بی‌مهارت‌ها بیکارند

پیشرفت فناوری، ورود مشاغل جدید و تخصص‌گرایی باعث شده افرادی که فاقد مهارت هستند از جذب در بازار کار محروم شوند و کارفرمایان به‌صورت عمده در بخش صنعت و تولید دنبال افرادی بروند که دارای تخصص و کارآمدی بالا بوده و نقش مهمی در ارتقای تولید و بهره‌وری داشته باشند. 
ورود به مشاغل جدید و صنعتی نیازمند تخصص‌گرایی و سپری کردن دوره‌های آموزشی و مهارتی است که نقش نهادهای متولی در این زمینه مهم تلقی می‌شود. 
نظام آموزشی از جمله آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه‌ای به‌عنوان متولیان بخش آموزش و مهارت در کشور هستند که با ارائه آموزش‌های تئوری، نظری و عملی به افراد می‌توانند سهم بسزایی در اشتغال‌زایی و جذب نیروی کار در بازار داشته باشند. 
آموزش آن هم در مقوله صنعت و تولید نه‌تنها باید مورد توجه قرار بگیرد بلکه به‌روزرسانی و ارائه آموزش‌های جدید منجر به ماندن نیروی کار در بازار می‌شود. در غیر این صورت باید میدان را برای افراد با تخصص و حرفه‌ای خالی‌کند. 
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مهارت‌آموزی را از محورهای اصلی اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و گفت: نیروی کار ماهر و ارتقای مهارت جوانان موضوعی نیست که مورد اختلاف باشد. همه دلسوزان کشور باید برای پیشرفت آن همکاری کنند. ما در روز ملی مهارت بر اهمیت این موضوع تأکید خواهیم کرد و معتقدیم همکاری با مجموعه‌هایی همچون بسیج و نیروهای مسلح می‌تواند روند مهارت‌آموزی را تقویت کند. 
احمد میدری افزود: وزارت کار، هم در تربیت نیروی انسانی ماهر، هم در تنظیم روابط کار و توسعه تعاونی‌ها نقش‌آفرین است و با مدیریت بنگاه‌های بزرگ به کاهش واردات و حمایت از تولید ملی کمک می‌کند. 

اهمیت نقش آموزش 
نقش آموزش‌ به‌قدری در بدنه تولید کشور مهم است که چندی پیش معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به موضوع ‌فقر مهارتی‌ هشدار داد و اعلام کرد که ‌کمبود نیروی ماهر به یک چالش جهانی تبدیل شده اما در ایران به‌دلیل ناهماهنگی بین بازار کار، صنعت و نظام آموزشی، شدت بیشتری یافته و منجر به پدیده‌ای به نام «فقر مهارتی» شده است‌. 
به گفته غلامحسین محمدی، در تابستان، پاییز و بهار سال گذشته فعالان اقتصادی همواره از کمبود نیروی ماهر به‌عنوان یک دغدغه جدی یاد کردند که این امر تنها مختص به ایران نیست اما در ایران به‌دلیل شکاف میان نظام آموزشی و بازار کار، این کمبود با شدت بیشتری بروز پیدا کرده است.  
طبق تعریف معاون وزیر کار، فردی که فاقد مهارت شغلی است عملا از دسترسی به بازار کار محروم می‌شود. این نوعی دیگر از فقر است که به آن «فقر مهارتی» گفته می‌شود و باید آن را جدی گرفت.  
براساس گفته رئیس سازمان آموزش فنی ‌و‌ حرفه‌ای در دنیا حدود ۹۰درصد آموزش‌ها با مشارکت کارفرمایان انجام می‌شود اما در ایران سهم آن بسیار کم بوده و نیاز به بازنگری جدی در مدل‌های آموزشی وجود دارد. 
هرچند آموزش‌های مهارتی و تخصصی در کشور به‌صورت مستمر ارائه می‌شود اما فقدان هماهنگی‌ها بین بخش صنعتی و تولیدی کشور و بخش آموزشی منجر به بروز خلأهایی در آموزش شده است. گاهی دیده می‌شود که آموزش‌ها براساس مشاغل قدیمی است. این در حالی است که نه‌تنها مشاغل جدید وارد بازار کار شده‌اند بلکه تجهیزات و قطعات جدید همراه با تکنولوژی و فناوری‌های جدید نیز جایگزین روش‌های سنتی تولید شده است. 

