سند غذایی برای سبد غذایی

اگرچه هنوز هم هستند افرادی که به‌دلیل عدم آگاهی کافی تا صحبت از رژیم غذایی مناسب می‌شود، ذهن‌شان صرفا به سمت تناسب اندام می‌رود اما رژیم غذایی سالم موضوعی بسیار فراتر از کنترل وزن و تناسب اندام است و عدم توجه به آن سالانه قربانیان زیادی می‌گیرد. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه ۶۰۰میلیون نفر پس از خوردن غذای آلوده بیمار می‌شوند که این امر با مرگ ۴۲۰هزار نفر از آنها همراه است. در کشور ما نیز به گفته حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت مسمومیت‌های ناشی از مصرف غذای ناسالم در سال ۱۴۰۱ حدود ۴۰۰۰ مورد گزارش شده که ۳۷۰۰ مورد از آب و غذا بوده و بیش از ۲۰۰۰ مورد ناشی از مصرف غذای ناسالم بوده است. 

ایران در رتبه ششم  فهرست کشورهای چاق دنیا 
متخصصان می‌گویند که ۷۰ درصد مرگ‌ومیرها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر و مهم‌ترین آنها بیماری‌های قلبی و عروقی است و چاقی از ریسک فاکتورهای این بیماری‌ها محسوب می‌شود. موضوعی که در کشور ما وضعیت آن وخیم است! به گزارش وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی درحال‌حاضر ۷۰ درصد ایرانیان به چاقی واضافه‌وزن(۴۷ درصد اضافه‌وزن و۲۳درصد چاقی) مبتلا هستند و افزون‌برآن، ۴.۵درصد جمعیت کشور نیز ازچاقی مفرط رنج می‌برند. همچنین ایران در رتبه ششم فهرست کشورهای چاق دنیا قرار دارد. 
   
سند غذایی، ناجی تغییر سبک غذایی ایرانی‌ها؟
معضل سبک تغذیه‌ای ناسالم در ایران و تبعات آن سال‌هاست که ذهن مسئولان نظام سلامت رادرگیر کرده. حالا روز گذشته مسئولان وزارت بهداشت با رونمایی ازسبد غذایی مطلوب ایرانیان پس از۱۰سال، خبراز یک گام موثر در رفع این دغدغه و اصلاح الگوی تغذیه‌ای کشور دادند.به گفته احمداسماعیل‌زاده،مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت مبنای تدوین سبدغذایی مطلوب به‌صورت عمده براساس ترکیب جمعیتی(گروه‌های سنی و جنسیتی)وفرهنگ غذایی جامعه است.اسماعیل‌زاده، سیاست‌گذاری درعرضه موادغذایی از قبیل برنامه‌ریزی تولید،صادراتوواردات موادغذایی،ارزیابی سیاست‌های مرتبط باغذاوتغذیه، برنامه‌ریزی‌های تغذیه‌ای و طراحی سبدهای غذایی حمایتی برای گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه را از کاربردهای این طرح عنوان کرده است.
   
اجرایی شدن راهبردهای سند ملی امنیت غذایی 
غیر از رونمایی سند غذایی به‌عنوان راهکاری برای رفع چالش‌های تغذیه‌ای کشور و تبعات آن، محمداسماعیل مطلق، رئیس دبیرخانه شورای ‌عالی سلامت وامنیت غذایی در گفت‌وگوبا جام‌جم ضمن اعلام اجرایی‌شدن سند امنیت غذایی و تغذیه می‌گوید:«این سند ۲۰۰ راهبرد دارد ووظیفه همه دستگاه‌ها در پایداری تولید و غذای سالم مشخص شده است.براساس این راهبردها، همه مردم باید بتوانند از آرد و نان سالم استفاده کنند.درهمین راستا اکنون این طرح از۶۰۰نانوایی درشهرهای اراک،قم، اصفهان، شیراز، شهرکرد، لرستان و شهریار تهران و۱۰۰کارخانه آرد شروع شده است.علاوه‌برآن، براساس این سند مردم باید بتوانند از روغن سالم نیز استفاده کنند که به این منظور نیز مدت‌زمان نگهداری روغن‌ها در گمرک‌ ازماه‌ها نگهداری به هفت روزرسیده است.راهبرد دیگر تامین شیر مدارس است که براساس آن،همه مدارس دولتی باید دو بار درهفته شیر توزیع کنند. مهم‌ترین راهبرد هم توجه به تامین غذای سالم از مرحله تولید تا رسیدن به سفره مردم است که درحال‌حاضربانظارت بر کارخانجات تولیدکننده مواد غذایی این اقدام آغاز شده و در حال انجام است.»
   
فرهنگ غذایی نامناسب یا ناتوانی مالی؟!
اگرچه آمارها بیانگر این است که درحال‌حاضرسبک تغذیه‌ای ایرانی‌ها تعریف چندانی ندارد ومسئولان نیز بارهاباسخنرانی و اطلاعیه‌های گوناگون و اخیرا هم با رونمایی ازسبد غذایی مطلوب ایرانیان وهمچنین اجرایی‌سازی راهبردهای سند ملی امنیت غذایی سعی درحل این مسأله وهدایت افراد جامعه به سمت تغذیه سالم دارند اما غیراز اراده فردی در کنترل و رعایت این موضوع نمی‌توان از توان مالی و سطح اقتصادی افراد به‌عنوان یکی ازفاکتورهای مهم تغذیه‌ای چشم پوشید.درسال۱۴۰۱،مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی از جزئیات ابعاد فقر درآن سال منتشر کرد.طبق این گزارش میزان مصرف کالری نیمی از جمعیت ایرانی‌ها درسال۱۴۰۱، کمتر از حد استاندارد(۲۱۰۰کالری درروز)بوده و«حدود۳۰درصدازجمعیت ایران‌ زیرخط فقر» قراردارند! چند روز پیش هم ریحانه اکبریان، رئیس اداره مکمل‌های تغذیه‌ای، ورزشی وانرژی‌زا اداره کل فرآورده‌های طبیعی،سنتی ومکمل سازمان غذا و دارو، از افزایش مصرف مکمل‌های تغذیه‌ای به‌منظورپرکردن شکاف تغذیه‌ای دربین مردم خبرداد. بااین‌حال بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت در این زمینه نظر متفاوتی داردومعتقد است که رژیم غذایی ناسالم با وضعیت مالی ارتباط صددرصدی ندارد، چراکه برخی افراد دارای وضعیت اقتصادی مناسبی هستند اما رژیم غذایی نامناسبی دارند و ازغذاهای پرکالری، چرب و پرنمک تغذیه می‌کنند.

سخن آخر
اگرچه مسئولان وزارت بهداشت عنوان می‌کنندکه این سندبرای‌نخستین‌باردرسطوح هزینه‌ای مختلف‌به‌عنوان راهنمابرای سیاست‌گذاری در حوزه غذا و تغذیه و نیز حوزه حمایتی و رفاهی تدوین شده که درآن سبد غذایی مطلوب و مقرون‌‌به‌‌صرفه بر پایه اصول نظام غذا و تغذیه پایدار برای جامعه ایرانی درسال۱۴۰۳ارائه شده است اما هنوز دقیقامشخص نیست که آیا این سندمی‌تواندقشرضعیفی که حتی در ابتدایی‌ترین مسائل زندگی خود دچار مسأله هستند را نیزپوشش دهد؟ آیا مفهوم «مقرون‌به‌صرفه» مورد استفاده در سخنان مسئولان با آن مفهوم در ذهن یک کارگر روزمزد یکسان است؟