عیسی بزرگ‌زاده صبح دیروز درجلسه هم‌اندیشی عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو بامدیران مسئول وسردبیران رسانه‌های رسمی کشور که با حضور الیاس حضرتی رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت،محمد گلزاری دبیرشورای اطلاع‌رسانی دولت ومحمدرضا نوروزپورمعاون مطبوعاتی وزارت ارشاد برگزار شد،گفت: ازنظر تئوری در۷۰ ــ ۶۰ سال گذشته به صورت مستمر آب دراختیار هرایرانی کاهش یافته به‌طوری‌که از ۱۳۰میلیون متر مکعب به ۱۰۳میلیون متر مکعب رسیده است.
سخنگوی صنعت آب کشور افزود: به‌طور کلی مجموع آب در دسترس برای هر ایرانی که می‌تواند به صورت سطحی یا زیرزمینی مورد بهره‌برداری قرار گیرد رو به کاهش است.
وی ادامه داد: سرانه آب کشور از سال ۱۳۳۵ تا ۱۴۰۰ از حدود ۷۰۰۰ متر مکعب به ۱۲۰۰ متر مکعب رسیده است که دلیل آن کاهش منابع آب در کنار افزایش جمعیت به‌شمار می‌رود. وی معیار بین‌المللی سرانه مصرف آب را ۱۷۰۰ مترمکعب عنوان و تصریح کرد: بر این اساس مرز تنش آبی براساس استانداردهای جهانی ۱۷۰۰ مترمکعب است؛ اگر متوسط سرانه آب مصرفی کشور کمتر از ۱۷۰۰ مترمکعب باشد به این معناست که کشور در تنش آبی قرار دارد. بر این اساس ۱۰۰۰ مترمکعب فقر آبی و ۵۰۰ مترمکعب فقر مطلق آبی است. بزرگ‌زاده در این زمینه افزود: براساس این آمار، حتی چنانچه میزان بارندگی کشور در سال آبی نرمال باشد، باز هم با وجود کاهش منابع آبی در شرایط تنش آبی قرار داریم. سخنگوی صنعت آب کشور همچنین یادآور شد: سرانه ۱۲۰۰ مترمکعب کشور به‌صورت میانگین برای کل کشور بیان می‌شود و این در‌حالی است که این عدد در جای‌جای کشور متفاوت است. به‌طور مثال در سلسله‌جبال زاگرس و البرز این عدد بالاست اما درفلات مرکزی حدود۶۰۰مترمکعب است که منجربه فقر آبی شده است.وی ضمن اشاره به واقعیت‌های اقلیمی کشور که با کاهش منابع آبی همراه شده، اظهار کرد: مدیریت آب امروز نسبت به سال‌های گذشته براساس این مبنا بسیار سخت‌تر شده و علت این است که بارش متوسط کشور ۲۴۰ میلی‌متر در کشور است و نمی‌توان آن را با یک کشور اروپایی با متوسط بارندگی ۲۰۰۰ میلی‌متر مقایسه کرد.
الگوی غلط توسعه در ۷۰ سال گذشته عامل ایجاد بحران آب
بزرگ‌زاده تاکید کرد: «آب» در وزارت نیرو خلاصه نمی‌شود؛ در حوزه کلان آب همه دستگاه‌ها از‌جمله وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، شهرداری‌ها، سازمان برنامه و بودجه، مجلس شورای اسلامی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و... در برابر الگوی غلط توسعه‌ای ۷۰ - ۶۰ سال اخیر دخیل و مسئول هستند. وی با بیان این‌که ۷۰ درصد دشت‌های کشور وضعیت نامطلوبی دارند، ابراز کرد: براساس قانون و استاندارد حتی نباید یک قطره آب از این دشت‌ها برداشت شود و این در‌حالی است که در چنین شرایطی باید به‌دنبال پایداری در منابع آب کشور باشیم تا زیست‌بوم کشور حفظ شود. سخنگوی صنعت آب کشور یادآور شد: هم اکنون ۳۵۹ دشت از ۶۰۹ دشت کشور با پدیده فرونشست روبه‌رو شده به‌طوری‌که امروز به جایی رسیده که خانه و خیابان‌های کشور را تهدید می‌کند. وی اراده پولادین در حاکمیت را نخستین گام در جهت حل این مشکلات برشمرد و گفت: امید است با کمک رسانه‌ها، فرهنگ‌سازی انجام شود و باید بدانیم آب کشور راه‌حل ساده‌ای ندارد و دیگر نمی‌توان با گل‌گاوزبان و آسپرین مشکل آب کشور را حل کرد؛ این مسأله امروز نیاز به انجام عمل قلب باز دارد و همه باید هزینه‌های آن را پرداخت کنیم تا زیست‌بوم کشور حفظ شود.
