40 داور سفارشی

اختلاف نظرها آنقدر بالا گرفته که گاهی مردم به این نتیجه می‌رسند که آیا فیفا برای هر آدمی یک آئین‌نامه داوری می‌نویسد؟ به طور مثال بعد از همین دربی اخیر. نظرات درباره دو صحنه مشکوک کاملا متفاوت بود. زمزمه‌ها از همین لحظه با صدای بلندتری آغاز شد؛ کارشناسان داوری هم رنگی هستند، آنها با داوران رفیقند و با بعضی باشگاه‌ها همکاری می‌کنند. به بهانه اتفاقات اخیر داوری، میزبان حسین عسگری در روزنامه جام‌جم بودیم؛ مرد نام آشنای داوری ایران که ۴ سال مسئولیت این کمیته را هم برعهده داشت.

آقای عسگری اگر موافق باشید صادقانه درباره مسائل داوری حرف بزنیم. این درست است که کارشناسان داوری هم سرخابی هستند؟ با داوران و باشگاه‌ها رفاقت یا همکاری دارند و به همین خاطر نظرات‌شان قابل استناد نیست؟ نمونه‌اش را بگویید.

بعد از دربی. نصف کارشناسان گفته‌اند داور باید دو صحنه را پنالتی می‌گرفت، نصفی دیگر می‌گویند نه.قبل از این‌که چنین بحثی کنیم اجازه می‌دهید من درباره مساله مهمی حرف بزنم؟

بله، بفرمایید.

داوری ما از استاندارد دور شده است. دو سال پیش به غلط و به اشتباه افشاریان را غیرقانونی رئیس کمیته داوران کردند. البته در عمل و واقع، ما کمیته‌ای نداریم. تصمیم را خود افشاریان می‌گیرد، بدون این‌که از خسروی، زرگر و دوستان دیگر در این کمیته، مشورت بگیرد. اینها هیچ کدام نقشی در تصمیمات ندارند. مستند می‌گویم. بی برو برگرد این حرف درست است. ۴ سال عضو کمیته داوران کنفدراسیون بودم. وظیفه کمیته داوران و اعضایش را می‌دانم. تعیین خط مشی داوری کشور، فیفا یا AFC یا هر جای دیگری. یعنی اعضای کمیته داوران باید جلسه بگذارند و راجع به این که چطور و چگونه حرکت کنند تا به ارتقا برسند، صحبت کنند.

اینها بدیهی است برویم سر اصل مطلب...

اینها باعث می‌شود یک سری داور ناشایست بیاید در مجموعه داوری. الان بالاترین تعدادی که داوران ما سوت زده‌اند، ۱۰ تا ۱۱ بازی بوده است. این تعداد در ۳۰ هفته بسیار کم است. من بحثی درباره درآمد ندارم. منظور این است که داور باید در شرایط مسابقه باشد. تا گرم می‌شود، به او بازی نمی‌دهند. شما وقتی به بازیکن اصلی مدام بازی می‌دهی، اعتماد به نفس می‌گیرد و خوب کار می‌کند. این درباره داور هم صدق می‌کند.

یعنی کمیته داوران با چیدن داوران به عمد شرایطی به وجود می‌آورد که به خودش ضربه بزند؟
بله. الان حدود یکسال و نیم است که آئین‌نامه کمیته داوران فیفا عوض شده اما آقای افشاریان و کمیته‌اش هیچ اقدامی در به روز‌رسانی آن نکرده‌اند، چرا؟ چون به نفع‌شان نیست. الان دو سال و نیم است انتخاب با کمیته نیست و با خود افشاریان است. چرا دردسر درست کنند؟ شما یک صورت جلسه بیاورید که دور هم نشسته و درباره راهکار بهبود داوری بحث کرده باشند. آن وقت من دیگر حرف نمی‌زنم. به نظر من آقای افشاریان الان برای انتخابات بعدی دنبال یارکشی است. شک نکنید می‌خواهد دل هیات فوتبال‌ها را ببرد. اعضای کمیته داوران هم شهامت ندارند درباره‌اش حرف بزنند.

الان از این داورانی که هستند، چند درصد سفارشی‌اند که مربوط به همان انتخابات آینده است؟
۱۴۰،۱۵۰ داور در فهرست است. من به شما قویا می‌گویم حداقل ۴۰ داور سفارشی در فهرست لیگ‌برتر هستند و قضاوت هم می‌کنند! حالا ممکن است در لیگ‌برتر باشد، حذفی یا لیگ دسته اول و دو.

