پازل پیچیده دیپلماسی لندن در مقابل چین

بر همین اساس به‌نظر می‌رسد انگلیسی‌ها به یک تقسیم کار روی آورده‌اند و در حالی‌که مقامات دولت فعلی از ضرورت تغییر مسیر در قبال چین صحبت می‌کنند برخی مقامات سابق بر همان مسیر تنش‌زای قبل اصرار می‌ورزند. در سال‌های گذشته شاهد هستیم که روابط لندن با پکن در نتیجه پیروی انگلیس از سیاست‌های آمریکا تیره شده است. انگلیس، چین را به نقض ارزش‌های حقوق بشری در هنگ‌کنگ و سین‌کیانگ و همچنین جاسوسی متهم می‌کند و تعدادی از قراردادهای سنگین تجاری با این کشور را فسخ کرده است.
با این حال به‌نظر می‌رسد که دولت لندن به‌تازگی به‌دنبال بازنگری در سیاست‌ها و روابط خود با چین است به‌ویژه این‌که چند هفته قبل شاهد سفر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و همچنین رئیس کمیسیون اروپا به پکن بودیم. انگلیسی‌ها گرچه چند سال قبل از اتحادیه اروپا خارج شدند اما همچنان نمی‌خواهند از بازارهایی که کشورهای اتحادیه اروپا در آن فعال هستند، عقب بمانند و بر همین اساس پس از سفر هیات اروپایی به چین، انگلیسی‌ها نیز به‌دنبال این هستند که تا حد امکان روابط خود را با پکن تلطیف کنند. در همین رابطه می‌توان به صحبت چند هفته قبل جیمز کلورلی، وزیر خارجه انگلیس اشاره کرد که در گفت‌وگو با نشریه گاردین، چین را یک کشور مهم تاثیرگذار در عرصه بین‌الملل توصیف کرد که قطع رابطه با آن به نفع لندن نخواهد بود.
وی عنوان کرد: درک می‌کنم که چرا تعدادی از همکاران من موضع مثبتی نسبت به چین ندارند اما این به نفع آنها، به نفع من یا هر‌کس دیگری نیست که رابطه با چین را قطع کند زیرا چین به مسیر خود خواه ما با آنها تعامل داشته باشیم یا خیر، ادامه خواهد داد.
کلورلی تصریح کرد: چین یک کشور بزرگ، تأثیرگذار و مهم است. این کشور نقش فوق‌العاده مهمی در مسائل زیست‌محیطی و اقتصادی دارد و بنابراین ما باید تعامل نزدیک و منظم با چین داشته باشیم زیرا انجام ندادن این کار واقعا نتیجه معکوس خواهد داشت.

سیاستمداران تندرو
با این حال سیاستمداران تندرو و دنباله‌رو کاخ‌سفید در انگلیس از‌جمله لیز تراس نخست وزیر سابق این کشور، بر کاهش روابط لندن با پکن تاکید و دولت را به اتخاذ مواضع معتدل در قبال چین متهم می‌کنند.لیز تراس که در روزهای اخیر با سفر به تایوان باعث تشدید تنش‌ها در روابط انگلیس و چین شده در دوره کوتاه نخست‌وزیری خود که تنها ۴۵ روز بود با سرعت به سراغ بحث چین در سیاست خارجی انگلیس رفت. لیز تراس که در همین مدت کوتاه، بازنگری استراتژی ویژه چین را به پایان رساند، قصد داشت چین را به‌عنوان «حادترین تهدید» علیه انگلیس معرفی کند که البته این طرح با کناره‌گیری زودهنگام او از نخست‌وزیری ناتمام ماند.

