب ایستاد و حتی روند نزولی به خود گرفت.

در ابتدای شروع جنگ تحمیلی نرخ ارز در بازار غیررسمی از پایه حدود ۸۳هزار تومان به ۹۹هزار و ۵۰۰تومان افزایش یافت، اما معامله در این بخش به حداقل رسید.

این درحالی‌است که در ابتدای سال نرخ دلار در بازار غیررسمی به حدود ۱۰۵هزار تومان رسیده بود. در مدت جنگ تحمیلی بانک مرکزی با پوشش تقاضای رسمی ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران و تخصیص یک‌میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی توانست ابتدا این اطمینان را به مردم بدهد که کمبودی در کالاهای اساسی وجود نخواهد داشت و در بخش دیگر بازار غیررسمی را مدیریت کرد و نرخ ارز تا روز دوشنبه هفته جاری به حدود ۹۲هزار و ۷۰۰تومان رسید.  

پیش‌بینی می‌شد ورود آمریکا برای حمایت از رژیم اسرائیل جنگ را به نفع صهیونیست‌ها تغییر دهد اما این موضوع به شکل دیگری رقم خورد. آمریکا با حمله مستقیم مراکز  هسته‌ای ایران را بمباران کرد و نیروهای مسلح کشورمان در پاسخ به تجاوز نیروهای آمریکایی به خاک کشورمان پایگاه نظامی این کشور در قطر را مورد هدف قرار دادند.  پس از این اتفاق بود که صبح دیروز رژیم‌صهیونیستی اعلام کرد آتش‌بس را قبول کرده و این موضوع از سوی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز تایید شد. در پی اعلام آتش‌بس میان ایران و رژیم‌صهیونیستی، بازار ارز با کاهش قابل‌توجه نرخ‌ها مواجه شد. براساس مشاهدات میدانی و داده‌های فعالان بازار، قیمت دلار در بازار هرات با افتی بیش از ۵۰۰۰تومان، از کانال ۹۰هزار تومانی عقب‌نشینی کرد و وارد محدوده ۸۴هزار تومان شد. همچنین قیمت تتر، به‌عنوان شاخصی از انتظارات معامله‌گران در بازار رمزارز، به کانال ۸۵هزار تومان بازگشت.

 کارشناسان اقتصادی معتقدند مدیریت هدفمند بازارساز در کنار تحولات سیاسی نقش مهمی در کنترل نوسانات اخیر ایفا کرده است. به ‌باور آنها، ادامه‌دار بودن آرامش نسبی در جبهه سیاسی و امنیتی، می‌تواند به تثبیت نرخ ارز در سطوح پایین‌تر و حتی ورود به کانال‌های پایین‌تر نیز منجر شود. درمجموع، با وجود شرایط جنگی و فضای ملتهب سیاسی، بازارساز با اتخاذ سیاست‌های مدبرانه ارزی موفق شد از بروز جهش‌های فزاینده در قیمت‌ها جلوگیری و ثبات نسبی را در بازار ارز حفظ کند؛ مسأله‌ای که اکنون با اعلام آتش‌بس، زمینه را برای بازگشت آرامش بیشتر به بازار ارز و اقتصاد کشور فراهم کرده است.

سناریوی شکست‌خورده دلار ۱۵۰هزار تومانی

علی‌رغم این‌که برخی پیش‌بینی می‌کردند نرخ ارز در شرایط جنگی افزایش پیدا کند اما شاهد رشد جهشی نبودیم. این گفته سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی است. وی می‌گوید زمانی که نرخ ارز در بازار غیررسمی به ۱۰۵هزار تومان رسید برخی بر این باور بودند که با افزایش تنش‌های سیاسی و وقوع جنگ ممکن است روند افزایش قیمت بیشتر شود، اما اکنون این نرخ در کانال ۸۴ تا ۸۵هزار تومان در نوسان است.  ایمان زنگنه، کارشناس اقتصادی نیز دراین‌باره گفت: پیش از وقوع جنگ سناریوی دلار۱۵۰هزار تومانی مطرح می‌شد، اما اکنون نرخ ارز در محدوده ۸۴هزار تومان قرار دارد که نشان‌دهنده مدیریت مطلوب بازار ارز است. وی بخشی از مدیریت بازار ارز را متوجه مردم دانست که با دولتمردان و سیاست‌گذاران همراهی می‌کنند و افزود: به‌دنبال این همراهی شاهد آن هستیم که نه بازار‌ها ملتهب شده و نه کالا‌ها کمیاب. زنگنه گفت: با توجه به این‌که ذخایر طلای بانک مرکزی در سطح مطلوبی است، به نظر می‌رسد بانک مرکزی مشکلی در مدیریت ارزی کشور نداشته باشد. حتی در صورت نیاز بانک مرکزی می‌تواند با عرضه طلا نیز بازار ارز را کنترل کند.

