ال‌ نینو فعال شده، آماده‌باش برای مسئولان

بر همین اساس چند روز پیش معاون اداره کل هواشناسی اصفهان با اشاره به فعال‌شدن پدیده گرم‌اقیانوسی از نیمه اردیبهشت سال‌جاری اعلام کرد بازگشت ال‌نینو بارش‌های زودهنگام و مطلوبی را در روزهای آینده و بعد از آن در پاییز برای ایران و اصفهان و مناطق دیگر به ارمغان خواهد آورد.

شاید هنوز مسئولان نمی‌خواهند برخی موضوعات و پدیده‌های جوی را بپذیرند و باران‌های چند روز اخیر و کاهش محسوس دمای هوا در استان‌های مختلف یکی از آنهاست.

از اوایل هفته بود که در برخی استان‌ها بارش‌ها به‌صورت برف اتفاق افتاد و همین امر مشکلات و گرفتاری‌های زیادی برای شهروندان و به‌خصوص عشایر به‌وجودآورد. با این‌که از چند هفته قبل سازمان هواشناسی از فعال‌شدن پدیده ال‌نینو و احتمال بارش‌های رگباری و پرفشار خبر داده بود اما گویی بازهم بسیاری از مسئولان این موضوع را جدی نگرفته و آن را نپذیرفته‌اند.

فعالیت ال‌نینو و لانینا

چرخه نوسانات جنوبی ال‌نینو به نوسانات دمایی بین اقیانوس و اتمسفر در قسمتی از اقیانوس‌آرام که روی خط استوا قرار دارد گفته می‌شود. میزان انحراف از این دمای طبیعی می‌تواند تأثیراتی روی فرآیندهای اقیانوسی و در نتیجه اقلیم و آب‌وهوای مناطق مختلف زمین داشته باشد.

لانینا هم پدیده چرخه مخالف ال‌نینو است. رویداد لانینا نشان‌دهنده سرد شدن تناوبی سطح دریا در مرکز شرقی خط استوا روی اقیانوس‌آرام است. در زمان رخ‌دادن لانینا زمستان در نیمکره جنوبی گرم‌تر از همیشه و در نیمکره شمالی سردتر از سال‌های دیگر می‌شود.

با این توضیحات، ال‌نینو جریانات گرم‌اقیانوسی و لانینا جریان‌های سرداقیانوسی است که با تغییر فشار سطحی هوا در بخش غربی خط استوا روی اقیانوس‌آرام رخ می‌دهد.

معمولا اولین نشانه آغاز ال‌نینو گرم‌شدن غیرعادی آب اقیانوس است که در اواخر پاییز رخ می‌دهد.

براساس گزارش‌های هواشناسی، طی روزهای آینده و به‌خصوص از ماه آخر تابستان، اکثر استان‌های ایران شاهد بارش‌های رگباری و شدید و مداومی خواهند بود که اگر از هم‌اکنون برای مهار و مدیریت روان‌آب‌ها برنامه‌ریزی نشود حتما سیلاب‌های مخربی راه می‌افتد.

شمالی‌ها هم از باران می‌ترسند

به دلیل این‌که ایران چند دهه درگیر خشکسالی بوده، بنابراین خبر ورود هر سامانه بارشی به کشور می‌تواند شادی‌بخش باشد.

برهمین‌اساس، بارش‌ها خبر خوبی برای زمین تشنه استان‌ها به‌شمار می‌آید ولی تاسف‌بار این‌که هنوز مسئولان نمی‌خواهند این واقعیت را باور کنند که روزی در این سرزمین باران خوبی می‌باریده و حالا باید از داستان خشکسالی‌ها فاصله بگیرند و خود را برای روزهای پربارش و سرسبز ایران آماده کنند. البته به شرطی که کما فی‌السابق با هر بارش چند میلی‌متری غافلگیر نشوند.

اوضاع و احوال به جایی رسیده که استان‌های شمالی ایران که به بارش‌های همیشگی و 12ماهه خودشان شهره هستند هم حالا باید از ابرها بترسند و باران را به چشم سیل و آب‌گرفتگی‌ها و بروز مشکلات ببینند. طی روزهای اخیر و بارش حدود ۹۰ میلی‌متر باران در بندرترکمن، این شهر ساحلی غرب گلستان را با آب‌گرفتگی روبه‌رو کرد و باعث بروز مشکلاتی برای شهروندان آن شد.

