روسیه انفجار در پل کریمه را به کییف نسبت داد و توافق صادرات غلات اوکراین را به حالت تعلیق درآورد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، اوکراین را به حمله شبانه به پل کریمه که دو کشته بر جای گذاشت، متهم کرد. مقامات روسیه با اعلام «وضعیت اضطراری»، از توقف موقت عبور و مرور روی پل کریمه خبر دادهاند. دولت مسکو همچنین اعلام کرد که توافقنامه صادرات غلات اوکراین از دریای سیاه را تمدید نخواهد کرد. زاخارووا همچنین در گفتوگو با خبرگزاری دولتی تاس روسیه اعلام کرد؛ ترکیه، اوکراین و سازمان ملل از تصمیم کرملین مبنی بر عدم تمدید توافقنامه صادرات غلات مطلع شدهاند. همزمان سرگئی میرونوف، رئیس مجلس سنای روسیه در واکنش بهوقوع انفجار در پل کریمه، گفت: «مسکو باید با تخریب زیرساختهای اوکراین، به حمله به پل کریمه پاسخ دهد. این کاری است که ما باید انجام دهیم، نه اینکه درباره توافق صادرات غلات مذاکره کنیم که به اوکراین و اربابان غربی این کشور کمک میکند تا جیبهای خود را پر کنند. پس از یک حمله تروریستی دیگر، هیچ توافقی بر سر صادرات غلات اوکراین وجود نخواهد داشت.»
توافقی که فسخ شد
از سوی دیگر، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین از فسخ و عدم تمدید توافقنامه صادرات غلات از بنادر اوکراین خبر داد و گفت: «روسیه زمانی که که خواستههایش ذیل توافقنامه صادرات غلات از دریای سیاه برآورده شود، بلافاصله به این توافق بازخواهد گشت.»حمله شبانه به پل کریمه در حالی صورت گرفته است که توافقنامه صادرات غلات از بنادر اوکراین در دریای سیاه که در جولای سال گذشته با میانجیگری ترکیه و حمایت سازمان ملل منعقد شده بود، دیروز منقضی شد. در همین حال، سرگئی آکسیونوف، فرماندار انتصابی روسیه در شبهجزیره کریمه، بدون اشاره به جزئیات، اعلام کرد انفجار در ستون ۱۴۵ این پل که شبهجزیره کریمه را به منطقه کراسنودار در روسیه متصل میکند، روی داده است. مسکو در سال ۲۰۱۴ شبهجزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد و پل کرچ که سال ۲۰۱۸ توسط ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه افتتاح شد، امکان سفر جادهای و ریلی بین شبهجزیره کریمه و روسیه را فراهم میکند. این پل که ۱۹ کیلومتر طول دارد، همچنین انتقال مایحتاج نیروهای روسیه در نبرد با اوکراین را میسر میکند. روسیه در هفتههای اخیر تهدید کرده بود که توافقنامه صادرات غلات از بنادر اوکراین در دریای سیاه را تمدید نخواهد کرد.واقعیت امر این است که عملیات اوکراینیها در پل کریمه، در بدترین زمان ممکن (به ضرر دولت اوکراین ) گرفته شده، زیرا عدم تمدید توافق ارسال غلات از سوی مسکو، به معنای تشدید وخامت اوضاع اقتصادی اروپا و کییف تلقی میشود. این روزها رئیسجمهور و دولت اوکراین نمیتوانند خشم خود را بابت ممنوعیت فروش غلات خود در کشورهای همسایه کتمان کنند. بر این اساس، گرچه همچنان پنج کشور اروپای شرقی واردات بدون تعرفه غلات اوکراینی را ادامه خواهند داد اما تنها از خاک این کشورها برای ترانزیت محصولات کشاورزی اصلی اوکراین استفاده میشود! بهعبارت بهتر، محصولات کشاورزی اوکراین در پنج کشور لهستان، رومانی، بلغارستان، مجارستان و اسلواکی فروخته نخواهد شد. این بدترین خبر ممکن برای کشاورزان اوکراین محسوب میشود، زیرا عملا آنها با این تصمیم اروپاییان، بازار اروپای شرقی را از دست خواهند داد. ماجرا از نقطهای آغاز شد که کمیسیون اروپا هفته گذشته تصمیم گرفت تا یکسری ممنوعیت استثنایی بر واردات بدون تعرفه غلات اوکراینی را تا ۱۵ سپتامبر (شهریورماه) تمدید کند. بر این اساس، تزانزیت (و نه فروش) گندم، ذرت، کلزا و تخمه آفتابگردان در پنج کشور پیرامون اوکراین یعنی لهستان، مجارستان، اسلواکی، رومانی و بلغارستان با شروطی که دولتها و کشاورزان این کشورها تعیین میکنند امکانپذیر خواهد بود.
شوک مضاعف به کییف
طی ماههای گذشته، کشاورزان پنج کشور همسایه اوکراین مخالفت شدید خود را برای فروش بدون تعرفه محصولات کشاورزی اوکراین در کشورهایشان اعلام کرده بودند. صورت مسأله مشخص بود:محصولات کشاورزی اوکراین بهدلیل فقدان تعرفههای گمرکی به قیمتی بهمراتب پایینتر از آنچه در داخل کشورهای همسایه تولید میشد، در بازار کشورهای لهستان، مجارستان، اسلواکی، رومانی و بلغارستان به فروش میرسد. همین مسأله به انباشت محصولات کشاورزی در کشورهای مذکور و ضرر هنگفت کشاورزان و دولت منجر میشد. در چنین شرایطی دولتهای همسایه اوکراین در اقدامی جمعی، تصمیم اتحادیه اروپا درخصوص ممنوعیت اعمال تعرفههای گمرکی اعضا بر محصولات اوکراینی را نادیده انگاشته و آن را لازمالاجرا قلمداد نکردند. در چنین شرایطی قطع کامل ارسال غلات اوکراینی، عواقب سختی برای زلنسکی به همراه خواهد داشت، ضمن آنکه عوارض ناشی از انتقام احتمالی روسها در قبال عملیات نظامی اخیر در کریمه نیز به قوت خود باقی است.