عقب‌نشینی سوناک
بعد از لیز تراس، ریشی سوناک ظاهرا تلاش کرده که موضعش در قبال پکن ملایم‌تر باشد. بر همین اساس در حالی‌که لیز تراس قبلا وعده داده بود که با تغییر سیاست خارجی چین، رسما پکن را به‌عنوان یک تهدید معرفی کند اما سوناک از زمان روی کار آمدن تا‌کنون صحبتی از این‌که مایل به دسته‌بندی رسمی چین به‌عنوان یک «تهدید» در اسناد دولتی انگلیس می‌باشد، مطرح نکرده است. البته سوناک در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایی که جنبه غیررسمی‌تری دارد به‌شدت به چین حمله می‌کند و همان مسیر لیز تراس را می‌پیماید.
به‌عنوان مثال، وی چند ماه قبل در اجلاس گروه ۲۰ مدعی شد، چین چالشی نظام‌مند را متوجه ارزش‌ها و منافع کشورش کرده و نمایانگر «بزرگ‌ترین تهدید دولتی علیه امنیت اقتصادی» کشورش است.
سوناک همچنین بارها تهدید کرده که لندن ارسال تسلیحات برای کمک به تایوان در صورت حمله چین به این جزیره را در‌نظر می‌گیرد. در چنین شرایطی جیمز کلورلی، وزیر خارجه انگلیس چندی قبل در سخنانی در لندن با فاصله‌ گرفتن از مواضع ضد‌چینی برخی از اعضای ارشد حزب حاکم محافظه‌کار، تصریح کرد که مایل است با چین، خواه به‌صورت دوجانبه و خواه چند‌جانبه تعامل کند و از روابط باز، سازنده و باثباتی که اهمیت جهانی چین را منعکس می‌کند، بهره‌مند شود.

سفر جنجالی لیز تراس به تایوان
در این میان سفر لیز تراس به تایوان در روزهای اخیر و اظهارات تحریک‌آمیز او علیه چین باعث افزایش تنش در روابط پکن و لندن شده است. نخست‌وزیر پیشین انگلیس در سفر تحریک‌آمیز خود به تایوان، خواستار ایجاد یک «ناتوی اقتصادی» برای مقابله با پکن شد.
روزنامه انگلیسی گاردین در این‌خصوص گزارش کرد، تراس در سفری به تایوان که چین آن‌ را یک «نمایش سیاسی خطرناک» توصیف کرده است، تصریح کرد که این جزیره، «در خط مقدم نبرد جهانی برای آزادی» قرار گرفته است.
نخست‌وزیر پیشین بریتانیا در جریان یک سخنرانی تحریک‌آمیز در تایپه تصریح کرد که کشورهای آزاد باید خود را برای یک تایوان آزاد متعهد کنند و آماده حمایت از این جزیره با گام‌ها و اقدامات منسجم باشند و همچنین خواستار یک ناتوی اقتصادی برای مقابله با چین شد.

پشت‌پرده مواضع دوگانه انگلیس
روزنامه گاردین در توصیف دلیل موضعگیری‌های تندی که از سوی تراس در قبال چین اتخاذ شده و می‌شود، سعی کرده او را موردی استثنایی در میان سیاستمداران انگلیسی توصیف کند. این روزنامه انگلیسی، تراس را یکی از اعضای جنگ‌طلب حزب محافظه‌کار بریتانیا عنوان کرده و نوشته که سخنرانی او در تضاد و انتقاد از اظهارات اعضای فعلی دولت و همتایان اروپایی بریتانیاست. با این حال به‌نظر می‌رسد باید این اظهارات را در کنار مواضع سایر مقامات انگلیسی، بخشی از یک پازل در‌نظر گرفت که سیاست لندن را در عرصه خارجی تشکیل می‌دهد. شاید بتوان سخنان جیمز کلورلی را توصیف واقع‌بینانه‌تری از سیاست لندن در مقابل پکن دانست. او با بیان این‌که لندن باید رویکرد پیچیده‌تری را در قبال چین اتخاذ کند، می‌گوید: «از من خواسته می‌شود که ماهیت رابطه را در یک کلمه خلاصه کنم. این‌که آنها رقیب هستند؟ تهدید هستند؟ چالش هستند؟ یا فرصت هستند؟ اما ما هیچ رابطه دوجانبه دیگری را در یک کلمه خلاصه نمی‌کنیم.»وی ادامه داد که رابطه انگلیس و چین مانند کلید روشن و خاموش نیست؛ «حتی مانند یک دکمه تنظیم صدا هم نیست و بیشتر شبیه یک دستگاه میکس صدا‌ست، زیرا حوزه‌هایی وجود دارد که می‌خواهیم روابط دوجانبه را تقویت کنیم. در عین‌حال بخش‌هایی وجود دارد که با مواضع ما سازگار نیست و می‌خواهیم از روابط عقب‌نشینی کنیم.»