بزرگ‌زاده افزود: وزارت نیرو فقط بخشی از مسئولیت تصمیم حوزه آب را برعهده دارد. در این میان نقش قانونگذار بسیار مؤثر است؛ زمانی که قیمت هر مترمکعب آب زیرزمینی از ۴۰۰ متر با برق رایگان به ۳۰ تومان می‌رسد، باید گفت که قانونگذار نیز در الگوی توسعه مؤثر است.
وی با بیان این‌که ۷۰ تا ۷۵ درصد کشور خشک، نیمه‌خشک و فرا‌خشک است، ابراز کرد: در ۷۰ سال گذشته برای ایجاد شغل ساده‌ترین روش را مبنی بر کشاورزی معیشتی انتخاب کردیم.
سخنگوی صنعت آب کشور ۸۶ درصد مصرف آب را در بخش کشاورزی کشور اعلام کرد و در این زمینه اضافه کرد: ۷۰ درصد زمین‌های کشاورزی کشور زیر پنج هکتار است و اراضی کمتر از پنج هکتار را اصلا نمی‌شود مکانیزه کرد.
وی با بیان این‌که عبور از این مشکلات و چالش‌ها ساده نیست، یادآور شد: این مسائل با مسئولان رسانه‌ها مطرح شد تا این‌که راهکاری برای عبور از این مشکلات دریافت و کمک شود این امر تبیین و اراده‌ها پیرامون آن جمع شود.
بارش‌های بهاری، وضعیت کم‌بارشی زمستان را جبران نمی‌کند
بزرگ‌زاده به تشریح آخرین وضعیت منابع آبی تا امروز پرداخت و گفت: کشور باید تا ۲۴ فروردین ۲۰۳ میلی‌متر متوسط کشور بارش دریافت می‌کرد اما این عدد امروز ۱۳۱ میلی‌متر ثبت شده؛ به‌عبارت دیگر ۳۵ درصد بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته کاهش یافته است. وی با تاکید بر این‌که امید است بارش‌های اخیر، سوء‌تفاهم بهبود منابع آبی را ایجاد نکند، افزود: کشور امروز در پنجمین سال پیاپی خشکسالی به‌سر می‌برد. ۴۵ درصد بارش‌ها را از فصل زمستان دریافت می‌کنیم و با وجود این‌که بارش‌های زمستانه غیرنرمال بوده بنابر‌این بارش‌های بهاره نمی‌تواند آن را جبران کند. بزرگ‌زاده همچنین به وضعیت نامناسب سطح بارش‌های برفی در کشور اشاره کرد و توضیح داد: هم‌اکنون هم سطح برف و نیز آب معادل برف، عمق و چگالی آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. سخنگوی صنعت آب کشور یادآور شد: ورودی سدهای کشور نسبت به سال گذشته کاهش یافته؛ البته تلاش شد خروجی‌ها نیز مدیریت شود. وی بیان کرد: یکی از مشکلات رایج ما این بوده که بیش از ۸۰ درصد تصمیمات آبی کشور توسط سه نهاد دولت، مجلس و قوه قضاییه انجام می‌شود و این در‌حالی است که باید نقش نهاد دولت کاهش یابد و درعوض نهاد بازار و اجتماع بیش از پیش نقش پررنگ‌تری را ایفا کنند.
