مسیر هموار مهاجرت‌های معکوس

جوامع بشری برای افزایش ارتباطات، بدون در نظر گرفتن مسائل مادی به ایجاد زیرساخت‌های مهم ارتباطی حتی در سخت‌ترین شرایط ممکن اقتصادی اقدام می‌کنند. این کار تا جایی ادامه دارد که برای احداث یک جاده یا ریل قطار با سوراخ کردن کوه‌ها و ایجاد تونل پیش می‌روند تا روی رودخانه، دریاچه و دریاها پل زده و مسیرهای چند صد کیلومتری به وجود بیاورند. برهمین اساس خدمات زیربنایی مانند راه‌های ارتباطی از مهم‌ترین عوامل توسعه‌ای جوامع مختلف محسوب شده و این مسأله در دنیای حاضر همواره مورد توجه دولتمردان است.هم اکنون در بیشتر کشورها، دولت‌ها برای توسعه مدرن جوامع خود به مسائل زیرساخت‌های ارتباطی در حوزه‌های مختلف ازجمله جابه‌جایی کالا و مسافر اهمیت می‌دهند تا جایی که روز به روز شاهد افزایش بزرگراه‌ها و گستره ارتباطاتی مهم در جهان هستیم. در ایران هم ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی در مناطق مختلف ازجمله استان‌ها، شهرها و روستاهای کم برخوردار طی دهه‌های اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و محروم نماندن روستاها از عملیات عمرانی گواهی بر این ادعاست. با این حال هنوز هم کارهای زمین مانده زیادی وجود دارد و باید با عزمی جزم به توسعه راه‌های روستایی پرداخت تا راه برای مهاجرت‌های معکوس باز شود. بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف شده بود راه‌های روستاهای بالای ۲۰ خانوار را آسفالت کند که ۳۹هزار روستا در این فهرست قرار داشت.حالا آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد، حدود نیمی از راه‌های روستایی کشور آسفالت شده که معادل ۱۱۰هزارکیلومتر است. پیش ازانقلاب اسلامی درکشور ۹۰۰۰کیلومتر راه روستایی وجود داشت که ۲۰۰ کیلومتر آن آسفالت شده بود اما هم اکنون طول راه‌های روستایی کشور به ۲۰۶ هزار کیلومتر رسیده و نزدیک به ۱۱۰هزار کیلومتر آن حداقل یک بار آسفالت شده است. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، ساخت راه‌های روستایی باید طبق مشخصاتی که در ضوابط و آیین نامه‌های ابلاغی کشور وجود دارد، انجام ‌شود. با توجه به محدودیت منابع مالی کشور، باید در این پروژه‌ها مثل سایر طرح‌های اقتصادی، اعمال مهندسی ارزش بشود، چراکه با توجه به ظرفیت راه‌های روستایی به لحاظ تعداد خودروها و تناژ عبوری از این راه‌ها و نیازهای توسعه‌ای مناطق روستایی، باید مهندسی ارزش در ساخت این راه‌ها جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
   
مشت نمونه خروار
سیستان و بلوچستان ازجمله استان‌هایی به شمار می‌آید که به‌شدت نیازمند ایجاد راه‌های جدید و توسعه راه‌های روستایی است. به‌خصوص این‌که رهبر معظم انقلاب هم تاکید کرده‌اند رفع و تامین نیازهای این منطقه از ایران در اولویت کارها قرار بگیرد. درهمین رابطه معاون فنی و راه روستایی راهداری وحمل ونقل جاده‌ای جنوب سیستان وبلوچستان با بیان این‌که ساخت و زیرسازی آسفالت راه‌های روستایی و فرعی بی‌شک تاثیر زیادی در آسایش و ارتقای سطح دسترسی خانوارهای روستایی از راه مناسب و شاخص‌های توسعه خواهد داشت، می‌گوید: ازجمله اقدامات صورت گرفته در راه‌های روستایی و فرعی ساخت ۶۹ دستگاه ابنیه فنی از ابتدای سال تاکنون بوده است.سعید بلوچی با تاکید بر این‌که راه‌های روستایی به عنوان بخشی از توسعه روستایی، یکی از فعالیت‌های این اداره‌کل را تشکیل می‌دهد که شامل ساخت و نگهداری این مسیرها می‌شود، ادامه می‌دهد: اقدامات انجام شده تاثیر قابل توجهی در جلب رضایت جمعیت ساکن در روستا دارد و آسفالت این راه‌ها موجبات تسهیل ارتباط جمعیت روستایی با مراکز شهرستان و مراکز بخش را فراهم می‌کند. با تکمیل و ساخت راه‌های روستایی در جنوب استان بیش از ۴۸ هزار خانوار از راه آسفالته مناسب بهره‌مند می‌شود.

ضربه به اقتصاد و سیاست
دکتر غلامرضا مقدم، جامعه شناس با بیان این‌که روستاها در ایران در فهرست مناطق محروم قرار دارند و و نبود امکانات لازم با توجه به رشد روزافزون فنلوری و زندگی مدرن شهری طی دو ، سه دهه گذشته باعث مهاجرت بی‌رویه و گسترده روستاییان به شهرها و مناطق حاشیه‌ای شده، به جام‌جم می‌گوید: این موضوع معضلات جامعه شهری را چند برابر کرده است. بر همین اساس نقش راه‌های ارتباطی و جاده‌ها در مناطق روستایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و تقریبا در تمام استان‌ها جزو دغدغه‌های مهم مسئولان به شمار می‌رود.این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: با فرا رسیدن فصل سرما به‌خصوص در استان‌های غربی و شمال غرب ایران، مسدود شدن راه‌ها به معضل مهم ساکنان این مناطق تبدیل می‌شود. وقتی با یک برف و سرما شهروندان احساس نا امنی کرده و میزان تصادفات افزایش یابد، نشان می‌دهد بخشی از کار می‌لنگد و اقداماتی که باید به‌درستی انجام شود، صورت نگرفته است.به گفته مقدم، راه‌ها به عنوان شریان اصلی ارتباطی در تمام بخش‌ها محسوب می‌شوند که اگر این شریان‌ها به هر دلیلی قطع  یا بدون کارآیی شوند، ضربات جبران‌ناپذیری به اقتصاد، صنعت و حتی سیاست وفرهنگ وارد می‌شود.حالا اگر قرار باشد این راه، راه روستایی باشد مستقیما با زندگی ساکنان روستاها گره‌خورده وجای تکاپو وتلاش برای رفع آن را دوچندان می‌کند.

اقدامات دولت سیزدهم در توسعه راه‌ها

آزادراه                         ۱۲۹ کیلومتر
بزرگراه                        ۵۵۱ کیلومتر
راه اصلی                      ۱۸۴ کیلومتر
راه روستایی                  ۱۴۱۵ کیلومتر
نقطه پرحادثه اصلاح شده   ۲۲۴  
خط کشی راه‌ها​​​​​​​               ۷۳هزارکیلومتر