سوال اول را جواب ندادید. چیزی که درباره کارشناسان پرسیدیم درست است؟
در همه صنفی این طور مسائل وجود دارد. در صنف داوری هم وجود دارد. شک نکنید. ابتدا بگویم، بعضی پیشکسوتان می‌گویند مدرس فیفا و کنفدراسیون هستند. من قویا با سند می‌گویم ما در این ممکلت بعد از انقلاب فقط یک مدرس فیفا داشته‌ایم و او هم مسعود عنایت است. هیچکدام دیگر مدرس نیستند. بارها و بارها من شنیده‌ام می‌گویند ما مدرس فیفا و کنفدراسیون هستیم. نه خیر، دروغ می‌گویند، آنها ناظر هستند نه مدرس. چرا الکی می‌گویید؟

استقلالی و پرسپولیسی چطور، هستند؟ و این اثر دارد؟
بحث سرخابی نیست. یکی این که واقعا اینها کارشناس نیستند، کارشناس‌نما هستند. در یکسری کانال‌ها و سایت‌های مختلف مصاحبه می‌کنند تا دیده شوند. کسی که بار فنی داشته باشد، نمی‌رود به این سایت و آن سایت متوسل شود. آن بخش از سوال شما که درباره رفاقت با داوران بود، بله درست است. با داورها رفاقت دارند. در یک جاهایی همکار هستند بنابراین اشتباه‌شان را نمی‌گویند. با کمیته داوران همکاری دارند. سر همین قضیه دربی، دوستانی که گفتند اصلا پنالتی رخ نداده، همان ناظرانی هستند که با این کمیته کار می‌کنند! خدا را شکر فیلمی از کلاس اول فصل داوران منتشر شد و در همان کلاس صحنه مشابه قائدی و گولسیانی را گفته بودند پنالتی است. بعد چطور الان یهو می‌گویند پنالتی نبوده است؟!

شما معتقدید طبق آئین‌نامه جدید، این صحنه پنالتی بوده است؟ مگر آقای افشاریان آئین‌نامه را نخوانده؟
ایشان بلد نیست بخواند. او اصلا انگلیسی نمی‌داند.

مترجم که در فدراسیون هست.
افشاریان قبل از این‌که رئیس کمیته داوران شود، در یک کلاس درجه دو هم مدرس نبوده. منتها نمی‌دانم این حکم ریاست کمیته داوران چه معجون و دارویی دارد که تا آن را می‌گیرید، ناگهان دانش و آگاهی‌تان از قوانین به استاندارد جهانی می‌رسد! ایشان حتی در بخش نظارت یک بازی ناظر نبوده است. افشاریان بعد از این‌که داوری‌اش تمام شد، رفت نماینده سازمان لیگ شد. برگزار‌کننده‌ها نه ناظر داوری. چطور شده الان می‌خواهد متریال و خوراک فنی به داوران بدهد؟!

ایشان چطور رئیس شدند؟
خیلی راحت. خیلی راحت. اینقدر رایزنی کرد که...

مگر بقیه رایزنی نمی‌کنند؟
یکسری ها تبحرشان در بعضی کارها بالاست. تبحر ایشان خیلی بالا بوده و انتخاب شده.

شاید با خدا لابی کرده.
نه اهل این چیزها نیست. کسی که با خدا لابی کند، فرافکنی و یکسری رفتارها را نمی‌کند.

در بازی سپاهان و ملوان هم شما می‌گویید پنالتی به نفع سپاهان رخ داد و سیدعلی نگرفت؟
صد‌درصد. بازیکن با کنار پایش نیرو به بازیکن سپاهان وارد می‌کند. کاملا خطاست و باید آقای سیدعلی پنالتی می‌گرفت. مردم باهوش هستند. همان‌هایی که درباره پنالتی سپاهان حرف عکس زدند، شما از این به بعد حرف‌هایشان را باور نکنید. من صدای ناظری را دارم که می‌گوید مسخره است، این صحنه خطاست بعد همان ناظر رفته در یک برنامه زنده تلویزیونی دقیقا برخلاف چیزی را که در وویس به من گفته، به زبان آورده! قشنگ دو ساعت قبل از برنامه به من گفته بود و در برنامه حرفش را عوض کرد. به خدا اخلاقی نیست صدای او را پخش کنم.

به نظرتان چه کسی باید دیدار دربی را سوت می‌زد؟
با اسنادی که من از اشتباهات دارم، قرار بود سید‌وحید کاظمی دربی را قضاوت کند. او امسال تنها یک اشتباه داشت، آن هم در بازی پرسپولیس و ذوب‌آهن. تازه آن اشتباه نتیجه را تعیین نکرد. به نظرم باید او دربی را سوت می‌زد دیگر نمی‌دانم چه شد قضاوت به داور دیگری رسید.

