اثرگذاری ایران جان به زبان آمار
در شرایط کنونی که رقابت رسانه‌ای هر روز شدیدتر می‌شود، دیگر نمی‌توان به تولید محتوا بدون ارزیابی دقیق بسنده کرد. رویداد ملی «ایران جان» دقیقا پاسخی به همین نیاز است؛ تلاشی برای بازتعریف تصویر استان‌های ایران در ذهن مردم و شکستن کلیشه‌های رایج اماآنچه این رویداد راازنمونه‌های مشابه متمایزمی‌کند،تاکید جدی بر سنجش علمی و اثربخشی‌آن‌است.
مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما با استفاده از روش‌های معتبر آماری، مثل پیش‌آزمون و پس‌آزمون، توانسته میزان تغییر در شناخت، نگرش و حتی رفتار مخاطبان را به‌صورت واقعی اندازه‌گیری کند.نتایج به دست‌آمده از خوزستان نشان داد که روایت حرفه‌ای و برنامه‌ریزی‌شده، می‌تواند در مدت کوتاهی، آگاهی و علاقه مردم نسبت به ظرفیت‌های کمترشناخته‌شده استان‌ها را افزایش دهد. این داده‌ها نه فقط برای ارزیابی عملکرد، بلکه برای بهبود مستمر محتوا و انتخاب موضوعات آینده حیاتی است. سنجش آماری عملکرد، به رسانه‌ملی این امکان رامی‌دهدکه به جای حرکت در تاریکی، با شناخت دقیق مخاطب و نیازهایش، رویدادهایی اثربخش‌تر وهدفمندتر رقم بزند. از این رو جام‌جم در حاشیه نشست خبری رویداد ملی ایران جان با محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات رسانه‌ملی گفت‌وگویی کوتاه داشته تا در توضیحی بیشتر نسبت به آنچه که در نشست گفته شد، از چگونگی طراحی نظرسنجی‌ها و عملکرد انجام شده برای مخاطبان بگوید. البته برای شفافیت بیشتر موضوع در ابتدای متن، صحبت‌های انجام شده در نشست نیز آمده است.
سنجش اثرگذاری طرح «ایران جان»
محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما که از سخنرانان نشست خبری رویداد ملی «ایران جان» بود در این نشست با تشریح نحوه ارزیابی اثربخشی این طرح اظهار داشت: یکی از دشوارترین بخش‌های این پروژه، سنجش تأثیر آن در شرایطی است که امکان کنترل‌های میدانی و محیطی بسیار محدود است. به همین دلیل، مرکز تحقیقات از روش علمی «پیش‌آزمون و پس‌آزمون» استفاده کرد که در حوزه تحقیقات اجتماعی، یکی از معتبرترین شیوه‌های سنجش اثرگذاری در محیط‌های باز محسوب‌می‌شود.وی در ادامه عنوان کرد: طراحی این آزمون به نحوی انجام شد که بتوانیم پیش از اجرای عملیات رسانه‌ای در استان هدف، شاخص‌هایی مانند میزان شناخت عمومی از ظرفیت‌ها، جایگاه استان در افکار عمومی و سطح علاقه‌مندی را بسنجیم و پس از پایان برنامه، این شاخص‌ها را مجدد ارزیابی کنیم.
شناخت و نگرش عمومی
رئیس مرکز تحقیقات رسانه‌ملی توضیح داد: این سنجش‌ها در سه سطح طراحی شده است. نخست سطح شناخت یا آگاهی مردم از ظرفیت‌ها، دوم سطح عاطفی یا علاقه‌مندی و نگرش مثبت نسبت به استان و سوم سطح رفتاری که دشوارترین سطح است و به تغییر در کنش مردم مانند تصمیم به سفر، سرمایه‌گذاری یا پیگیری موضوعات استانی بازمی‌گردد.