کفه ترازوی مصارف آب سنگین‌تر از منابع
وی در این زمینه با تاکید بر اهمیت حکمرانی محلی در صنعت آب کشور، ادامه داد: باید آب در مقیاس محلی مدیریت شود. استقرار حکمرانی محلی آب با همکاری مردم کمک شایانی را به رفع این مسأله خواهد کرد. بزرگ‌زاده در تعریف ناترازی آب گفت که کفه ترازوی مجموع مصارف آب سنگین‌تر از مجموع منابع آبی کشور است. افزایش منابع آبی و باربرداری از بخش مصارف، استراتژی و راهبرد وزارت نیرو است. سخنگوی صنعت آب کشور با تاکید بر این‌که وزارت نیرو متعهد به امنیت غذایی است، اضافه کرد: منطبق با قانون برنامه هفتم توسعه و سند ملی امنیت دانش‌بنیان غذایی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، کشاورزی معیشتی و با راندمان پایین رد می‌شود و در صورت اجرا، اتفاقات خوب در بخش صنعت رخ می‌دهد؛ براساس آن باید حقابه محیط‌زیست حداقل سه برابر شود که منجر به پایداری محیط‌زیست پایدار خواهد شد.
برنامه راهبردی - عملیاتی بخش آب تدوین شده است
بزرگ‌زاده در ادامه به برنامه راهبردی ــ عملیاتی بخش آب جهت تسکین ناترازی پرداخت و گفت: تأمین و عرضه آب در ۱۳ اقدام، مدیریت مصرف و تقاضا در ۲۲ اقدام، حفاظت از منابع آب در سه اقدام، مدیریت مخاطرات آبی در دو اقدام و اصلاحات نهادی و بهبود فضای کسب‌و‌کار در ۹ اقدام تعریف شده است. وی معین شدن و مشخص کردن ابزار کاربردی برای پیشبرد این اهداف را بسیار مهم برشمرد و افزود: در این راستا ۴۹ اقدام ابزار طراحی شده و برای نمونه می‌توان به اصلاح مقررات ساختمان اشاره کرد. باید در این زمینه بین آب خاکستری نشأت گرفته از آشپزخانه و آب سیاه نشأت گرفته از سرویس بهداشتی تفاوت قائل شد و مقررات اصلاح شود. سخنگوی صنعت آب کشور همچنین به اقدامات در حوزه اصلاحات نهادی و بهبود فضای کسب و کار اشاره و اضافه کرد: اصلاح اقتصاد آب، اصلاح ساختار آب، استقرار سند سازوکار مدیریت حوضه‌ای آب کشور، مطالعات جامع حوضه آبریز، استقرار مدیریت مشارکتی، ارتقای مطالعات آمایش سرزمین و... در این رسته جای می‌گیرد. وی با اشاره به تعریف تابلوی راهبرد ترکیبی بخش آب وزارت نیرو در دولت چهاردهم یادآور شد: اقدامات این مهم طراحی شده و در شش ماه گذشته بندهای خوبی برای این امر در شورای عالی آب دریافت کرده‌ایم. برای پیشبرد کارهای بزرگ، حمایت مجلس شورای اسلامی را نیاز داریم. وی افزود: با پیشبرد نقشه راه آب، امنیت غذایی به خطر نخواهد افتاد؛ حجم اقتصاد کشاورزی با نرخ رشد ۲.۵درصد ۱.۷برابر خواهد شد. حجم اقتصاد صنعت با رشد ۴.۲درصد ۲.۲برابر و نیز حجم اقتصاد خدمات با نرخ ۴.۴درصد ۲.۶برابر می‌شود. بزرگ‌زاده در پایان به برگزاری جشنوارگان آب در گستره فرهنگ و هنر اشاره و خاطرنشان کرد: این امر یک اقدام از ۴۹ اقدام است که با هدف تقویت ابعاد غیرفنی و قوه الهام در شخصیت دستگاه‌های اجرایی و کارشناسان آب، ایجاد خلاقیت، افزایش جامع‌نگری، نرم‌خویی، تحمل‌پذیری و روحیه کار جمعی، شبکه‌سازی گسترده برای صیانت از آب میان کارشناسان و مراجع فرهنگی، قدردانی و احترام به آب و افزایش آگاهی‌های عمومی درباره آب، مشارکت همگانی در مدیریت مصرف و تقاضای آب، تعمیق همبستگی در میان مردمان ساکن در پهنه ایران فرهنگی و بهبود دیپلماسی آب برگزار می‌شود.
