با توجه به تحولات رخ داده درمنطقه فرمت ۳+۳ به بررسی مسائل منطقه قفقاز جنوبی و راه‌های توسعه همکاری‌های منطقه‌ای از جمله سیاسی، اقتصادی، امنیتی، ترانزیتی، انرژی و... می‌پردازد و در عین حال این نشست به گفت‌وگوهای صلح بین آذربایجان و ارمنستان نیز خواهد پرداخت.
نخستین نشست وزرای خارجه فرمت ۳+۳ با حضور سرگئی لاوروف، هاکان فیدان، جیحون بایراموف و آرارات میرزویان؛ وزرای خارجه روسیه، ترکیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و به میزبانی حسین امیرعبداللهیان در راستای حلوفصل مسائل منطقه از طریق سازوکارهای منطقه‌ای در محل وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با عنوان «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی؛ دومین نشست سازوکار منطقه‌ای ۳+۳» برگزار شد. در این نشست تحقیقات درباره مسأله قفقاز جنوبی، توسعه همکاری‌های منطقه‌ای مورد بحث قرار گرفت و یکی از اهداف اصلی این نشست حلوفصل مسائل منطقه‌ای، بدون مداخله کشورهای خارجی و با مشارکت کشورهای منطقه و برقراری مذاکرات صلح میان آذربایجان و ارمنستان اعلام شد. فرمت ۳+۳ شامل سه کشور قفقاز جنوبی (آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) و سه کشور همسایه با این منطقه شامل روسیه، ترکیه و جمهوری اسلامی ایران است که البته در نشست امروز وزیر خارجه گرجستان (به‌دلیل مسائل و اختلافاتی که با روسیه دارد) شرکت نکرد. گرجستان همچنین در نشست معاونان وزرای خارجه که دو سال پیش در مسکو برگزار شد هم شرکت نکرده بود. پیش از این نشست ۳+۳ در ۱۹آذر۱۴۰۰ و در سطح معاونان وزرای خارجه و البته بدون حضور گرجستان در مسکو برگزار شد.
پیام نشست ۳+۳ در تهران چیست؟
مهم‌ترین پیام این نشست، قدرت‌نمایی دیپلماتیک ایران در برابر تلاش غرب به‌منظور انزوای ایران است. میزبانی تهران به‌خوبی نشان می‌دهد کشورهای منطقه علاقه دارند در چارچوب دیپلماسی کشورمان مناسبات میان خود را شکل دهند. دومین پیام این نشست، تاثیر ضعف اسرائیل بر همگرایی منطقه‌ای است. تجربه نشان داده هرگاه رژیم اشغالگر قدس در ضعف بوده، فضا برای همگرایی وهم‌افزایی دولت‌های منطقه فراهم آمده وهرگاه عکس آن باشد، منطقه درآتش التهاب وتنش‌آفرینی می‌سوزد. کما این‌که جنگ قره‌باغ و برخی مواضع تنش‌آلود دراین منطقه، ناشی از فعالیت لابی‌صهیونیستی است که حالا در دوران اغمای درونی به‌سر می‌برد و این امر فضا را برای همکاری منطقه‌ای بازکرده است.پیام دیگر این نشست به دولت‌های مداخله‌گری است که می‌خواهند با اختلاف‌افکنی، فرصتی برای نفوذ بیابند. این نشست نشان داد درنظم نوین منطقه، بیگانگان شانس زیادی برای مداخله نداشته و باید واقعیت‌های جدید منطقه غرب آسیا و قفقاز ومحوریت ایران در حفظ ثبات‌منطقه را بپذیرند.
فعالیت دیپلماتیک ایران و تامین صلح
دستیابی به آرامش، صلح و امنیت در این زمانه پرآشوب که تجاوز و جنایت محور عبری و غربی به اوج خود رسیده، یکی از اهداف والای هر حکومت است تا با کنشگری صحیح و حضور به موقع در تعاملات بین‌المللی به تقویت امنیت ملی خود اقدام کنند؛ موضوعی که منحصر به دولت‌ها و کشورها نبوده و تحقق آن در گرو تلاش کشورهای همسایه و همجوار است. اوضاع بحرانی غرب آسیا که متاسفانه به‌دلیل برخی سهل‌انگاری‌های سران منطقه زیر چکمه استعمارگران است، شرایطی را ایجاد کرده که اندکی تسامح و تساهل درخصوص جهت‌گیری‌ها می‌تواند به زیان‌های غیرقابل جبران ملی و حتی فرامنطقه‌ای منجر شده ، سایه شوم جنگ را تداوم بخشد.در همین راستا فعالیت مؤثر دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران طی ماه‌های اخیر، نقش‌آفرینی همه‌جانبه دولت مستقر برای توسعه سیاست همسایگی و همچنین افزایش مناقشات منطقه غرب آسیا، باعث شده است که ایران مبدل به کشوری محوری و تاثیرگذار در منطقه خاورمیانه شود و تدابیر و برنامه‌هایی را به منظور ایجاد امنیت پایدار و حفظ منافع منطقه در دستور کار خود و کشورهای همسو قرار دهد. با مروری بر عملکرد جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های گذشته به‌صراحت می‌توان گفت که فعالیت‌های دیپلماتیک ایران در مناقشات بلندمدت سوریه، افغانستان و اخیرا قره‌باغ در جهت تامین صلح و قطع دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای است، چر اکه بحران ناشی از دخالت دولت‌های زیاده‌خواه غربی در منطقه استراتژیک غرب آسیا به همسایگان نیز تسری پیدا کرده و اثر مستقیم و مخربی را در مناسبات سیاسی و اقتصادی آنها می‌گذارد مسأله‌ای که عوارض آن در جنگ‌های ویرانگر افغانستان و بحران‌های قره‌باغ کاملا عیان است و پس لرزه‌های آن نصیب کشور ما و سایر همسایگان شده است.