 

درخواست برای جذب نیروی حرفه‌ای 
اکنون بازار کار به‌دلیل ورود تکنولوژی‌های جدید و بحث متخصصان کاربلد در حال پوست‌اندازی است و همه کارفرمایان درخواست جذب نیروی کار حرفه‌ای هستند تا بتوانند سهم تولید و اشتغال‌زایی را با ارتقای بهره‌وری افزایش دهند. طبق گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان فنی و حرفه‌ای کشور ۸۰درصد افرادی که آموزش‌های مهارتی و تخصصی را کسب می‌کنند جذب بازار کار‌می‌شوند. 

 

ضرورت تقویت ارتباط بین نهادهای متولی آموزش و بخش صنعت کشور  
نماینده جامعه کارگری در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار اقتصادی جام‌جم با انتقاد از عدم هماهنگی بین نهادهای آموزشی و صنعتی می‌گوید: عدم ارتباط سازمان فنی و حرفه‌ای با ارگان‌های دولتی یکی از مهم‌ترین مشکلات در بخش آموزش‌ است. عدم ارتباط مراکز فنی و حرفه‌ای با دانشگاه و صنعت از دیگر مواردی است که مانع تعامل و همگرایی در بخش آموزش‌های تخصصی شده. 
اکبر شوکت می‌گوید: سازمان فنی و حرفه‌ای به‌تنهایی نمی‌تواند در حوزه آموزش‌های مهارتی ورود کند بلکه باید از مباحث تئوری و مطالعاتی علم روز دنیا باخبر شود که این امر از طریق بخش صنعت و دانشگاه انجام می‌گردد.‌ 
وی با اشاره به ورود تکنولوژی و فناوری‌ها به بخش صنعت می‌گوید: هر روز شاهد ورود نوآوری‌ها و تجهیزات به‌روز در بخش صنعت هستیم. به‌عنوان مثال اگر یک نوع سازه‌ در صنعت ساختمان در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد حدودا شش سال طول می‌کشد تا وارد کشور ما شود. از این رو این زمان بهترین فرصت است تا توسط شرکت‌ها آموزش داده شود.

 

منسوخ شدن روش‌های سنتی و جایگزینی فناوری‌ها 
اکبر شوکت اضافه می‌کند: در گذشته بخش صنعت کشور از روش‌های سنتی بهره می‌برد. این در حالی است که اکنون با پیشرفت تکنولوژی شاهد جایگزینی روش‌های جدید به‌جای قدیمی هستیم و روش‌های سنتی روز‌به‌روز منسوخ می‌شود.‌ 
وی با تأکید بر این‌که ارتباط مراکز فنی و حرفه‌ای، دانشگاهی با بخش صنعت باید تقویت شود، می‌گوید: آموزش‌ها باید به‌روزرسانی شو‌د و مراکز آموزشی و حرفه‌ای کشور با صنوف مختلف شغلی در ارتباط باشد.‌ 
شوکت ادامه می‌دهد: بسیاری از نهادها و مراکز دولتی مانند وزارت راه و شهرسازی دارای مراکز تحقیقاتی هستند که باید تکنولوژی‌های دنیا را مطالعه کنند و درراستای انتقال دانش، دستاوردها را در اختیار مراکز علمی و آموزشی کشور قرار دهند. 
نماینده جامعه کارگری بر اصلاح و بازتعریف وظایف در مراکز دانشگاهی، فنی و حرفه‌ای و بخش صنعت تأکید کرده و می‌گوید: اصلی‌ترین موضوع این است که بازتعریفی در وظایف صورت بگیرد و دانشگاه و مراکز دولتی که وظیفه انتقال دانش و تکنولوژی را به کشور دارند تعریف جدیدی ارائه دهند تا دسترسی به تکنولوژی‌ها آسان‌تر شود. همچنین مراکز آموزشی باید از اساتیدی استفاده کنند که در حوزه تکنولوژی و صنعت کار کرده و از نزدیک تجهیزات و دستگاه‌های تولیدی و صنعتی را دیده باشند نه این‌که فقط در حد تئوری آموزش‌ها ارائه شود.  شوکت بیان می‌کند: وقتی از آموزش‌های روز دنیا عقب می‌مانیم، بخش صنعت و نیروی کار علاقه‌ای به حضور در مراکز دانشگاهی و فنی و حرفه‌ای ندارند؛ از این رو نیاز به تجدید‌نظر است.