تصویر شهید سواحل اشک و زیتون

 یکی از بازوهای مهم جبهه رسانه‌ای مستندهای تولیدی است چون هدف از ساخت این آثار روشنگری و معرفی حقایق رویدادهای مهم جبهه مقاومت و شخصیت‌های این جبهه است.

روزنامه جام‌جم نیز در این گزارش ضمن معرفی گوشه‌ای از آثار مستندی که به شخصیت بزرگ شهید سید حسن نصرالله و حزب‌ الله لبنان پرداخته است سعی دارد تا جایگاه اهمیت رسانه و ساخت مستند را در جنگ‌های ترکیبی بررسی کند و نشان دهد که ساخت مستند چقدر می‌تواند مهم باشد. 

رسانه و جنگ ترکیبی

جهان امروز جهان رسانه است؛ این جمله شاید بدیهی‌ترین جمله‌ای باشد که در سال‌های اخیر از زبان تحلیلگران مسائل مختلف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شنیده باشیم. جمله‌ای که در عین کوتاهی اما خیلی از واقعیت‌های امروز رویدادهای جهان را با خود حمل می‌کند. اگر کمی دقت کرده باشیم خیلی سخت نیست تا نقش رسانه را از جزیی‌ترین امور روزمره تا حساس‌ترین مسائل جهانی را پیدا کنیم. می‌توان گفت جنگ فارغ از اینکه میان کدام جبهه‌ها و در چه منطقه جغرافیایی رخ می‌دهد بیشترین تاثیر را از رسانه می‌گیرد. پس رسانه در جنگ‌ها آنقدر اهمیت دارد که صورت مسئله جنگ را عوض کرده و به همین خاطر است که امروزه در سراسردنیا دیگر کمتر جنگی را می‌بینیم که به صورت کلاسیک شروع شود و به انتها برسد. بنابراین باید گفت که در دنیای امروز عمر جنگ‌های کلاسیک به سرآمده و با پدیده‌ای به نام جنگ ترکیبی یا جنگ هیبریدی مواجه هستیم؛ اما این جنگ هیبریدی به چه معناست و چه شاخصه‌هایی دارد؟ 

جنگ مستندسازی؛ از واقعیت تا دروغ

جنگ ترکیبی یا هیبریدی به راهبرد نظامی پیچیده‌ای اطلاق می‌شود که آمیخته‌ای از جنگ سیاسی، جنگ کلاسیک، جنگ نامنظم، جنگ مجازی، خبررسانی جعلی، دیپلماسی، جنگ دادگاهی، برهم زدن بافت جمعیتی، مهاجرپذیری، یورش فرهنگی، ایجاد تضاد دینی و اینگونه موارد ساخته شده باشد و یکی از ابزارهای اصلی چنین جنگی، رسانه خبری است. رسانه‌های خبری از دیرباز مرجع اطلاع‌‍رسانی به عموم مردم بوده‌اند و علاوه بر اطلاع‌رسانی وظیفه دیگری هم که بر عهده دارند دادن یک دیدگاه است تا مخاطبان بر اساس آن اتفاقات را تحلیل و تفسیر کنند. یکی از راه‌های درست کردن این دیدگاه تولید مستندهایی از رویدادها و شخصیت‌های سیاسی و نظامی است، این مستندها این قدرت را دارند تا دیدگاهی برای مخاطبان خود بسازند. البته در جبهه مخالف نیز دیدگاه‌هایی هم برساخته می شود که لزوما بر اساس واقعیت نیست و این شروع یکی از مرحله‌های جنگ ترکیبی است. 

به عنوان مثال اگر این موقعیت را درباره جبهه مقاومت به خصوص حزب‌الله لبنان و شخص شهید سیدحسن نصرالله بررسی کنیم شاهد هستیم که جبهه دشمنان با برنامه‌های خبری و مستندهای تولیدی مختلف سعی داشتند تا چهره‌ای غیرواقعی از جبهه مقاومت به نمایش بگذارند. جبهه مقاومت نیز با ساخت مستندهایی با موضوعات مختلف مقابله با این حربه رسانه‌ای دشمنان پرداخته‌اند.

