معمای اوتیسم

حتی برای یک لحظه هم آرام و قرار نداشت. هرچه جلوی دستش بود، برمی‌داشت و پرت می‌کرد. صندلی‌اش را آن‌قدر تکان داد و عقب و جلو کرد که بالاخره توانست خودش را از آن جدا کند و به وسط سالن برساند. دستمال‌های کاغذی روی میز را دانه به دانه و با سرعت زیاد بیرون ریخت و روی زمین رها کرد؛ کاغذ سفید را برداشت و چند تکه و پاره‌پاره کرد و آنها را هم کنار باقیمانده آن دستمال‌ها ریخت، آن‌قدر که کف سالن پر شده بود ازاین سفیدی‌ها. این بخش کوچکی از رفتارهای کودک حاضر در جلسه معاون اول رئیس جمهور با اعضای انجمن کودکان مبتلا به اوتیسم بود. درواقع اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است که به صورت کلی در سنین کودکی خود را نشان می‌دهد؛ نوعی بیماری که باعث می‌شود کودک نتواند به‌درستی با دیگران و هم سن و سالانش ارتباط برقرار کند و مسائل را به‌خوبی یاد نمی‌گیرد. واقعیت این است که رفتارهای این کودکان شاید برای ما عجیب باشد ولی بدیهی‌ترین رفتاری است که یک کودک مبتلا به اوتیسم از خودش بروز می‌دهد. برای همین هم شاید همین نمونه‌ کافی باشد برای این‌که قانع شویم بسیاری از خانواده‌ها نیاز به آگاهی داشته و خانواده‌های دارای فرزند مبتلا به اوتیسم به حمایت‌هایی واقعی و همه‌جانبه برای ادامه زندگی نیاز دارند.
 
پیشگیری ممکن است؟
«دلایل بروز بیماری اوتیسم هنوز مشخص و شناخته شده نیست و برای همین هم پیشگیری کمی دور از تصور است.» این را سعیده صالح، مدیر انجمن بیماران اوتیسم می‌گوید که معتقد است با این وجود، بهتر است در دوران بارداری، مادر روزهای آرام و بدون استرس و تنش را بگذراند، چراکه طبیعتا دوران بارداری سالم، می‌تواند جنین را از بسیاری از بیماری‌ها دور کند که شاید بیماری اوتیسم هم جزوی از آنها باشد. در این میان، تحقیقات نشان می‌دهد ممکن است اوتیسم تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی باشد. ماجرا این است که قریب به اتفاق پزشکان معتقدند که ژن‌ها، بیشترین تاثیر را در بروز بیماری اوتیسم در نوزاد متولد شده دارند اما فارغ از تاثیرات ژنتیکی که به‌عهده مادر نیست، بهتر است که تاثیر عوامل محیطی در دوران بارداری را هم جدی بگیریم. مثلا این‌که چاقی و دیابت در دوران بارداری، هر دو می‌توانند موجب استرس و التهاب شوند که هردوی این اتفاق‌ها ممکن است در افزایش خطر ابتلای جنین به اوتیسم تاثیر داشته باشد. البته همه این گفته‌ها و یافته‌ها فرضیه است و موارد خلاف این به‌وفور اتفاق افتاده اما به هرحال هر احتمالی در چنین جریانی می‌تواند با ارزش و با اهمیت باشد. همان‌طور که کمبود آهن مادر در دوران بارداری هم می‌تواند خطرناک باشد. درواقع درست است که به‌طور قطعی نمی‌توان از وقوع اوتیسم در نوزاد جلوگیری کرد اما به صورت کلی، سلامت مادر در دوران بارداری، می‌تواند احتمال ابتلای نوزاد به بیماری اوتیسم را کمتر و تا حدودی، سبب پیشگیری از بروز این بیماری در جنین شود. قرار نگرفتن در معرض آلودگی هوا، دوری از مواد شیمیایی، مصرف غذاهای یددار، مصرف ویتامین‌D و آهن، مصرف فولیک اسید و...ازدیگر توصیه‌هایی است که احتمال این بیماری را کمتر خواهد کرد و همان‌طور که می‌دانیم، دفع خطر احتمالی هم واجب است؛ این‌طور نیست؟
 
در مسیر پذیرش
یکی از موضوعات با اهمیت در جریان درمان بیماری اوتیسم، تشخیص زود وآغاز مداخلات جامع توانبخشی به‌موقع است؛ موضوعی که سعیده صالح، مدیر انجمن بیماران اوتیسم هم آن را تایید می‌کند وادامه می‌دهد: «بازی درمانی، کار درمانی، گفتار درمانی و...ازجمله راه‌هایی است که باید پیش ازسه تا پنج سالگی کودک مبتلا به اوتیسم به کار گرفته شود.» درواقع هرچه تشخیص بیماری اوتیسم در سنین پایین‌تر رخ بدهد، شانس بیشتری برای کمتر شدن علائم این بیماری دارد و البته که درمان هم اثرگذاری بیشتری بر او خواهد داشت؛ موضوعی که معاون اول رئیس‌جمهور هم بر آن تاکید دارد: «غربالگری و شناسایی کودکان مبتلا به‌ویژه در سنین زیر هفت سال کلیدی‌ترین اقدام در جلوگیری از پیشرفت این بیماری در سنین بالاتر است که با کمک وزارت بهداشت، غربالگری به صورت جدی به همراه امکانات درمان و مشاوره از راه دور درسراسر کشور انجام شود.» اما آنچه لازم است دراین مسیر بدانیم این که والدین وخانواده‌ها به یک آگاهی کامل راجع به این بیماری برسند: «آن‌وقت است که پذیرش برای‌شان آسان‌تر می‌شود و توانمندتر در مسیر بهبود فرزندشان گام برمی‌دارند.» این‌طور که خانم صالح می‌گوید، درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد اما نمونه‌های بسیاری هستند که بر اثر آموزش‌های جامع، رفتارهای قابل‌قبول‌تری نسبت به سال‌های اول زندگی‌شان داشته‌اند و خب این خودش نوعی درمان محسوب می‌شود. این بیماران به حمایت‌هایی بیش از آنچه که امروز در جریان است نیاز دارند؛ موضوعی که مخبر، معاون رئیس جمهور نیز قول مساعدت و همکاری در این باره را به خانواده‌ها داد.

راهکارهای طب سنتی برای تغذیه در دوران بارداری 
۱- مادران در دوران بارداری بهتر است آب سرد، بستنی، برف، یخ و مواد خوراکی خیلی سرد نخورند.
۲- ازخوردن مواد غذایی نفاخ مانند لوبیا، باقلا، کنجد، نخود، سیروپیاز خام وهرماده‌غذایی که مادررا دچارنفخ می‌کند، دوری کنند.
۳- از خوردن غذاهایی با طعم تند و تیز مانند زیتون خام، فلفل و دارچین و موادی شبیه آنها بپرهیزند.
۴- برای وعده صبحانه، موادی مانند عسل، مربای به، سیب، بالنگ، هویج، خامه یا کره و زرده تخم مرغ عسلی توصیه می‌شود.
۵- برای میان‌وعده، بهتر است خوراکی‌هایی مثل مویز یا کشمش و مغزها مانند بادام، فندق و پسته مصرف کنند.
۶- در روزهای منتهی به زایمان، بهتر است از مصرف غذاهای حجیم و غذاهایی که هضم سختی دارند، پرهیز شود.