قرابت ایران با محور مقاومت، پویایی و توان کشورمان برای حل و فصل موضوعات منطقه‌ای را دو چندان کرده طوری‌که قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران با همراهی محور مقاومت که پیروزهای بزرگی نظیر خروج آمریکا از افغانستان و نابودی داعش را برای منطقه به ارمغان آورد و به شکست توطئه‌ها و فروپاشی نقشه‌های کشورهای خوش خیال غربی انجامید، باعث کینه دشمنان مشترک ما شد و آنها با نفاق جدید در تلاش بودند تا جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی برای کشورهای همسایه خود معرفی کنند؛ موضوعی که با سازوکارهای مدبرانه در عرصه دیپلماسی به محاق رفت و اثرات قابل‌توجهی در تثبیت جایگاه محوری و قدرتمند تهران در منطقه گذاشت تا جایی که در حال حاضر اکثر کشورهای منطقه به‌دنبال مسیری مشترک برای کاهش تنش‌ها و ایجاد ارتباط سازنده با یکدیگر هستند.بر همین اساس، وزرای خارجه کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان در دومین نشست ۳+۳ که دیروز به میزبانی وزیر خارجه ایران برگزار شد، شرکت کردند تا ضمن بررسی مسائل منطقه قفقاز جنوبی و راه‌های توسعه همکاری‌های منطقه‌ای (سیاسی، اقتصادی، امنیتی، ترانزیتی، انرژی و ...) درخصوص حل چالش‌های درون منطقه‌ای و تقویت همکاری‌های مشترک با یکدیگر گفتوگو کرده و به راهکارهای مشترکی در این خصوص برسند.
دخالت نیروهای فرامنطقه در قفقاز ممنوع
سید عباس موسوی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس درباره این نشست نوشت: برگزاری نشست وزرای خارجه عضو ابتکار ۳+۳ در تهران گام بلندی در ادامه و تکمیل سیاست همسایگی دولت جمهوری اسلامی ایران است. وی منطقه‌گرایی و شکل‌گیری سازوکارهای منطقه‌ای با اهداف متنوع را از ویژگی‌های نظم جهانی در حال ظهور دانسته و افزود: پیام این نشست «حضور و دخالت نیروهای فرامنطقه در مسائل قفقاز ممنوع!» است.بدون‌شک و با توجه به نقش راهبردی جمهوری اسلامی ایران در حل مناقشات منطقه‌ای و جهانی، بحث و بررسی درخصوص جنایت‌های اخیر رژیم صهیونیستی در غزه نیز یکی دیگر از محورهای این نشست چند جانبه است و مسائل مهمی ازجمله پیامدهای سفر اخیر بایدن به سرزمین‌های اشغالی، بحران انسانی غزه، حضور نیروهای آمریکایی در فلسطین اشغالی، بی‌توجهی سازمان‌های بین‌المللی به نقض آشکار حقوق بشر در غزه در جریان این نشست قرار می‌گیرد و انتظار می‌رود راه حل‌های پیشنهادی قابل ملاحظه‌ای درخلال گفت‌وگوهای طرفین مطرح شود تا به پایان دادن این بحران انسانی و منطقه‌ای کمک کند. کامیابی دولت سیزدهم در مناسبات دیپلماتیک و موفقیت جمهوری اسلامی ایران در همگرایی منطقه‌ای، خواب آمریکا و هم پیمانان غربی‌اش را آشفته کرده، طبیعی است که هرگونه افزایش و ارتقای مناسبات ایران با کشورهای منطقه منجر به انزوای رژیم صهیونیستی می‌شود و بی‌دلیل نیست که این رژیم جعلی به‌شدت نگران نفوذ بیشتر ایران در منطقه و افزایش شرکای سیاسی و منطقه‌ای خودش است؛ لذا همه تلاش خود را معطوف به این کرده که با ایجاد هجمه‌های رسانه‌ای، اثرات مطلوب این کنشگری و مناسبات سازنده ایران و کشورهای منطقه را به حاشیه رانده و در پس آن به تداوم جنایت‌های خود بپردازد.
جنگ در قفقاز پایان یافته و نوبت صلح و همکاری رسیده است
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه در مراسم افتتاحیه نخستین نشست وزرای خارجه فرمت ۳+۳ اظهار کرد: عنوان این نشست نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی است که با هدف بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه برای حل و فصل مسائل و تلاش جمعی برای استقرار صلح و همکاری به منظور توسعه اقتصادی و ارتقای رفاه مردم منطقه برگزار می‌شود. در این نشست وزرای خارجه علاوه بر تبادل نظر در خصوص موضوعات قفقاز فرصت خواهند داشت که در خصوص روابط دوجانبه و مناسبات فیمابین نیز گفتوگو و رایزنی کنند. رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: معتقدیم امروز فرصت تاریخی در اختیار همه کشورها است. جنگ در قفقاز جنوبی اکنون پایان یافته و نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز فرا رسیده است. امیرعبداللهیان با بیان این‌که در این نشست مهم‌ترین موضوعات بین‌المللی مورد بحث و رایزنی قرار خواهد گرفت، اظهار کرد: لازم می‌دانم تاثرات عمیق خود را از فاجعه بزرگ انسانی که این روزها در غزه و فلسطین در حال وقوع است بیان کنم، آنچه در غزه جاری است، یک جنایت جنگی مسلم رژیم اسرائیل علیه بشریت است. وزیر خارجه بیان کرد: امیدواریم در ادامه این نشست‌ها شاهد حضور سازنده و مؤثر کشور دوست، گرجستان باشیم.