براثر بارندگی‌ها بخش‌های زیادی از بندرترکمن که همیشه ابری و سواحلش همدم بارش‌هاست چنان دچار آب‌گرفتگی‌ای شد که برای چند ساعت تمام رفت‌وآمدها را مختل کرد.

وقتی ایستگاه باران‌سنجی در این شهر بندری، بیش از ۹۰ میلی‌متر باران فقط در چند ساعت را ثبت کرد، حاشیه محور مواصلاتی بندرترکمن و بندرگز هم از محور روستای قره‌سو مملو از آب شد و رانندگان با دشواری از این منطقه عبور می‌کردند. ارتفاع آب در مناطق شرقی بندرترکمن از نیم متر هم فراتر رفت و حیاط برخی خانه‌ها دچار آب‌گرفتگی شد.

درست است که امان محمدکمالی، مدیرکل هواشناسی گلستان اعلام کرده سامانه بارشی و پرفشار، کم‌کم از مناطق شرقی این استان خارج می‌شود اما حداقل سازمان هواشناسی خوب می‌داند با فعال‌شدن پدیده ال‌نینو همچنان احتمال بارش‌های رگباری و پرفشار در هر ساعت و روزی وجود دارد.

خسارات یک باران و کاهش دما

همیشه بخش‌های شمال، شمال‌‌غرب و غرب ایران به‌عنوان مناطق پربارش مد نظر بوده‌اند و تا همین چند سال پیش هم ساکنان این مناطق می‌دانستند در هر ماه و فصلی احتمال بارش‌های یکباره و بی‌خبر وجود دارد.

ولی باید اعتراف کرد خشکسالی‌ها و کاهش نزولات آسمانی باعث شده تا مسئولان به خواب زمستانی بروند و باور نداشته باشند که هنوز در فصل بهار قرار داریم و علاوه بر فعال‌شدن پدیده‌ای به‌نام ال‌نینو تقریبا تمام ایران در این ایام باران‌های رگباری زیادی را تجربه می‌کند.

در آذربایجان‌شرقی و در هریس بارش ۵۵میلی‌متری باران این شهرستان را رکورددار بارش در استان کرد.

بارش‌ها در اردبیل همچنان شرایطی را به‌وجود‌آورد که فرمانداری مشگین‌شهر اعلام کرد مناطق صعب‌العبور این شهرستان به امداد هوایی نیاز دارند.

وقتی به یکباره دمای هوا کاهش یافت و اردبیل همیشه سرد، با بارش‌هایی از نوع برف مواجه شد، معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار مشگین‌شهر اعلام کرد: «عشایر و روستاییان مناطق سخت‌گذر با توجه به بارش برف و باران نیازمند کمک‌رسانی و امداد ویژه هوایی هستند.»

ابراهیم کرامت با اشاره به آماده‌باش کامل نیروهای امدادی افزود: «بارش باران و ناپایداری‌های جوی به‌ویژه در شهرستان‌های مشگین‌شهر، انگوت، اصلاندوز، سرعین، نیر، اردبیل، کوثر و خلخال تشدید شده و براثر بارش شدید باران و برف در ارتفاعات راه‌های دسترسی به این عشایر مسدود شده و آنها در تأمین علوفه‌های دام با بحران جدی مواجه هستند. با توجه شرایط نامساعد جدی و عدم کمک‌رسانی به عشایر، خطر تلف‌شدن بیش از 2000 رأس دام عشایر دور از انتظار نیست.»

البته بارش‌ها در استان‌های دیگر مثل آذربایجان‌های شرقی‌وغربی، کردستان و کرمانشاه هم مثل همیشه مسئولان را غافلگیر کرد و در مناطق دیگر مثل ایلام، اصفهان، سمنان، البرز، زنجان و حتی تهران باد و توفان هشداری بود به مسئولان که برای ماه‌های آینده در آماده‌باش باشند.