معادله نصر

یکی از مستندهای مهمی که درباره جبهه مقاومت و شخص شهید سیدحسن نصرالله تاکنون تولید شده است مجموعه مستند معادله نصر است. در این مجموعه حجت‌الاسلام و المسلمین شهید سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان از مراودات خود با رهبر جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای و توصیه‌ها، تصمیمات و نقش ایشان در برهه‌های مختلف و حساس منطقه سخن گفته است. این مستند گفت‌وگویی اختصاصی و مفصل است که میان نشریه مسیر وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب و شهید سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان انجام شده است و درباره مکاتبات، مراودات و دیدار‌های خصوصی رهبر مقاومت با رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

قصه‌های مقاومت 

جنگ سی و سه روزه به عنوان یکی از نقاط عطف جبهه مقاومت و زندگی پربار شهید سیدحسن نصرالله تا به حال سوژه مستندهای بسیاری بوده که یکی از این مستندها مجموعه «قصه‌های مقاومت» ساخته مجید کلهر است. مستند «قصه های مقاومت»، شامل پنج قصه مختلف در ۴ قسمت، درباره جنگ ۳۳ روزه لبنان است. در یکی از این پنج قصه، داستان روستای الطیبه روایت می‌شود، با وجود این که مردم آن به خط مقدم جنگ، نزدیک بودن اما تا روز شانزدهم مقاومت کردند. داستان دیگر درباره مجتمع امام حسن (ع) است که قبل از اعلام آتش بس جنگ، ارتش رژیم صهونیستی این ساختمان بزرگ را مورد حمله قرار داد و در روایتی دیگر پدری به همراه خانواده‌اش در روز آتش بس، به خانه ویران شده خود بر می‌‌گردند. همچنین این مستند نگاهی دارد به پیروزی حزب الله لبنان در جنگ ۳۳ روزه و روایتی است از مقاومت مردم روستای «طیبه» واقع در جنوب لبنان علیه نیروهای رژیم صهیونیستی که به دلیل نزدیکی با مرزهای فلسطین از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. روستایی که زمانی شهید مصطفی چمران هم در آن حضور داشت و از آن در برابر حملات صهیونیست ها محافظت می‌کرد. در این مستند ضمن مروری به اتفاقات جنگ ۳۳ روزه و بیان خاطرات چند تن از رزمندگان و شهدای روستای «طیبه»، نشان داده می‌شود که چگونه علی رغم استفاده از تجهیزات نظامی‌پیشرفته، رژیم صهیونیستی و متحدانش نتوانستند این روستا را تحت کنترل درآورند. همچنین این مستند نگاهی دارد به ایستادگی و جاری بودن روح مقاومت در میان مردم روستای «طیبه» و نقش شخصیت هایی همچون شهید مصطفی چمران و امام موسی صدر در شروع حرکت مقاومت در لبنان که مورد بررسی قرار گرفته است. در این مستند شکست طرح خاورمیانه جدید آمریکا و ناتوانی آن‌ها در پیاده کردن اندیشه‌های خود در این منطقه به تصویر کشیده شده است.

قلب الامین

شبکه المیادین به عنوان یکی رسانه‌های خبری صاحب‌نام در کشورهای عرب، مستندی با عنوان «قلب الامین» را ساخته است. مستندی که ابعادی از شخصیت شهید سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان را به تصویر می‌کشد. مستندی که گوشه‌هایی از زندگی سید و نگاه او به زندگی را آشکار می‌کند. این مستند با بیان اینکه «روح الامین» اثری احساسی است که از انسانیت سید حسن نصرالله نشأت  و سرچشمه می‌گیرد، به پایان می‌رسد. در مستند «قلب الامین» عبدالکریم نصرالله، پدر سید حسن نصرالله، درباره پسرش صحبت می کند و برخی از رازهای دوران کودکی و نوجوانی او را فاش می کند. به دور از جنبه سیاسی، «قلب الامین» به حقایقی می پردازد که برای اولین بار افشا شده است، مثل نگاه سید حسن نصرالله به زندگی دنیوی؟ رهبر او کیست؟  و ...

