نوبت سوگند

منتخب ملت همچنین قسم یاد می‌کند که از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است، حمایت کند. قانون اساسی جمهوری اسلامی حاوی اصول متعددی است که بر حفظ حرمت اشخاص و صیانت از حقوق و حیثیت آنها تاکید می‌کند.  برخی از این اصول از آنچنان اهمیتی برخوردار است که نقض آنها توسط هرکس و هرمقامی،  ضمانت اجرایی دارد و متخلفان طبق قوانین جزایی کشور مجازات می‌شوند. برخلاف حکم تنفیذ که جزو قوانین انتخاباتی کشور ما و مرتبط با اذن شرعی رهبر انقلاب برای آغاز رسمی دولت جدید است، برگزاری مراسم تحلیف در کشورهای دیگر امری رایج است.

پس از مقام رهبری، رئیس‌جمهور درکشورمان، عالی‌ترین مقام رسمی کشوراست ومسئولیت اجرای قانون اساسی وریاست قوه مجریه را جز دراموری که مستقیما به رهبری مربوطمی‌شود،برعهده دارد. درراستای تضمین اجرای قانون اساسی توسط رئیس‌جمهور، ایشان پس از انتخاب توسط مردم و دریافت تنفیذ رهبری، در پیشگاه قرآن کریم ودربرابرملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کند که پاسدار مذهب رسمی، نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشورباشد. منتخب ملت همچنین قسم یاد می‌کند که از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است، حمایت کند. قانون اساسی جمهوری اسلامی حاوی اصول متعددی است که بر حفظ حرمت اشخاص و صیانت از حقوق و حیثیت آنها تاکید می‌کند. 

برخی از این اصول از آنچنان اهمیتی برخوردار است که نقض آنها توسط هرکس و هر مقامی،  ضمانت اجرایی دارد و متخلفان طبق قوانین جزایی کشور مجازات می‌شوند. برخلاف حکم تنفیذ که جزو قوانین انتخاباتی کشور ما و مرتبط با اذن شرعی رهبر انقلاب برای آغاز رسمی دولت جدید است، برگزاری مراسم تحلیف در کشورهای دیگر امری رایج است؛ فلسفه برپایی آیین تحلیف به این منظور صورت می‌گیرد تا وظایفی که برعهده رئیس‌جمهور است، مورد مداقه قرار گرفته و اجرای آنها در دستور کار منتحب مردم و دولت پیشنهادی‌اش باشد. 

ازطرف دیگر سوگند ریاست جمهوری قبل از آغاز رسمی دولت این اطمینان خاطر به مردم و همه کسانی که ایشان را به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب کرده‌اند، داده که رئیس قوه مجریه در چارچوب قوانین عمل می‌کند و مصالح ملت، قانون اساسی و اولویت‌های نظام اسلامی را مورد توجه قرار خواهد داد. اگر این موارد بنابه هر دلیلی به عنوان اصول اساسی با بی‌اقبالی شخص رئیس‌جمهور و دولتش مواجه شود، تخلف محسوب‌شده و نهادهای ذی‌صلاح در این‌خصوص وارد عمل می‌شوند.
   
صلاحیت دیوان‌عالی کشور در رسیدگی به تخلف رئیس‌جمهور
براساس قانون اساسی در صورتی که شرایط رئیس‌جمهور منتخب درطول دوران ریاست جمهوری‌اش سلب شود، تنها نهادی که می‌تواند نسبت به عدم کفایت اقدام و او را از سمتش عزل کند، مجلس ودیوان‌عالی کشور خواهد بود، به همین دلیل است که این سوگند در حضور مجلس و رئیس قوه قضاییه یاد می‌شود تا اگر رئیس‌جمهور در انجام وظایف خود کوتاهی کرد، روند عزل رئیس‌جمهور از سوی این مراجع قانونی پیگیری شود.
   
