آغوش نقد و مِهر رسانه‌ملی برای سینما

اما در سال‌های اخیر، شاهد کاهش چنین برنامه‌هایی در صدا و هم در سیما بودیم. تا این که بهمن ۱۴۰۱ چند برنامه ویژه جشنواره فیلم‌فجر در تلویزیون و همین طور رادیو به چشم و گوش مخاطبان رسید، برخی از این برنامه‌ها بعد از جشنواره فیلم فجر نیز به صورت هفتگی ادامه خواهدداشت:

برنامه‌ای تخصصی در شبکه‌ای تخصصی

برنامه «نقد سینما» یکی از برنامه‌های تخصصی صداوسیما در حوزه سینماست که فصل جدید آن از طریق شبکه چهار پخش می‌شود.
امیررضا مافی، سردبیر و مجری برنامه نقد سینما درباره فعالیت آن در ایام جشنواره فیلم فجر به «قاب کوچک» گفت: یکی از اتفاقات مهم در سری جدید این برنامه، انتقال برنامه نقد سینما از شبکه پنج به شبکه چهار بود. با وجود لطف دوستان در شبکه پنج اما با توجه به رویکرد تخصصی برنامه، پخش آن در یک شبکه تخصصی می‌توانست دست ما را بازتر کند و مخاطب خاص‌تری را هدف قرار دهیم. یک‌سوم حجم برنامه را هم گفت‌وگوی ویژه تشکیل می‌داد. در این زمینه ما ناظر بر جشنواره فیلم فجر ۱۱ موضوع را بررسی کردیم که با این جشنواره مرتبط بود و البته به کل سینما هم توسعه پیدا می‌کرد. در این بخش اکبر نبوی به عنوان کارشناس ثابت حضور داشت و هر شب یک کارشناس مهمان هم داشتیم. گفت‌وگوهای خوبی در این بخش انجام و مسائل مهمی طرح شد. هر چند مباحث معمولا به نتیجه نمی‌رسیدند. یک ویژگی دیگر برنامه امسال، ریتم بالای آن بود. ما بخش‌های کوتاهی داشتیم که این باعث شد تعداد قابل توجهی از اصحاب رسانه و منتقدان حضور پیدا کنند. یکی از اولویت‌های خود من این بود که ما در برنامه نقد سینما در ایام جشنواره هم از اصحاب رسانه و هم از منتقدان دعوت کنیم. به همین دلیل سراغ خبرنگار و منتقد ثابت نرفتیم. همان طور که کل سینمای ما درحال تغییر و دگرگونی است، نیاز داریم ما در ساحت نقد هم این تغییرات را ببینیم. به همین دلیل تقریبا تمام کسانی را که در سال‌های اخیر در عرصه نقد تلاش کرده بودند، دعوت کردیم به عنوان منتقد در برنامه حضور یابند. البته چند منتقد برجسته هم حضور داشتند. در حوزه اهالی رسانه هم طیفی گسترده از افراد به برنامه دعوت شدند و درنتیجه آرای مختلفی مطرح شد. به نظرم به رغم این‌که سخت بود، کار مهمی انجام دادیم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره تعامل مدیران سیما با برنامه نقد سینما هم تأکید کرد: تعامل مدیریت سیما و شبکه چهار با برنامه بسیار خوب بود و همراهی می‌کردند و پشت صحنه هم آمدند و حامی ما بودند.