نقشه دشمن نقش‌برآب شد

رژیم‌ صهیونیستی در طول مدت جنگ تحمیلی مردم را نسبت به بازارهای مختلف تحریک می‌کرد که سرمایه‌های‌شان را به دلار و طلا تبدیل کنند. برخی کارشناسان معتقدند مردم به این آگاهی رسیده‌اند عملیات روانی دشمن نتوانسته تاثیر بگذارد اما ممکن است مسیر دیگری را در پیش بگیرد و مردم باید در این زمینه توجه لازم را داشته باشند. در طول سال‌های گذشته دشمنان کشورمان از مسیرهای مختلف سعی بر تحریک تقاضا در بخش‌های کلیدی کشور داشتند و در برخی موارد پیشنهاد می‌دادند که مردم به سمت بازار ارز بروند اما اقدام بازارساز درخصوص کوچک‌سازی بازار غیررسمی و پوشش تقاضا در بازار رسمی توانست تا حد زیادی نقشه آنها را نقش‌برآب کند. در ابتدای جنگ تحمیلی رژیم‌صهیونیستی نیز اعلام می‌شد که مردم برای خرید کالاهای اساسی به فروشگاه‌ها بروند. قصد آنها غارت‌شدن مراکز عرضه فروش کالا و همچنین کمبود کالاهای اساسی در بازار بود اما با تخصیص یک‌میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی و همکاری دستگاه‌های مرتبط با تنظیم بازار و همراهی مردم عزیزمان نسبت به خرید مورد نیازشان این شرایط به‌صورت مطلوبی سپری شد. به نظر می‌رسد اکنون ایران باید برای مدیریت عرضه و تقاضا در بازارهای مختلف نظارت‌های قوی انجام دهد تا اقتصاد به نقطه مطلوب برسد. 

بی‌اعتنایی مردم به تحرکات دشمن

دکتر محمدرضا فرزین‌ رئیس کل بانک مرکزی گفت: ما سال‌هاست که در معرض عملیات روانی دشمن برای تضعیف اقتصاد کشور هستیم. دشمن می‌خواست همزمان با حمله فیزیکی، ترس ایجاد کند و رفتار مردم را تغییر دهد و انتظارات منفی ایجاد کند که با آمار و ارقام می‌گویم این خواسته محقق نشد.  وی افزود: ۲۳ خرداد، روز حمله به خاک ایران مجموع تراکنش‌های شاپرکی ما یک میلیارد و ۳۵۲ میلیون تراکنش بود که این عدد ۱۰ روز بعد به یک میلیارد و ۴۲۹ میلیون تراکنش افزایش یافت؛ میزان تراکنش‌ها از لحاظ مبلغی هم از ۴۳۴ همت به ۴۴۴ همت افزایش یافت. پایداری نظام شاپرکی ما هم قابل توجه بود. این پایداری قبلا ۹۹.۲ درصد بود که به ۹۷.۸ درصد رسید که نشان‌دهنده پایداری آن بود.  فرزین تاکید کرد: نتیجه این‌که، مردم با رفتار درستی که نشان دادند، تحت تأثیر عملیات روانی دشمن قرار نگرفتند و این یکی از دلایلی بود که طی این مدت آرامش در بازار حاکم شد. وی تاکید کرد: پایداری شبکه کارتی کشور اقدام دیگر ما بود. در ایران ۹۸.۵ درصد از تراکنش‌های کشور با کارت است.   فرزین به مردم اطمینان داد و گفت: ما در بانک مرکزی حافظ منابع آنها در نظام بانکی هستیم و مردم در این خصوص نگران نباشند‌؛ از قبل نیز ذخایر ارزی را افزایش داده‌ایم.