شاکری‌نژاد با اشاره به نمونه اجرای این رویداد در استان خوزستان توضیح داد: پیش از اجرای طرح، پرسشنامه‌هایی درباره میزان شناخت مردم از ظرفیت‌های خوزستان مانند تولید گندم، نیشکر یا دانه‌های روغنی توزیع شد. پس از اجرای برنامه‌ها، نتایج نظرسنجی‌ها حاکی از افزایش قابل توجه آگاهی بود. به‌عنوان مثال، نسبت کسانی که بعد از اجرای رویداد می‌دانستند خوزستان بزرگ‌ترین تولیدکننده گندم ایران است، در میان مخاطبان برنامه‌ها ۹ درصد بیشتر از افرادی بود که برنامه‌ها را ندیده‌بودند.
افزایش آگاهی درباره استان‌ها
وی درباره آمار به دست آمده از این نظرسنجی را این‌گونه بیان کرد: در سطح ملی، ۴۹ درصد پاسخ‌دهندگان اظهار کرده‌اند که بخش‌هایی از پویش «ایران جان»درباره استان خوزستان را مشاهده کرده‌اند. ازاین میان، ۴۷ درصد از طریق تلویزیون، ۱۸درصد از طریق رادیو و ۲۸.۱درصد نیز از فضای مجازی برنامه‌ها را تماشا کرده‌اند که البته بخش‌هایی از این مخاطبان، هم‌پوشانی داشته‌اند.
رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما با اشاره به تفاوت میان مخاطبان و غیرمخاطبان این رویداد ملی گفت: در موضوعات مشخص، مانند نقش خوزستان در تأمین دانه‌های روغنی، تولید نیشکر یا گندم، سطح آگاهی در میان بینندگان برنامه‌ها به طور معناداری بالاتر از سایرین بود. به طور میانگین، شناخت عمومی نسبت به خوزستان در میان مخاطبان کشوری البته غیر از مردم خوزستان، حدود ۶ درصد افزایش یافته و درخوداستان تا۱۰درصد افزایش درآگاهی عمومی نسبت به ظرفیت‌ها مشاهده شده است. شاکری‌نژاد تأکید کرد: نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که روایت حرفه‌ای، برنامه‌ریزی‌شده و مستمر می‌تواند در مدت‌زمانی کوتاه، تغییراتی مؤثر در شناخت، احساس وحتی رفتار مخاطبان نسبت به ایران و استان‌ها ایجاد کند.
تحلیل تأثیرگذاری برنامه‌های استان‌ها
رئیس مرکز تحقیقات در حاشیه این نشست در جهت توضیحی بیشتر به خبرنگار جام‌جم گفت: طراحی‌ای که در خصوص تأثیرگذاری عملکردهای هر استان انجام می‌شود روی نمودار می‌رود.به‌عنوان مثال، اگر ما بخواهیم تغییر نگرش عامه مردم نسبت به استان خوزستان را بررسی کنیم، ممکن است موفقیت ما در این زمینه بسیار بارز باشد اما در معرفی یک شخصیت خاص ممکن است موفقیت کمتری داشته باشیم. محتواهایی که در ایران‌جان روی آنتن رفته در قالب خبر، زیرنویس و برنامه‌های صبحگاهی و عصرگاهی بوده. یکی از عواملی که بررسی می‌شود این است که این محتواها چه میزان مخاطب داشته‌اند. این اطلاعات به ما کمک می‌کند مثلا بدانیم برای اجرای رویداد «اصفهان ایران» باید بیشتر روی چه حوزه‌هایی تمرکز داشته باشیم تا مخاطب بیشتری داشته باشد. در نهایت این اطلاعات در اختیار استان‌ها قرار می‌گیرد تا آنها را در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کنند.