به نظر شما پیام حیدری را تاج انتخاب کرد؟
نه به نظرم تاج او را انتخاب نکرد. تا موقعی که من بودم، آقای تاج که رئیس سازمان لیگ بود، یک بار هم در تعیین داوران دخالت نکرد. ایشان را می‌شناسم. او اصلا دخالت نمی‌کند.

اصولا چه کسی باید داور دربی شود؟
یکی از اصول انتخاب داور دربی، عملکرد اوست. چرا به فغانی بازی‌های مهم در سطح جهانی می‌دهند؟ چرا به موعود بنیادی‌فر که نفر دوم است، چنین قضاوت‌هایی نمی‌دهند؟ چون عملکرد فغانی خوب است. او که از ایران رفت، تمام شد. بقیه داوران ما چه مسابقات مهمی رفته‌اند؟ ادعا می‌کنند لیگ قهرمانان رفته‌ایم. مگر دور گروهی لیگ قهرمانان مهم است؟ اگر یک چهارم، نیمه‌نهایی یا فینال را سوت زدید، یعنی بازی مهم قضاوت کرده‌اید. این یعنی نگاه‌شان به شماست. الان چند سال است داوران ما حتی برای جام‌جهانی نوجوانان جهان انتخاب نمی‌شوند، چه رسد به جوانان. اولین سکوی داوران بزرگ، دادن قضاوت در سطح نوجوانان و جوانان است. در این مسابقات آنها را می‌سنجند و در صورت موفقیت، جدا و برای مسابقات بزرگتر آماده می‌شوند. در واقع داوران را کنترل و چک می‌کنند. داوری که جوهره داشته باشد، می‌تواند موفق شود.

می‌بینیم که تمام اشتباهات داوران را هفته به هفته نوشته‌اید. میانگین بالا بوده است؟
بله، غیر از یکی دو هفته که اشتباهات داوران کم بود، بخواهیم میانگین بگیریم، در هر هفته لیگ‌برتر حداقل نتیجه سه مسابقه از ۸ بازی با اشتباه کلیدی داوران رقم خورده است! یکی قابل قبول است، سه تا نه. من اشتباهات داوری را بر اساس قوانین فیفا نوشته ام. جایی هم شک داشته باشم، می‌گویم شک دارم و نمی‌توانم حدس بزنم پنالتی بوده یا نه. در همین هفته آخر لیگ برتر سه پنالتی گرفته نشد. در بازی فولاد و مسجد سلیمان. من کاری ندارم کارشناسان چه گفتند، قطعا پنالتی برای مسجد سلیمان نگرفتند. در دربی صحنه قائدی و گولسیانی صد در صد پنالتی بود. درباره صحنه برخورد یامگا و عبدی شک دارم. خیلی نگاه کردم ولی واقعا نمی‌توانم بگویم پنالتی بوده یا نه. دو تا عکس هم دیدم. یکی گرفتن پیراهن روزبه چشمی در محوطه جریمه و دیگری گرفتن پیراهن پورعلی گنجی. از عکس نمی‌شود قضاوت کرد چون نمی‌دانیم توپ در جریان بوده یا نه؟ ممکن است داور قبلش سوت زده باشد. بنابراین ملاک درستی برای قضاوت نیست. پنالتی سوم هم به نفع سپاهان گرفته نشد.

یعنی نمی‌ترسید شما صدایش را پخش کنید؟
معلوم است. می‌داند من این کار را نمی‌کنم. از اینجا به فدراسیون فوتبال. به آقای تاج، به آقای نبی یا دوستان دیگر هشدار می‌دهم. داوری دارد نابود می‌شود. رئیس کمیته داوران شما باید به هیات رئیسه برود و بجنگد و امتیاز برای داوران بگیرد. داوران ما یک هدست ندارند. یک چیزی شنیده‌ام که به نظرم فاجعه است. در جلسه هیات رئیسه گفته‌اند باشگاه‌ها برای داوران هدست بخرند! این یعنی چه؟ اگر باشگاه برای داور هدست بخرد که ببخشید فردا سوار همان داور است و می‌خواهند نظر دهد چطور قضاوت کند. چطور برای خودشان در هیات رئیسه مصوب می‌کنند ۲۰ هزار دلار پاداش جام جهانی بگیرند؟ هزینه خرید هدست برای داوران می‌دانید چقدر است؟ ۵۰ هزار دلار. یعنی دو پاداش و نصفی! با این پول می‌شود ۱۰ هدست خرید ولی دوستان به جای ارتقای داوری به دنبال پاداش خودشان هستند.