مجری برنامه نقد سینما درباره بازخورد این برنامه گفت: برنامه بین مخاطب‌های جدی سینما بازتاب خوبی داشت و واکنش‌های مثبت به خصوص نسبت به بخش گفت‌وگوی ویژه رخ داد. به همین دلیل هم به نظرم نسبت به نقد سینمای قبلی یک گام به جلو بود.
مافی درباره تلاش برنامه نقد سینما برای بهبود سینما و رفع نقاط ضعف هم توضیح داد: افقی را مدنظر داشتیم و پرسش‌هایی را درباره جشنواره فجر و متعاقب آن کل سینما مطرح و سعی کردیم گوش‌ها را نسبت به مواردی چون اقتصاد سینما، چهره‌ها و جوایز آنها و برخی مفاهیم عمیق مثل توسعه‌گرایی یا کمال‌گرایی در سینما و ... تیز کنیم. به نظرم به عنوان نقطه عزیمت برای طرح مسأله، کار کردیم اما برای تغییرات اساسی در سینما، نیازمند برنامه‌ای طولانی مدت و جریان‌ساز هستیم.
وی همچنین درباره رویکرد صداوسیما به تولید و پخش برنامه‌های مختلف سینمایی در دوره جدید هم توضیح داد: امسال با توجه به اهمیت یافتن جشنواره فیلم فجر، تلویزیون تمام توان و سرمایه خودش را برای هماهنگی با جشنواره و سینما به کار گرفت، اما تحلیل شرایط فرهنگی یکی از امور مهمی است که تلویزیون باید در این برنامه‌ها انجام دهد؛ چون پیشانی شرایط فرهنگی در سینما نمودار است و سینماست که وضعیت فرهنگی ما را نشان می‌دهد. برنامه‌های مختلف با لحن‌ها و اهداف متفاوت باید تولید شود تا هم فیلم‌های سینمایی و مهم‌تر از آن جریان‌ها و رویه‌هایی که در سینمای ما حاکم است نقد و تحلیل و حلاجی شود. من یک منظر اختصاصی هم قائل هستم و آن تحلیل سینما از وجه علوم انسانی است. البته در سال‌های اخیر تلاش‌هایی شده اما باید ادامه پیدا کند. بنابراین باید تکثر برنامه‌ها همراه با تنوع باشد.
سردبیر برنامه «نقد سینما» در پایان درباره ادامه پخش این برنامه از سیما گفت: برنامه هفتگی چند بخش خواهد داشت؛ یک بخش به سینمای امروز و اتفاقات جاری در سینمای روز ما خواهد پرداخت و واکنش سریع ما به حوادث روز هنر هفتم خواهد بود. یک بخش مختص به نقد فیلم‌های روی پرده است و یک بخش تحلیل و بررسی فیلم‌های شاخص در جهان خواهد بود. بخش آخر هم گفت‌وگوی ویژه است که ناظر بر شرایط امروز سینمای ماست.