عملکرد مرکز تحقیقات در اجرای رویداد ملی
شاکری‌نژاد در تشریح چگونگی عملکرد و همکاری مرکز تحقیقات در رویداد ایران جان ادامه داد: در فرآیند طراحی نظرسنجی‌ها قبل از اجرای پروژه‌ها، تیم ما به استان‌ها سفر می‌کند. به‌عنوان مثال، هفته گذشته ما و معاونین مختلفی که درگیر این رویداد هستند، به اصفهان رفتیم و با عوامل استان در این زمینه گفت‌وگو کردیم. در جلساتی که داشتیم، آنها بیان کردند که اصفهان نیاز به معرفی برخی جاذبه‌های گردشگری داردکه مردم باآنها آشنا‌نیستند.این جاذبه‌ها را در پرسشنامه‌هایی که تهیه می‌کنیم، قرار می‌دهیم و قبل از اجرای رویداد ملی، درسطح شهر، استان و کشور از مردم می‌پرسیم که آیا مکان‌های عنوان شده را می‌شناسند یا خیر. یک‌بار دیگر هم این پرسشنامه‌ها مجدد مورد بررسی قرارمی‌گیرند و آن هم پس از اجرای برنامه‌ها و رویداد ملی است. این بار دوباره به بررسی این نظرات می‌پردازیم تا ببینیم آیا با اجرای رویداد توانسته‌ایم آگاهی مردم را در مورد اصفهان افزایش دهیم یا خیر. بنابراین تیم مرکز تحقیقات در جلسات استانی شرکت و از نتایج گفت‌وگوها برای تولید پرسشنامه‌ها استفاده می‌کنند.
تعیین ظرفیت‌های ناشناخته استان‌ها
شاکری‌نژاد با اشاره به این‌که استان‌ها در تعیین ظرفیت‌های معرفی شده در این رویداد مؤثرند، تکمیل کرد: یکی از نتایج حاصله بعد از یک هفته روی آنتن بودن این رویداد، این خواهد بود که با بهره‌برداری از فرصت ایجاد شده بتوان با معرفی هر استان شناخت تازه‌ای از آنها در ذهن مردم ایران ایجاد کنیم. به‌عنوان مثال در تجربه مرحله اول این رویداد، ممکن است ذهنیت عمومی درباره خوزستان این باشد که فقط یک منطقه گرم و غبارآلود است، در حالی که این استان جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد و ما باید به تولید محتوایی بپردازیم که به اصلاح این نگرش کمک کند. در مورد استان اصفهان نیز با توجه به پیشینه تاریخی و گردشگری این استان ممکن است مسئولان احساس کنند نیازی به معرفی برخی آثار فرهنگی و یا اماکن گردشگری آشنای این استان وجود ندارد و روی حوزه‌هایی تمرکز کنند که مردم کمتر با آنها آشنا هستند. بنابراین، مرکز تحقیقات در نظرسنجی انجام شده متناسب با نیازهای استان برنامه‌ریزی کرده و براساس آنها تولید محتوا خواهد کرد. این استان‌ها هستند که در جلسات تعیین می‌کنند چه ظرفیت‌های ناگفته یا کمتر پرداخت‌شده‌ای نیاز به معرفی و بازشناسی دارند و رسانه‌ملی نیز در کنار آنها و در پیشبرد عملیاتی متمرکز این رویداد همکاری و کمک خواهد کرد.
سنجش اثرگذاری طرح «ایران جان»
محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما که از سخنرانان نشست خبری رویداد ملی «ایران جان» بود در این نشست با تشریح نحوه ارزیابی اثربخشی این طرح اظهار داشت: یکی از دشوارترین بخش‌های این پروژه، سنجش تأثیر آن در شرایطی است که امکان کنترل‌های میدانی و محیطی بسیار محدود است. به همین دلیل، مرکز تحقیقات از روش علمی «پیش‌آزمون و پس‌آزمون» استفاده کرد که در حوزه تحقیقات اجتماعی، یکی از معتبرترین شیوه‌های سنجش اثرگذاری در محیط‌های باز محسوب‌می‌شود.وی در ادامه عنوان کرد: طراحی این آزمون به نحوی انجام شد که بتوانیم پیش از اجرای عملیات رسانه‌ای در استان هدف، شاخص‌هایی مانند میزان شناخت عمومی از ظرفیت‌ها، جایگاه استان در افکار عمومی و سطح علاقه‌مندی را بسنجیم و پس از پایان برنامه، این شاخص‌ها را مجدد ارزیابی کنیم.
