سالی که روی بورس نبود

صعود بورس از پاییز آن سال تا مرداد سال ۹۹ ادامه داشت و در این مدت چندمیلیون سهامدار وارد این بازار شدند اما نکته اینجا بود افرادی وارد بورس شدند که اطلاعی از وضعیت آن نداشتند و تصور آنها سودی همانند سپرده بانکی بود.

در ۱۲ مرداد سال ۹۹ بود که بورس به قله دومیلیون و ۱۰۰هزار واحدی رسید و پس از فتح آن روند نزولی را طی کرد.

بسیاری از افرادی که با سودای سود وارد این بازار شده بودند زیان نصیب‌شان شد. در انتخابات ۱۴۰۰ نامزدهای ریاست‌جمهوری وعده‌هایی دادند.

از اصلاح عملکرد بورس در سه روز گرفته تا اصلاح وضعیت بازار سرمایه در یک‌سال. حالا این پرسش پیش‌می‌آید که چرا دولت نتوانست انتظارات بورسی را برآورده کند که در ادامه به آن پاسخ داده‌ایم.

سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه رای اعتماد خود در مجلس شورای اسلامی وعده بهبود بورس را داد و چندین بار برای وضعیت این بازار در جمع نمایندگان مجلس حاضر شد اما باید توجه داشت بازار سرمایه، باید بازاری بدون دخالت باشد و هرگونه ورود به آن باعث زیان سهامداران خواهد شد. به بیان بهتر دولت بهترین کمکی که می‌تواند به بورس داشته باشد عدم دخالت در لایه‌های مختلف این بازار است و اکنون قیمت‌گذاری دستوری برخی عرضه‌کنندگان را آزار می‌دهد که البته مدیران سازمان بورس وعده اصلاح نحوه قیمت‌گذاری را داده‌اند. امسال هم افراد بسیاری وارد بازار سرمایه شدند که دلیل اصلی آن خرید خودرو بود.

بازار سرمایه شفاف است؟

پاییز سال گذشته بود که غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس دستگاه قضا از وجود یک رانت در بخش بورس خبر داد و تصریح کرد: چرا صف خرید و فروش برای افراد حقیقی تنها ۵ ردیف است اما برای حقوقی‌ها و کارگزاری‌ها بدون محدودیت است و این موضوع باعث ایجاد رانت می‌شود. این درحالی‌است که در قوانین بورس نوشته شده اگر شفافیت این بازار برای همه یکسان نباشد و همه متوجه نشوند که یک صنعت در حال افزایش سرمایه است یا طی قراردادی سود خوبی را به‌دست‌می‌آورد، تعداد کمی که از آن مطلع هستند، پیش از بقیه سهام آن شرکت را می‌خرند، یکی دیگر از کارهایی که تعادل بازار را به‌هم‌می‌زند، دخالت‌های نابجای دولت است. این دخالت همان‌طور که پیشتر اشاره شد می‌تواند فراخواندن مردم با وعده‌های کاذب به سمت بازار سرمایه یا فشار برای خرید یا فروش سهام از سوی دولت و ... باشد. در مجموع، گرچه دولت و مجلس هنوز نتوانسته‌اند جریان نقدینگی را به سمت بازار سرمایه سوق دهند اما اقدامات جدیدی که در حال انجام است، مانند تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی که در گذشته تصویب و اجرا شده و همچنین عرضه خودرو در بورس کالا و انضباط مالی به بانک‌ها باعث می‌شود در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد رشد مناسب این بازار باشیم با این تفاوت که دیگر این رشد ساختگی و بی‌‌ثبات نیست.

انتظارات تورمی

زمانی که نرخ ارز بر مدار صعود قرار می‌گیرد به‌دلیل این‌که اغلب بورس ماهیت صادراتی دارد باعث افزایش ارزش سهام و درنهایت شاخص بورس می‌شود.

در این شرایط که تورم روند صعودی دارد شاخص بورس نیز بالا می‌رود در نتیجه برخی سهامداران انتظار دارند سود سهام‌شان بیشتر شود ولو این‌که افزایش سطح عمومی قیمت‌ها را به دنبال داشته باشد. در این شرایط خرید و فروش‌ها هیجانی خواهد بود. افرادی باید وارد بازار شوند یا معاملات خود را افزایش دهند که آگاهی کاملی دارند در غیر این صورت در دسته زیان‌دیده‌ها قرار می‌گیرند.

سال ۱۴۰۲ برای بورس متفاوت است

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس در جمع خبرنگاران در پاسخ به خبرنگار جام‌جم مبنی بر این‌که برای حمایت از سهامداران خرد چه تصمیمی دارید تصریح کرد: طرح اصلاح قانون بازار سرمایه از سال قبل در کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح و نهایی شده است. کانون نهادهای سرمایه‌گذاری و فعالان بازار را هم می‌گیریم تا در جهت منافع سهامداران خرد اصلاح شود.

رئیس سازمان بورس در مورد افزایش دامنه نوسان در بورس گفت: هنوز زمان قطعی برای افزایش دامنه نوسان تعیین نکرده‌ایم. بررسی‌های کارشناسی انجام می‌شود. عجله‌ای در این زمینه نداریم. قرار است دامنه نوسان تا ۱۰ درصد افزایش یابد اما بستگی به زیرساخت فناوری دارد.

وی به مهم‌ترین برنامه‌های این سازمان برای سال آینده اشاره و اظهار کرد: موضوع تامین مالی شرکت‌ها مهم‌ترین برنامه سازمان بورس برای سال ۱۴۰۲ است. قرار است این اقدام از طریق ابزار بدهی و ابزارهای سرمایه‌گذاری انجام شود که در این راستا بحث پذیرش شرکت‌های بزرگ در بازار را در دستورکار داریم.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر دیگر برنامه سازمان بورس برای بهبود روند معاملات بازار سهام اظهار داشت: قرار بر این است مقدمات بحث زیرساخت‌های معاملاتی را فراهم کنیم که سال آینده عملیاتی خواهند شد تا از این طریق شاهد آغاز به کار سامانه بومی در بازار باشیم.

عشقی گفت: توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام دیگری است که جزو برنامه‌های سال آینده است و به‌منظور سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در این بازار و کاهش ضرر و زیان سهامداران مد نظر قرار گرفت.