برنامه‌ای برای مردم

«سینماملت» هم از دیگر برنامه‌های جدید سیما در حوزه سینماست. این برنامه در شب‌های برگزاری چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر هر شب از شبکه پنج سیما روی آنتن می‌رفت و بناست پخش آن ادامه یابد.
محسن بدرقه، مجری و سردبیر برنامه سینماملت هم گفت: طی صحبتی که با رضا فهیمی، تهیه‌کننده برنامه انجام شد بنای ما این بود با رویکردی کار کنیم که هم مخاطب عام بفهمد و هم مخاطب خاص بپسندد. برخی منتقدان تخصصی‌تر صحبت می‌کنند اما هدف ما این بود که فضای نقد، فضای عمومی و به‌ویژه صمیمانه داشته باشد. در قدم اول هم به این نتیجه رسیدیم منتقدی که هم خواص او را می‌پسندند و هم عوام حرفش را می‌فهمند محمدتقی فهیم باشد.

وی درباره محورهای مد نظر در محتوای برنامه سینماملت هم توضیح داد: من روی دو حوزه خیلی صحبت کردم. اگر ما اعتقاد به خوب یا بد بودن فیلمی داریم باید استدلال ارائه دهیم یعنی این نباشد که حکم صادر کنیم، بلکه باید با ادله بگوییم چرا یک فیلم خوب نیست و چرا خوب است! بعد هم این‌که سعی داشتیم در میز تحلیل هم درباره این بحث کنیم که مسائل اجتماعی و فرهنگی چگونه از طریق سینما بازنمایی می‌شود. مثلا در یکی از مباحث صحبت شد که چرا در سینمای ایران مسائل اجتماعی نمی‌توانند به درام تبدیل شوند. در ادامه پخش در هفته‌های آینده برنامه هم این بخش گسترش پیدا خواهد کرد و استادان این عرصه حضور خواهند یافت و مسائل مردم در سینما را بحث خواهند کرد. اولویت هم برای‌مان مسأله مردم است. یعنی از کارشناسان می‌خواهیم از مسائل مردم بگویند نه ازمسائل خودشان.

بدرقه پیرامون ادامه پخش سینماملت هم گفت: طی ایام بعد از جشنواره، ما تقریبا هر روز با یکی از سینماگران جلسه داشتیم و درباره موضوعاتی که قرار است کار کنیم بحث شده‌است. معتقدیم که برنامه هم از نظر ساختاری و هم محتوایی به اهدافی که داریم نزدیک‌تر شود. در ادامه، علاوه بر میز نقد، میزهای دیگری هم خواهیم داشت که در آن به چند موضوع خواهیم پرداخت. اول خود مردم و سینمای مسأله‌محور که شعاری هم نداشته باشد. دوم هم ارتباط بیشتر با اهالی سینما در دستورکار ماست. معتقدم سینمای ما به‌شدت نیازمند یک بازخوانی توسط منتقدان درجه یک است که ببینیم کجا است و به کجا می‌رود.

«هفت» به نمایش رفت!

اما یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سینمایی صداوسیما طی سال‌های اخیر «هفت» بوده‌است. این برنامه که بیش از یک دهه است روی آنتن شبکه سه سیما می‌رود، همزمان با جشنواره فیلم فجر امسال به شبکه نمایش سیما منتقل شد.

محمد تنکابنی، تهیه‌کننده برنامه هفت درباره تغییر شبکه پخش این برنامه گفت: این تصمیم معاونت سیما بود و با توجه به محوریت سینما در شبکه نمایش و تخصصی‌بودن موضوع سینما در این شبکه، برنامه هفت از شبکه سه به شبکه نمایش منتقل شد.

وی درباره تغییرات اعمال‌شده در سری جدید برنامه هفت هم توضیح داد: در هفت جدید که ویژه جشنواره فجر بود، رویکرد کلی برنامه هم به این موضوع اختصاص داشت اما در همان برنامه‌ها هم سعی کردیم علاوه بر پرداختن به جشنواره سراغ یک‌سری موضوعات و ژانرهای مغفول در سینمای ایران برویم، مثل بازنمایی زن در سینما، سینمای پلیسی، اقتباس در سینمای ایران و... .

تهیه‌کننده هفت درباره حاشیه به‌وجودآمده در اثر صحبت‌های ابوالقاسم طالبی در یکی از قسمت‌های این برنامه هم بیان کرد: موضوع آن بحث در جهت بازنمایی و ژانرهای مغفول در سینمای ایران، عرق‌ملی بود و درباره این موضوع هم یک‌سری آیتم‌ها طراحی شده بود. سؤال این بود که چرا در هالیوود مولفه‌های عرق‌ملی مثل پرچم به‌وفور دیده می‌شود اما در سینمای ایران کمتر می‌بینیم.

در ارتباط با این موضوع نیز هماهنگی شد اما از جایی به بعد مباحثی پیش آمد که خیلی با موضوع برنامه ما مرتبط نبود و مسئولیت آن هم به عهده شخص آقای طالبی است. به هر حال، در برنامه بعدی آقای بهروز افخمی توضیح داد و عذرخواهی کردیم.

تنکابنی درباره ادامه پخش برنامه «هفت» هم گفت: این برنامه به صورت هفتگی پخش می‌شود اما درباره روز و ساعت پخش آن هنوز تصمیم گرفته نشده‌است.

روزنامه جام جم