شناخت و نگرش عمومی
رئیس مرکز تحقیقات رسانه‌ملی توضیح داد: این سنجش‌ها در سه سطح طراحی شده است. نخست سطح شناخت یا آگاهی مردم از ظرفیت‌ها، دوم سطح عاطفی یا علاقه‌مندی و نگرش مثبت نسبت به استان و سوم سطح رفتاری که دشوارترین سطح است و به تغییر در کنش مردم مانند تصمیم به سفر، سرمایه‌گذاری یا پیگیری موضوعات استانی بازمی‌گردد.
شاکری‌نژاد با اشاره به نمونه اجرای این رویداد در استان خوزستان توضیح داد: پیش از اجرای طرح، پرسشنامه‌هایی درباره میزان شناخت مردم از ظرفیت‌های خوزستان مانند تولید گندم، نیشکر یا دانه‌های روغنی توزیع شد. پس از اجرای برنامه‌ها، نتایج نظرسنجی‌ها حاکی از افزایش قابل توجه آگاهی بود. به‌عنوان مثال، نسبت کسانی که بعد از اجرای رویداد می‌دانستند خوزستان بزرگ‌ترین تولیدکننده گندم ایران است، در میان مخاطبان برنامه‌ها ۹ درصد بیشتر از افرادی بود که برنامه‌ها را ندیده‌بودند.
افزایش آگاهی درباره استان‌ها
وی درباره آمار به دست آمده از این نظرسنجی را این‌گونه بیان کرد: در سطح ملی، ۴۹ درصد پاسخ‌دهندگان اظهار کرده‌اند که بخش‌هایی از پویش «ایران جان»درباره استان خوزستان را مشاهده کرده‌اند. ازاین میان، ۴۷ درصد از طریق تلویزیون، ۱۸درصد از طریق رادیو و ۲۸.۱درصد نیز از فضای مجازی برنامه‌ها را تماشا کرده‌اند که البته بخش‌هایی از این مخاطبان، هم‌پوشانی داشته‌اند.
رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما با اشاره به تفاوت میان مخاطبان و غیرمخاطبان این رویداد ملی گفت: در موضوعات مشخص، مانند نقش خوزستان در تأمین دانه‌های روغنی، تولید نیشکر یا گندم، سطح آگاهی در میان بینندگان برنامه‌ها به طور معناداری بالاتر از سایرین بود. به طور میانگین، شناخت عمومی نسبت به خوزستان در میان مخاطبان کشوری البته غیر از مردم خوزستان، حدود ۶ درصد افزایش یافته و درخوداستان تا۱۰درصد افزایش درآگاهی عمومی نسبت به ظرفیت‌ها مشاهده شده است. شاکری‌نژاد تأکید کرد: نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که روایت حرفه‌ای، برنامه‌ریزی‌شده و مستمر می‌تواند در مدت‌زمانی کوتاه، تغییراتی مؤثر در شناخت، احساس وحتی رفتار مخاطبان نسبت به ایران و استان‌ها ایجاد کند.
تحلیل تأثیرگذاری برنامه‌های استان‌ها
رئیس مرکز تحقیقات در حاشیه این نشست در جهت توضیحی بیشتر به خبرنگار جام‌جم گفت: طراحی‌ای که در خصوص تأثیرگذاری عملکردهای هر استان انجام می‌شود روی نمودار می‌رود.به‌عنوان مثال، اگر ما بخواهیم تغییر نگرش عامه مردم نسبت به استان خوزستان را بررسی کنیم، ممکن است موفقیت ما در این زمینه بسیار بارز باشد اما در معرفی یک شخصیت خاص ممکن است موفقیت کمتری داشته باشیم. محتواهایی که در ایران‌جان روی آنتن رفته در قالب خبر، زیرنویس و برنامه‌های صبحگاهی و عصرگاهی بوده. یکی از عواملی که بررسی می‌شود این است که این محتواها چه میزان مخاطب داشته‌اند. این اطلاعات به ما کمک می‌کند مثلا بدانیم برای اجرای رویداد «اصفهان ایران» باید بیشتر روی چه حوزه‌هایی تمرکز داشته باشیم تا مخاطب بیشتری داشته باشد. در نهایت این اطلاعات در اختیار استان‌ها قرار می‌گیرد تا آنها را در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کنند.