نصرالله در چشم دشمنان

دیگر مستند شبکه المیادین که می‌توان آن را جزو خاص‌ترین مستندها درباره شخصیت شهید سیدحسن نصرالله به حساب آورد؛ «نصرالله در چشم دشمنان» (نصرااله فی عیونهم) است که مستندی پنجاه دقیقه‌ای برگرفته از سخنرانی‌های سیدحسن نصرالله با استفاده از تصاویر، تحلیل کارشناسان و تحلیلگران اسرائیلی است. در این مستند نشان داده می شود که چگونه سرویس‌های اسرائیلی این سخنرانی‌ها را واکاوی می‌کنند؛ نحوه عملکرد سرویس امنیتی حزب الله را بررسی، زبان بدن سید حسن نصرالله را واکاوی و نحوه جنگ روانی که دبیرکل حزب‌الله برای برهم زدن عمق راهبردی اسرائیل در پیش گرفته شده، مورد نقد و بررسی قرار می دهند. در این مستند نشان داده می‌شود چگونه عملکرد سیدحسن نصرالله باعث شده است تا به‌گواه کارشناسان و تحلیلگران اسرائیلی، سخنان او بیشتر از سران اسرائیلی مورد باور عمومی در میان جامعه صهیونیستی قرار گیرد.

سواحل اشک و زیتون

یکی از نقاط عطف در تاریخ جبهه مقاومت بدون شک جنگ 33 روزه مقاومت اسلامی لبنان حزب‌الله به رهبری شهید سیدحسن نصرالله با رژیم غاصب صهیونیستی است. مستند سواحل اشک و زیتون به کارگردانی رضا برجی روایتگر وقایع جنگ سی و سه روز ارتش اسرائیل با حزب الله و جنایت وحشیانه و قتل و غارت ارتش رژیم صهیونیستی به بهانه اسارت دو تن از سربازانش است. این مستند ازآغاز جنگ تا پایان آن و حضور مقاومت در میان مردم در بیروت و سایر شهرهای لبنان، آوارگان جنگی و کشتار مردم بی گناه روستای «قانا» را به تصویر کشیده است. در این فیلم بررسی می‌شود که رژیم اشغالگر قدس که کینه مردم و مقاومت اسلامی لبنان را از بابت شکست و عقب نشینی سال ۲۰۰۰ هنوز فراموش نکرده چگونه به بهانه اسارت دو تن از سربازان این رژیم، تهاجم گسترده و همه جانبه ای را به لبنان آغاز کرد. تهاجمی که هدف آن از بین بردن کامل مقاومت اسلامی بود. مستند بلند سواحل اشک و زیتون روایتی است چهار قسمتی از ۳۳ روز جنایات وحشیانه ارتش رژیم صهیونیستی که با تصاویر شادمانی مردم و شور و شعف آنان از شکست ارتش اسرائیل پایان می‌یابد.

اهمیت رسانه در تصویرسازی مقاومت

در مقابل تمام مستندهای کوتاه و بلندی که درباره ابعاد مختلف شخصیتی شهید سیدحسن نصرالله و جبهه مقاومت ساخته شده جبهه دشمن نیز در این راه منفعل نبوده و با تمام امکانات رسانه‌ای خود اقدام به تصویرسازی غیرواقعی از شخصیت‌ها و جبهه مقاومت کرده است و در این راه آنچنان پرقدرت عمل کرده‌اند که اگر فردی در غرب به دنبال مستندی درباره جبهه مقاومت باشد با دیدن این آثار تصویری برای او ساخته می‌شود که نتیجه‌اش جز تنفر از این جبهه نیست. همین امر خود نشان دهنده این موضوع است که فعالان حوزه فرهنگ در ایران و سایر کشورهای مقاومت علاوه بر ساخت آثاری برای مخاطبان داخلی باید توجه ویژه‌ای به تصویرسازی در سطح جهان داشته باشند تا بتوانند در این عرصه از جنگ ترکیبی نیز مانند میدان موفق ظاهر شوند و رسیدن به این مهم جز با ساخت آثاری با استانداردهای جهانی و پخش آن در شبکه‌های بین‌المللی حامی مقاومت میسر نیست.