«مدیریت تقاضای ارز» مهم‌ترین ماموریت بانک‌مرکزی

از نظر اقتصادی برای مدیریت در بازاری که با مشکل مواجه شده اگر کنترل در بخش عرضه مشکلی ندارد باید به سمت کنترل تقاضا حرکت کرد. در بازار ارز نیز چنین اتفاقی باید بیفتد و رئیس‌کل بانک مرکزی باید به این موضوع توجه داشته باشد.

عرضه ارز در سامانه نیما بیشتر از تقاضاست و این موضوع نشان می‌دهد در بازار غیر‌رسمی اتفاقاتی در حال رخ دادن است، از این‌رو بانک مرکزی شفاف‌سازی معاملات و نقل‌و‌انتقالات را باید در اولویت برنامه خود قرار دهد. به این صورت که بازار غیر‌رسمی باید کنار برود و تقاضا فقط محدود به سامانه نیما باشد. همان سیاستی که در اغلب کشورهای مختلف اجرا می‌شود. تجربه نشان داده زمانی که نرخ یک کالا در حال افزایش است عرضه بیشتر به مدیریت بازار منجر نخواهد شد و باید تقاضا کنترل شود. در بازار خودرو دقیقا محصولاتی بیشترین تقاضا را داشتند که فاصله قیمت کارخانه و بازار آنها بیشتر بود و عرضه بیشتر منجر به رانت بیشتر بود، از این رو فعالیت‌های سوداگرانه باید کنترل شود که در بخش تقاضا خلاصه خواهد شد.

باید توجه داشت هرگونه تقاضای ارز به معنای سقوط ارزش پول ملی است و در ازای آن حتی واردات هم اتفاق نیفتاده، بلکه با پول رسمی کشور این سقوط اتفاق می‌افتد. از سوی دیگر این نکته باید قابل‌توجه باشد که عرضه ارز در جامعه به فعالیت‌های سوداگرانه منجر خواهد شد و فرار مالیاتی از این بخش اتفاق می‌افتد و قابلیت رصد هم ندارد. مهم‌ترین وظیفه رئیس‌کل بانک مرکزی صیانت از ارزش پول ملی است و این نهاد سیاستگذار پولی و مالی باید معاملات و نقل‌و‌انتقال را به سمت شفاف‌سازی ببرد. به‌عنوان مثال مهلتی تعیین شود که افراد ارز خود را باید در بانک سپرده‌گذاری کنند و اگر از این کار ممانعت به‌عمل آمد ۹۰‌درصد حق‌الکشف تعیین شود.

با این اقدامات نه‌تنها تقاضای ارز کاهش می‌یابد، بلکه افزایش ارزش پول ملی را به دنبال دارد. افرادی وارد بازار طلا می‌شوند که قصد حفظ ارزش دارایی خود را دارند و باید بازارهای جایگزین در این زمینه معرفی شود. شرایط به‌گونه‌ای است که کشور توان اشتباهات نیم قرن گذشته را ندارد و باید تغییر ریل انجام دهد.