عملکرد مرکز تحقیقات در اجرای رویداد ملی
شاکری‌نژاد در تشریح چگونگی عملکرد و همکاری مرکز تحقیقات در رویداد ایران جان ادامه داد: در فرآیند طراحی نظرسنجی‌ها قبل از اجرای پروژه‌ها، تیم ما به استان‌ها سفر می‌کند. به‌عنوان مثال، هفته گذشته ما و معاونین مختلفی که درگیر این رویداد هستند، به اصفهان رفتیم و با عوامل استان در این زمینه گفت‌وگو کردیم. در جلساتی که داشتیم، آنها بیان کردند که اصفهان نیاز به معرفی برخی جاذبه‌های گردشگری داردکه مردم باآنها آشنا‌نیستند.این جاذبه‌ها را در پرسشنامه‌هایی که تهیه می‌کنیم، قرار می‌دهیم و قبل از اجرای رویداد ملی، درسطح شهر، استان و کشور از مردم می‌پرسیم که آیا مکان‌های عنوان شده را می‌شناسند یا خیر. یک‌بار دیگر هم این پرسشنامه‌ها مجدد مورد بررسی قرارمی‌گیرند و آن هم پس از اجرای برنامه‌ها و رویداد ملی است. این بار دوباره به بررسی این نظرات می‌پردازیم تا ببینیم آیا با اجرای رویداد توانسته‌ایم آگاهی مردم را در مورد اصفهان افزایش دهیم یا خیر. بنابراین تیم مرکز تحقیقات در جلسات استانی شرکت و از نتایج گفت‌وگوها برای تولید پرسشنامه‌ها استفاده می‌کنند.
تعیین ظرفیت‌های ناشناخته استان‌ها
شاکری‌نژاد با اشاره به این‌که استان‌ها در تعیین ظرفیت‌های معرفی شده در این رویداد مؤثرند، تکمیل کرد: یکی از نتایج حاصله بعد از یک هفته روی آنتن بودن این رویداد، این خواهد بود که با بهره‌برداری از فرصت ایجاد شده بتوان با معرفی هر استان شناخت تازه‌ای از آنها در ذهن مردم ایران ایجاد کنیم. به‌عنوان مثال در تجربه مرحله اول این رویداد، ممکن است ذهنیت عمومی درباره خوزستان این باشد که فقط یک منطقه گرم و غبارآلود است، در حالی که این استان جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد و ما باید به تولید محتوایی بپردازیم که به اصلاح این نگرش کمک کند. در مورد استان اصفهان نیز با توجه به پیشینه تاریخی و گردشگری این استان ممکن است مسئولان احساس کنند نیازی به معرفی برخی آثار فرهنگی و یا اماکن گردشگری آشنای این استان وجود ندارد و روی حوزه‌هایی تمرکز کنند که مردم کمتر با آنها آشنا هستند. بنابراین، مرکز تحقیقات در نظرسنجی انجام شده متناسب با نیازهای استان برنامه‌ریزی کرده و براساس آنها تولید محتوا خواهد کرد. این استان‌ها هستند که در جلسات تعیین می‌کنند چه ظرفیت‌های ناگفته یا کمتر پرداخت‌شده‌ای نیاز به معرفی و بازشناسی دارند و رسانه‌ملی نیز در کنار آنها و در پیشبرد عملیاتی متمرکز این رویداد همکاری و کمک خواهد کرد.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
محمود قماطی، نائبرئیس شورای سیاسی حزبالله در گفتوگوی اختصاصی با «جام‌جم»:
راه مقاومت را با ثباتقدم افزونتری دنبال می‌کنیم
صریح و بیپرده با علیرضا خانی عضو سابق هیأت مدیره استقلال
پولهای زیادی در این فوتبال گم می‌شود!
