موج ناامیدی در جوامع عرب بعد از شكست در نبرد ۱۹۶۷

به گزارش جام جم آنلاین از پایگاه خبری تحلیلی رادیو گفت‌وگو؛ عباس خامه یار (كارشناس مسائل سیاسی و جهان عرب و كارشناس مسائل بین‌الملل) پیرامون نظام سیاسی جهان عرب گفت: جهان عرب دیگر وجود ندارد و مدت‌ها است این جهان فرو پاشیده است.

وی افزود: اوج این فروپاشی از سال ۱۹۹۰ پس از حمله صدام به كویت و اشغال كویت و پیامدهای این اشغال ایجاد شد و یك نوع جابه‌جایی در بخش‌های جهان عرب و رویارویی بازیگران این عرصه دیدیم و از سوی دیگر حمله آمریكا و سقوط صدام این فروپاشی جهان عرب را تكمیل كرد و در واقع رسانه صدام را ساقط كرد.

این كارشناس مسائل سیاسی اظهار كرد: هیچ‌گونه همگرایی در جهان عرب وجود ندارد، اختلافات طبقاتی در كشورهای عربی در اوج خودش است؛ قومیت‌های عربی كه با سیاست‌مدار به نام عبدالناصر تحت عنوان ناسیونالیسم یكپارچه شده بود و در برابر پان‌تركیسم و پان‌ایرانیسم بود اوج همبستگی و دلبستگی و اتحاد جهان عرب در دوران عبدالناصر بود كه در قالب ناسیونالیسم خودش را نشان داد.

وی افزود: البته در نبرد ۱۹۶۷ و شكست فاحش پنج كشور عربی در طی چند روز به‌عنوان فاجعه ضربه سختی به ناسیونالیسم عربی محسوب می‌شد و این یأس و ناامیدی در جوامع عربی و اسلام‌گرایان حكم‌فرما شده بود.

عباس خامه یار ادامه داد: جهان عرب از نظر قومیتی و اقتصادی و اختلاف طبقاتی شدید بین كشورهای مختلف دچار فروپاشی است و بسیاری از كشورها مانند فلسطین به همین دلایل طبقاتی در زمان اشغال كویت، پیام تبریك ارسال كردند و با متجاوز به دلیل كینه ناشی از اختلاف طبقاتی همراه می‌شوند.

وی افزود: این كینه ناشی از اختلاف طبقاتی هنوز هم در جهان عرب وجود دارد و در پی استقلال در این عرصه وجود دارد و بسیاری از كشورها خودشان را عرب نمی‌دانند.

این كارشناس مسائل سیاسی تصریح كرد: در زمان فتح ایران توسط مسلمانان در دوره ساسانی در اوج قدرت ساختار سیاسی و تمدن و فرهنگی بودیم؛ ولی اسلام را پذیرفتیم؛ چراكه اختلاف طبقاتی در جامعه ایرانی وجود داشت و شعارهای عدالت‌خواهانه مسلمان پابرهنه داده بودند این ارزش‌ها توسط ایرانیان پذیرفتند.

وی افزود: ایرانی‌ها بعد از اسلام تمدن بزرگ اسلامی را رقم زدند و در حوزه خلافت دوره عباسی ایرانیان نفوذ زیادی پیدا كردند.

خامه یار خاطرنشان كرد: ایرانیان، عرب نشدند؛ ولی ارزش‌ها را تبادل كردند و تمدن بزرگ اسلامی را ایجاد كردند؛ اما مصری‌ها هر چند به لحاظ تمدنی دارای بروز و ظهور هستند به‌سرعت تبدیل به عرب شدند و گذشته خود را به فراموشی سپردند و در عرب بودن جدید ذوب شدند.

وی با بیان اینكه به‌اندازه فروپاشی جهان عرب، جایگزین برای رموز و الگوهای جهان عرب پیدا نشد افزود: متفكران نامدار فراوان جهان عرب مانند غزالی، رشید رضا در دانشگاه الازهر حضور دارند و از سوی دیگر جایگزینی برای سیاست‌مدارانی مانند حافظ‌اسد و عبدالناصر پیدا نشده است.

این كارشناس مسائل بیان كرد: قذافی با تمام ملاحظات ساسی چهره قدرتمند و سیاست‌مداری بود كه توانست تا حدود زیادی بازیگری داشته باشد؛ اما چون تسلیم غربی‌ها شد چنین سرنوشتی پیدا كرد.

وی افزود: صدام خودش را به‌عنوان قهرمان سیاست‌مدار و سازمان‌دهنده حزب بعث عراق توانست به‌گونه‌ای عمل كند كه عراق به‌عنوان قدرت بزرگ منطقه‌ای با پیشینه تمدنی و تاریخی در چارچوب ایده‌های ناسیونالیستی مطرح شود.

خامه یار گفت: صدام با ثروتی كه داشت بسیاری از روشنفكران جهان عرب را در اختیار گرفت و مدیریت كرد و اعلام می‌كرد حفاظت از قادسیه و فتح ایران توسط اسلام دارای اهمیت است و خودش را قهرمان و مدافع جهان عرب قلمداد می‌كرد.

وی افزود: صدام با تمام قدرت و هوشمندی اشتباه حمله به ایران را مرتكب شد و اشتباه دوم این بود كه فریب سفیر آمریكا در بغداد برای حمله به كویت را خورد و پیامدهای زیادی را در پی داشت.

سیاست ایرانی یك مجله صوتی و تصویری است. سیاست ایرانی برنامه‌ای برای علاقه‌مندان به سیاست است كه نگاه فراوانی به موضوعات مختلف دارد. این برنامه از چهار میز تخصصی تشكیل شده است كه هدایت آنها را اساتید و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها ‌ نیز روزنامه‌نگاران باسابقه بر عهده دارند.

مصطفی صادقی سردبیری این برنامه و فریدون ماهر نیز تهیه‌كنندگی این برنامه را بر عهده دارند. مجله صوتی و تصویری سیاست ایرانی به مدت صد بیست دقیقه پنجشنبه هر هفته از رادیو گفت و كو پخش می‌شود.

شبكه گفت‌وگو را علاوه بر امواج رادیو می‌توانید از طریق گیرنده‌های دیجیتالی، رادیونما، اپلیكیشن ایران صدا و آدرس اینترنتی radiogoftogoo.ir نیز دریافت كنید. همچنین علاقه‌مندان می‌توانند از طریق شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی و سامانه پیامكی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ با این برنامه و دیگر برنامه‌های رادیو گفت‌وگو در ارتباط باشند.