تحلیف رئیس‌جمهور وفاداری به اصل تفکیک قوا 
علاوه‌بر مباحث ذکرشده، روح تحلیف وفاداری به اصل تفکیک قواست؛ به این معنا که رئیس قوه مجریه به این امر ملتزم باشد که مجری مصوباتی است که در جای دیگر تصویب می‌شود و این‌طور نیست که خودش قانونگذار مستقلی باشد و منویات خود را هم تصویب کرده و به اجرا بگذارد. البته رئیس‌جمهور می‌تواند در تصویب قوانین لایحه بدهد و بحث‌ها و گفت‌وگوهای خودش را داشته باشد اما باید بداند که مقام اجرا تنها حائز قدرت عملیاتی است.تفکیک قوا درحکومت را می‌توان شیوه سازماندهی سیاسی به منظور حفاظت از آزادی به وسیله جلوگیری از تمرکز بیش از حد قدرت تعریف کرد و این همان مبنای فلسفی مشترک میان تفکیک قوا و حاکمیت قانون تلقی می‌گردد؛ زیرا آموزه حاکمیت قانون نیز اساسا با اختلاط یا تجمیع قوا ناسازگار است. اصل تفکیک قوا را می‌توان یکی ازشروط ضروری تحقق حاکمیت قانون ومردم‌سالاری به‌شمارآورد زیراوضع قوانین عام واعمال برابرآن برهمگان در شرایط مشابه غیرممکن است مگر آن‌که کارکردهای وضع واجرای قانون به وسیله اشخاص وهیات‌های متفاوتی صورت گیرد.درقانون اساسی۱۳۵۸،رئیس‌جمهور با داشتن شرایط ویژه(مذهبی، ملی، سیاسی، اخلاقی واجتماعی) انتخاب مردمی و تأیید رهبر معظم انقلاب موقعیت سیاسی و اجتماعی ممتازی داشت اما با این وجود فاقداختیارات لازم بودواقتدارمحدودش درتنازع ناشی از عدم تمرکز قوه مجریه، در جریان عمل کم‌اثر و کم‌نتیجه می‏‌شد ازهمین روپس ازتحولات وتغییرات قانون اساسی درسال۱۳۶۸، دایره اقتدار و اختیار رئیس‌جمهور به‌نحو چشمگیری افزایش یافت و عهده‌داری این اختیارات مهم که بخشی از آنها شامل اجرای قانون اساسی، انتخاب و عزل وزیران، ریاست هیأت وزیران، مسئولیت اقدامات وزرا، توشیح قوانین و عهدنامه‌ها، اختیار وضع آیین‌نامه‌های اداری، اعزام سفیران به خارج وپذیرش سفرای خارجی،اعطای نشان‌های دولتی،ریاست شورای‌عالی امنیت ملی و...می‌شود ازهمین رو ادای سوگند برای انجام این تعهدات یکی از مقدمات آغاز رسمی دولت‌هاست.محتویات سوگند ریاست جمهوری بیان‌کننده نقش حساس و مهمی است که وی درپاسداری ازقانون اساسی،حفظ نظام و دین و میهن،تضمین حقوق و آزادی‌های مردم و حراست از استقلال کشور دارد.

اهم نکات قیدشده در سوگند رئیس‌جمهور
۱- شروع با سوگند به خداوند قادر متعال در برابر ملت
۲- پاسداری از مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی
۳- به‌کارگیری تمام استعداد و صلاحیت برای انجام وظایف
۴- وقف خود جهت خدمت به مردم و اعتلای کشور
۵- ترویج دین و اخلاق
۶- پشتیبانی از حق و گسترش عدالت
۷- پرهیز از هرگونه خودکامگی
۸- حمایت از آزادی و حرمت اشخاص و حقوق شناخته‌شده در قانون اساسی
۹- حراست از مرزها و استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی
۱۰- نگاهداری از قدرتی که ملت به عنوان امانتی مقدس به رئیس‌جمهور سپرده
۱۱- سپردن قدرت به منتخب ملت پس از خود.
   
جزئیات مراسم تحلیف نهمین رئیس‌جمهور کشور
حکم ریاست جمهوری نهمین رئیس‌جمهور کشورمان روز یکشنبه ۷ مرداد به امضا و تایید رهبر انقلاب رسید و امروز آخرین گام برای تشکیل دولت چهاردهم و آغاز فعالیت آن برای اداره امور اجرایی کشور برداشته می‌شود و مسعود پزشکیان طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی با حضور مقامات بلندپایه کشور از جمله رئیس قوه قضاییه، اعضای شورای نگهبان و جمعی از مهمانان خارجی عالی‌رتبه سوگند ریاست جمهوری را ادا  می‌کند.
   