درباره VAR هم تناقض زیاد است. یکجورهایی طرفداران هم بی خیال شده‌اند.
در این باره به مردم دروغ می‌گویند. بارها شنیده اید از نیم فصل اول می‌آید یا از نیم فصل دوم می‌آید. خب وقتی نمی‌آید، یعنی راست گفته‌اند؟ اگر همین الان تصمیم بگیرند برای خرید VAR و در بهترین حالت هیچگونه مشکل مالی، تحریم و... نداشته باشید، حداقل یک سال طول می‌کشد که آن را در لیگ استفاده کنید. داوران باید ۵کلاس ببینند که بین‌اش فاصله دو سه ماهه است. قسمت اصلی قضیه هم بحث تجهیزات و استانداردسازی است. شما باید بالای ۱۸ دوربین داشته باشید. در بعضی شهرستان‌ها با دو دوربین بازی را پخش می‌کنند! شما برای قضاوت باید نزدیک ترین تصاویر با بهترین کیفیت را داشته باشید وگرنه با این تصاویر چشم کارشناس هم کور شود نمی‌تواند بفهمد خطا بوده یا نه! باید دوربین ها طوری باشد که به وضوح صحنه مشخص شود.

الان دقیقا در چه مرحله‌ای هستند؟
در مرحله هیچی! فدراسیون باید پول VAR را بدهد ولی شنیده ام به باشگاه‌ها گفته شما باید پول بدهید. مگر ورزشگاه برای باشگاه‌هاست؟ فقط فولاد آره نا متعلق به باشگاه فولاد است، بقیه ورزشگاه‌ها اجاره‌ای هستند. حتی سپاهان هم برای نقش جهان اجاره می‌دهد. ورزشگاه امام رضا(ع) برای آستان قدس است.

هزینه راه اندازی اش چقدر است؟
به نظرم بالاتر از ۲۰ میلیارد تومان است ولی آیا این پولی است؟ وقتی شما در هیات رئیسه برای ۱۱ نفر ۲۰ هزار دلار مصوب می‌کنید، نمی‌توانید VAR برای ورزشگاه ها بخرید؟!

مهندسی نتایج؟!
یادم هست آقای رویانیان اتهاماتی به داوران در دوره من زده بود. می‌گفت نتایج را مهندسی می‌کنیم. ببینید فساد بالاخره در همه جای فوتبال هست. داوری اش باید پاک پاک باشد؟ ببخشید بلاتر و پلاتینی فساد می‌کنند. آن زمان هم بنده چنین چیزی را تکذیب نکردم. اتفاقا دو نفر را بر اساس مستندات از داوری کشور کنار گذاشتم. یکی داور وسط بود و دیگری کمک. به خاطر این‌که پول گرفته بودند و این موضوع ثابت شد، حذف شان کردیم. حالا نمی‌خواهم اسم شان را بیاورم چون دیگر در داوری نیستند.

دستور برکناری ام را دادند
ماجرای برکناری من بعد از بازی جنجالی تراکتور و نفت بود که تبریزی‌ها فکر کردند قهرمان شدند و به زمین ریختند... آن‌موقع می‌گفتند حسن روحانی رئیس جمهور حساس شده است.

بگذارید ماجرا را بگویم. چند روز بعد از آن بازی، رئیس جمهور می‌خواست به سفر استانی آذربایجان برود. در آنجا خیلی مردم تبریز فشار آوردند که اگر روحانی بیاید، به او کارت قرمز می‌دهیم. من تا آن بازی سه بار استعفا دادم، با هیچکدام موافقت نشد. بعد از اتفاقات مسابقه، یادم هست از دفتر آقای علی کفاشیان تماس گرفتند که رئیس منتظر شماست. دیدم ایشان کاغذی روی میز داشت و گفت آقا با استعفای شما موافقت شد! گفتم نه اینطور نیست و خلاصه استعفایم دادند.

حالا جریان چه بود؟ از بالا به وزارت ورزش و شخص گودرزی وزیر وقت گفتند همراه با علی کفاشیان به تبریز بروند و آنجا تصمیمی بگیرند که فشار برداشته شود. همانجا به کفاشیان دستور دادند تا من را از کمیته داوران عزل کند. حالا این‌که آقای روحانی اصلا من را می‌شناسد یا نه، اطلاعی درباره اش ندارم!