حضور بیش از ۷۰ کشور در مراسم تحلیف
در این مراسم که ساعت ۱۶ امروز ۹ مرداد در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود بیش از ۷۰ هیات خارجی حضور دارند که روسای جمهور و نخست‌وزیران کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان، آفریقای مرکزی، پاکستان، سوریه، صربستان، کوبا، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و گینه‌بیسائو از جمله مهمانان حاضر در مراسم خواهند بود. رؤسای مجالس کشورهای روسیه، الجزایر، بلاروس، قزاقستان، ازبکستان، مالزی، عراق، بورکینافاسو، اوگاندا، کومور، مالی، سریلانکا، سنگال و کره‌شمالی نیز در مراسم تحلیف منتخب چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد. کشورهای تانزانیا، نیجر، ونزوئلا، بحرین، یمن، لیبی، مصر، سودان، بولیوی، کویت، موریتانی، میانمار، کنگو، گامبیا، و اریتره نیز در سطح وزیرخارجه اعلام حضور کرده‌اند. سایر کشورها از جمله هند، نیکاراگوئه، نیجر، غنا، بلغارستان، ایسلند، تونس، مجارستان، کلمبیا، اکوادور، مکزیک، شیلی، اروگوئه، مالت و سیرالئون وزرا یا سفرای خود را به این مراسم اعزام خواهند کرد.دبیران‌کل سازمان‌های بین‌المللی شامل: OIC، APA، ECO، D۸، PUIC، IORA  و شانگهای نیز در این مراسم حضور خواهند داشت. البته بنابر گفته مسئولان برپایی مراسم تحلیف، این آمار نهایی نبوده و احتمال افزایش کشورهای شرکت‌کننده کماکان وجود دارد. بیش از ۶۰۰ خبرنگار، عکاس و تصویربردار از رسانه‌های داخلی و خارجی مراسم تحلیف نهمین رئیس‌جمهور ایران اسلامی را پوشش خبری می‌دهند. مضاف بر این‌که این مراسم به‌صورت زنده از شبکه‌های تلویزیونی داخلی پخش خواهد شد.
   
روند برگزاری مراسم تحلیف
در روز مراسم تحلیف، بعد از نواختن زنگ آغاز جلسه علنی توسط رئیس مجلس، دستور جلسه علنی توسط عضو هیأت‌رئیسه مجلس قرائت می‌شود که دستور جلسه مراسم تحلیف به شرح زیر است:
۱- نواختن سرود جمهوری اسلامی ایران
۲- تلاوت آیاتی از کلام‌ا... مجید
۳- خیر مقدم و بیانات رئیس مجلس شورای اسلامی
۴- بیانات رئیس قوه قضاییه
۵- انجام مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری اسلامی‌ایران
۶- سخنرانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران
۷- نطق پایانی رئیس‌مجلس شورای اسلامی.

زمان قانونی معرفی وزرای پیشنهادی به مجلس
براساس ماده ۲۰۲ آئین‌نامه داخلی مجلس،«رئیس‌جمهور موظف است حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف یا سقوط دولت یا تغییر نیمی از وزرا از ابتدای شروع به کار دولت، ضمن تقدیم برنامه کلی،اسامی وزرای پیشنهادی وزارتخانه‌ها را که دارای تجربه و تخصص مرتبط هستند به همراه شرح حال، برنامه‌ها، سوابق وسمت‌های علمی و اجرایی و سایر امتیازات قابل استناد، به مجلس تسلیم کند. رئیس مجلس مکلف است نامه معرفی هیأت وزیران و ضمائم آن را در اولین جلسه علنی اعلام وصول و قرائت کند، سپس معرفی‌نامه و مستندات را برای بررسی به کمیسیون یا کمیسیون‌های تخصصی مرتبط ارجاع دهد».